Γιατί ξυπνάμε ακριβώς πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι; Δεν είναι τόσο προφανές όσο νομίζετε…

Ένα από τα πιο περίεργα πράγματα της καθημερινότητας είναι να ξυπνάει κανείς το πρωί ακριβώς πριν χτυπήσει το ξυπνητήρι. «Τρία λεπτά ακόμα; Πωω, δεν είναι αρκετός χρόνος για να κοιμηθώ ξανά», είναι μια κοινή σκέψη όλων μας. Είναι όμως αρκετά λεπτά πολύτιμου ύπνου που νιώθουμε σαν να μας τα κλέβουν.

Τι γίνεται λοιπόν; Φοβάσαι τόσο πολύ ότι μπορεί ν’ αργήσεις στη δουλειά, ώστε το σώμα σου είναι σε κατάσταση πανικού προτού καν ξυπνήσεις; Μήπως απλά μισείς τον ήχο του ξυπνητηριού;

Είμαστε σκλάβοι της συνήθειας

Το εσωτερικό ρολόι του σώματός μας -ο κιρκαδικός ρυθμός του- διέπει τον κύκλο ύπνου-αφύπνισης. Είναι σαν ένα 24ωρο ρολόι που τρέχει στο παρασκήνιο ελέγχοντας την αρτηριακή πίεση, τη θερμοκρασία του σώματος και την αίσθηση του χρόνου, που μας “υπαγορεύει” πότε νυστάζουμε και πότε πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση.

Κάποιοι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τον κιρκαδικό ρυθμό: όταν σκοτεινιάζει τη νύχτα, τα μάτια σας στέλνουν ένα σήμα στον υποθάλαμο (το τμήμα του εγκεφάλου που υπαγορεύει τα επίπεδα ενέργειας σας και βοηθά στη διατήρηση των κιρκαδικών ρυθμών), που λέει στο σώμα ότι είναι ώρα να ξεκουραστεί. Ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται με υπευθυνότητα, στέλνοντας ένα σήμα στο σώμα να απελευθερώσει μελατονίνη, γεγονός που μας κάνει να νιώθουμε κουρασμένοι και φέρνει υπνηλία.

Ωστόσο, ο κιρκαδικός ρυθμός είναι κάτι ξεχωριστό στον καθένα. Κάποιοι είναι… κουκουβάγιες και το βράδυ μένουν ξύπνιοι έως αργά, άλλοι είναι πρωινοί τύποι και ξυπνούν νωρίς. Αλλά εφόσον κοιμάστε αρκετές ώρες με ποιοτικό ύπνο, είναι απίθανο να αντιληφθείτε τις αυξομειώσεις του κιρκαδικού ρυθμού.

Το ρολόι του σώματός σας λειτουργεί καλύτερα όταν έχει ρουτίνα. Αν κοιμάστε την ίδια ώρα κάθε βράδυ, συνηθίζει σε έναν σταθερό κύκλο ύπνο και ξέρει πότε είναι να ξυπνήσεις το πρωί. Ο κύκλος ύπνου σας ρυθμίζεται εν μέρει από την πρωτεΐνη PER, τα επίπεδα της οποίας αυξάνονται και πέφτουν κάθε μέρα. Όταν τα επίπεδα της πρωτεΐνης PER μειώνονται (τη νύχτα) ο καρδιακός ρυθμός μειώνεται, η αρτηριακή πίεση μειώνεται και η σκέψη γίνεται λίγο ασαφής: είστε κουρασμένοι.

Εάν έχετε μια συνεπή ρουτίνα ύπνου-αφύπνισης, το σώμα αρχίζει να αυξάνει τα επίπεδα της πρωτεΐνης PER, συμπεριλαμβανομένης της αρτηριακής πίεσης και της θερμοκρασίας του σώματος. Επίσης απελευθερώνει ορμόνες, όπως η κορτιζόλη, που σας βοηθούν να αντιμετωπίσετε το άγχος, περίπου μια ώρα πριν ξυπνήσετε συνήθως.

Λατρεύουμε την ομαλή αφύπνιση

Βασικά, το σώμα μας μισεί το ξυπνητήρι και δεν θέλει να ενεργοποιείται τόσο απότομα μετά από έναν βαθύ ύπνο. Θέλει να φτάσει στο σημείο της εγρήγορσης χαλαρά και με τον δικό του ρυθμό.

Μερικές φορές αυτό σημαίνει ότι το σώμα είναι τόσο καλά εκπαιδευμένο, ώστε ξέρει ακριβώς πότε θα χρειαστεί να ξυπνήσει. Δυστυχώς, μερικές φορές αυτό μεταφράζεται επίσης σε μια φοβερή αίσθηση πανικού που πεταγόμαστε όρθιοι, νομίζοντας ότι παρακοιμηθήκαμε και δεν ακούσαμε καν το ξυπνητήρι.

Από την άλλη, αν χρειαστεί να πατήσεις το κουμπί στο ξυπνητήρι, αναιρείς όλη την καλή δουλειά που έκανε το σώμα σου, για την ομαλή μετάβαση από τον ύπνο στο ξύπνημα, αναμιγνύοντας τις ορμόνες που σας βοηθούν να κοιμηθείτε με αυτές που σας βοηθούν να ξυπνήσετε. Αυτό το μπέρδεμα σας κάνει τελικά να αισθάνεστε χειρότερα.

Γενικά, αν πραγματικά μισείς το ξυπνητήρι το πρωί, τότε είτε δεν κοιμάσαι αρκετά καλά, είτε έχεις βάλει λάθος είδος ήχου σε αυτό.

Μια ρουτίνα θα σας βοηθήσει να κοιμάστε καλύτερα, ακόμα κι αν είστε… κουκουβάγιες. Η συνέπεια είναι κλειδί, αλλιώς το ρολόι του σώματός σας δεν θα ξέρει τι να κάνει με τον εαυτό του. Ακόμα και το να κοιμάστε πάρα πολύ (ή πολύ λίγο) το σαββατοκύριακο μπορεί να χαλάσει το ρολόι του σώματός σας και να αναιρέσετε την καλή δουλειά της εβδομαδιαίας ρουτίνας.

Η επιλογή για ένα ξυπνητήρι που αντί για ήχο σας ξυπνάει με φως

Αρχικά δοκιμάστε να βάλετε έναν σταδιακά αυξανόμενο ήχο στο ξυπνητήρι, που θα σας ξυπνήσει αργά και όχι απότομα.

Αλλιώς, μπορείτε να παραλείψετε τον ήχο εντελώς και να επιλέξετε ένα άλλου τύπου ξυπνητήρι, το οποίο κάνει το ίδιο πράγμα, αλλά με προσομοίωση φυσικού φωτός. Το φυσικό φως είναι ο αρχέγονος φυσικός τρόπος του οργανισμού να ξυπνάει.

Πηγή: iatropedia.gr