Κρανίου τόπος

Παρά τη σαφή όξυνση της πανδημίας και τους 7.000 νεκρούς, η επόμενη μέρα φαίνεται να μην είναι πλέον μακριά. Οι εμβολιασμοί προχωρούν και ο κίνδυνος, νομοτελειακά πλέον, σταδιακά περιχαρακώνεται. Αυτό, ανεξάρτητα από τις επιδόσεις της κυβέρνησης, που ξεκίνησε καλά πριν από ένα χρόνο, αλλά στην πορεία έχασε τον έλεγχο. Ανεξάρτητα επίσης και από την ανευθυνότητα της αντιπολίτευσης, η οποία δεν εννοεί να αντιληφθεί ότι το ζήτημα αυτό δεν προσφέρεται για σπέκουλα, ούτε, πολύ περισσότερο, για ανεύθυνες ασκήσεις επαναστατικής γυμναστικής στους δρόμους και τις πλατείες: ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει, αυτή τη στιγμή, δεκάδες πορείες και διαδηλώσεις ανά την Ελλάδα. Παρά, τέλος, την απίθανη κατάσταση που έχει επιβάλλει η ΕΕ, εντός της οποίας γίνεται σκοτωμός. Προ ημερών, πέντε αρχηγοί κυβερνήσεων διαμαρτυρήθηκαν έντονα στην πρόεδρο της Επιτροπής για τις ανισότητες στην πρόσβαση στα εμβόλια καταγγέλλοντας μυστικές διμερείς συμφωνίες κρατών με εταιρείες. Την ίδια ώρα, έχει εμπεδωθεί η πεποίθηση ότι η ΕΕ έχει εμπλακεί σε έναν άγριο εμπορικό πόλεμο εμβολίων, με κάθε άλλο παρά επιστημονικά κριτήρια.

Με όλα αυτά τα δεδομένα, πάντως, έρχεται η στιγμή που εκ των πραγμάτων η κατάσταση θα γυρίσει. Και τότε θα έρθει σε πρώτο πλάνο ένα εφιαλτικό ερώτημα: τι θα έχει αφήσει πίσω της αυτή η λαίλαπα. Είναι προφανές πόσο σκοτεινή είναι η απάντηση. Η ζημιά που έχει γίνει ξεπέρασε τελικά κάθε κακή πρόβλεψη – και θα συνεχίσει να γίνεται για κάποιο διάστημα ακόμα.

Μετά, θα έρθει ο λογαριασμός ενός δραματικά απισχνασμένου ΑΕΠ. Και αυτό θα φέρει ακόμα μεγαλύτερη ανεργία, κλειστές επιχειρήσεις, εκτόξευση του ήδη δυσθεώρητου ιδιωτικού χρέους, όπως και του δημόσιου. Ολο αυτό το διάστημα, η κυβέρνηση προσπαθεί να κάνει ό,τι ενέσεις μπορεί με ρευστό που το δανείζεται και για το οποίο θα έρθει ο λογαριασμός. Επίσης πρόβλημα θα ανακύψει ως προς τη συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες, αλλά και τις ειδικές πτωχευτικές υποχρεώσεις της Ελλάδας. Η στιγμή που οι θεσμοί θα χτυπήσουν και πάλι την πόρτα δεν είναι μακριά. Και ουδείς πρέπει να φαντάζεται ότι θα αποφευχθεί κάτι τέτοιο, απλώς και μόνον επειδή όλη η νέα καταστροφή οφείλεται σε αυτούς τους λόγους και όχι σε σπατάλες παλαιότερου τύπου. Δεν θα έχει σημασία. Είναι περίπου βέβαιο ότι μόλις περάσουμε σε φάση ύφεσης της πανδημίας θα απαιτηθούν νέες δημοσιονομικές προσαρμογές. Και σίγουρα δεν θα είναι ευχάριστες.

Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσει κανείς δύο ακόμα διαστάσεις που θα καθορίσουν το τοπίο που έχουμε μπροστά μας: την εσωτερική ειρήνη και τα ελληνοτουρκικά. Και στα δύο πεδία, η πορεία είναι ήδη ερεβώδης. Η νέα επιπλέον φτώχεια που θα αφήσει πίσω της αυτή η χρονιά, είναι το υπόστρωμα πάνω στο οποίο ήδη κινούνται οι εκατέρωθεν εμπρηστικές πολιτικές ρητορικές, που τις τελευταίες ημέρες έχουν πλέον ξεφύγει. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο πέφτει συνεχώς λάδι στη φωτιά, περίπου από όλες τις πλευρές, σε μία αρένα που κάποια ώρα θα είναι πολύ δύσκολο να συγκρατηθεί. Οσο για τα ελληνοτουρκικά, εκεί τα πράγματα θα έπρεπε να ανησυχούν πολύ έντονα της κυβέρνηση – και όχι μόνον.

Η θέση της Ελλάδας γίνεται όλο και πιο δύσκολη έναντι μιας Τουρκίας που επιμένει να οξύνει την κατάσταση, ακόμα και την ώρα που ο διάλογος των δύο χωρών βρίσκεται σε εξέλιξη. Μπορεί η επικαιρότητα της πανδημίας και των συνεπειών της να έχει σκεπάσει περίπου τα πάντα, ακόμα και το ελληνοτουρκικό μέτωπο, αλλά αυτό δεν πρέπει να γεννά αυταπάτες: το πρόβλημα είναι μεγάλο και είναι μπροστά μας.

Με λίγα λόγια η επόμενη μέρα θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Θα απαιτήσει μεγάλες αντοχές και ακόμα μεγαλύτερη σοβαρότητα και αυτοσυγκράτηση. Ας το σκεφτούν τα κόμματα και οι αρχηγοί τους. Μιλάμε για κρανίου τόπο. Και δεν σηκώνει άλλες κοκορομαχίες.