Πολιτική επιστράτευση : Από τους τραπεζοϋπαλλήλους το 1979 στους γιατρούς το 2021 – Το χρονικό

Φύλλα πορείας, σε 206 ιδιώτες γιατρούς, μοιράζει η κυβέρνηση, καλώντας τους να ακολουθήσουν την επιστράτευση που ανακοίνωσε ο υπουργός Υγείας, Βασίλης Κικίλιας, νωρίς το πρωί της Δευτέρας, λόγω της πανδημίας του κοροναϊού.

Μετά από τελεσίγραφα και εκκλήσεις προς τους ιδιώτες γιατρούς, εν τέλει το υπουργείο Υγείας ανακοίνωσε πως προχωρά στην πολιτική επιστράτευση των γιατρών, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ασφυκτική πίεση που δέχεται το ΕΣΥ.

Ωστόσο στη χώρα μας, δεν είναι η πρώτη φορά που πραγματοποιείται πολιτική επιστράτευση, ήτοι η υποχρεωτική παροχή των προσωπικών υπηρεσιών των ατόμων που επιτάσσονται, καθώς και των πόρων και μέσων που είναι απαραίτητα για την παροχή αυτών των υπηρεσιών.

Στους επιστρατευόμενους μοιράζονται «φύλλα ατομικής προσκλήσεως πολιτικής επιστράτευσης», αντίστοιχα με τα «φύλλα πορείας» της στρατιωτικής επιστράτευσης.

Για να επιβληθεί πολιτική επιστράτευση σε καιρό ειρήνης, πρέπει να συντρέχουν λόγοι δημόσιας υγείας ή εξαιτίας φυσικών καταστροφών, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία. Βασικό στοιχείο της επίταξης είναι ο παροδικός χαρακτήρας. Η απόφαση για την ενεργοποίηση του μηχανισμού πολιτικής επιστράτευσης βαραίνει τον εκάστοτε αρμόδιο υπουργό.

Τις περισσότερες φορές ωστόσο στην ιστορία της χώρας μας, η Πολιτική Επιστράτευση χρησιμοποιήθηκε σαν μέσο καταστολής, απεργιών των εργαζομένων.

Είναι χαρακτηριστικό πως, οι μισές σχεδόν επιστρατεύσεις την περίοδο της Μεταπολίτευσης, πραγματοποιήθηκαν στο διάστημα των μνημονίων με πρώτους στη λίστα να είναι οι ναυτεργάτες οι οποίοι έχουν επιστρατευτεί 3 φορές από το 2002 έως το 2013.

Το χρονικό των πολιτικών επιστρατεύσεων

1979 – Τραπεζικοί υπάλληλοι

1983 – Οδηγοί και ιδιοκτήτες βυτιοφόρων

1986 – Χειριστές και μηχανικοί της Ολυμπιακής Αεροπορίας

1994 – Οδηγοί λεωφορείων ΟΑΣΑ

2002 – Ναυτεργάτες

2006 – Ναυτεργάτες

2010 – Ιδιοκτήτες φορτηγών και βυτίων

2011 – Υπάλληλοι καθαριότητας Ο.Τ.Α

2013 – Εργαζόμενοι στο Μετρό

2013 – Ναυτεργάτες

2013 – Καθηγητές μέσης εκπαίδευσης

2014 – Yπάλληλοι ΔΕΗ

2021 – Γιατροί

1979 – Τραπεζικοί υπάλληλοι

Αξίζει να αναφερθούμε και στις συνθήκες που επιβλήθηκε κάθε φορά η πολιτική επιστράτευση.

Πηγή είκόνας: mixanitouxronou

Η απεργία των τραπεζοϋπαλλήλων για το ωράριο  οδήγησε στην πρώτη πολιτική επιστράτευση, στη μεταπολιτευτική Ελλάδα στις 11 Ιουλίου 1979.

Στις 3 Ιουλίου 1979, η κυβέρνηση Καραμανλή ανακοίνωσε την αλλαγή του ωραρίου των εργαζομένων στις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εταιρείες. Το καθιερωμένο ωράριο ήταν από τις 7.45 π.μ. έως τις 3.30 μ.μ, Δευτέρα έως Παρασκευή, ενώ το νέο που μεθοδευόταν ήταν από τις 9 π.μ. μέχρι τις 5.30 μ.μ., με μία ώρα μεσημβρινή διακοπή. Το ωράριο αυτό θα ίσχυε από την 1η Αυγούστου 1979.

Στις 4 Ιουλίου 1979 οι τραπεζοϋπάλληλοι κήρυξαν απεργία. Η συμμετοχή ήδη από την πρώτη μέρα ήταν μαζική, με τα ποσοστά να φτάνουν μέχρι και το 95% σε σύνολο τριάντα χιλιάδων τραπεζοϋπαλλήλων. Τη δεύτερη μέρα της απεργίας, περίπου 2.500 εργαζόμενοι στις ασφαλιστικές εταιρείες μπήκαν στον απεργιακό αγώνα, όπως αναφέρει η mixanitouxronou. Οι πολιτικοί αρχηγοί της αντιπολίτευσης τάχθηκαν υπέρ των απεργών, κάνοντας λόγο για «απαράδεκτες αποφάσεις» και για μέτρα που δεν «σέβονται τις ελληνικές και ιδιαίτερες συνθήκες».

Στις 11 Ιουλίου 1979, κι ενώ η απεργία συνεχιζόταν για έβδομη συνεχόμενη μέρα, ο Υπουργός Συντονισμού εισηγήθηκε και προχώρησε στην πολιτική επιστράτευση των απεργών. Η επιστράτευση ήταν αόριστης διάρκειας και αφορούσε 5.000 υπαλλήλους, το 15% περίπου των 30.000 τραπεζοϋπαλλήλων.

1983 και 2010 – Οδηγοί και ιδιοκτήτες βυτιοφόρων

Τον Ιούλιο του 2010, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, μετά από σχετική εισήγηση του υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Δημήτρη Ρέππα, ανακοίνωσε την απόφαση του για την πολιτική επιστράτευση των ιδιοκτητών Δ.Χ. φορτηγών, επικαλούμενος «σοβαρή διαταραχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας».

Η κίνηση της κυβέρνησης ήρθε μετά και την απόφαση των ιδιοκτητών φορτηγών και βυτιοφόρων Δημόσιας Χρήσης, να συνεχίσουν την απεργία τους, ενάντια στην απελευθέρωση του επαγγέλματός τους.

Ανάλογη επιστράτευση των οδηγών – ιδιοκτητών βυτιοφόρων είχε γίνει και το 1983, εξαιτίας και πάλι, της παρατεταμένης απεργίας τους. Η τότε κυβέρνηση είχε κηρύξει ταυτόχρονη επίταξη των βυτιοφόρων αυτοκινήτων υγρών καυσίμων δημόσιας χρήσης και πολιτική επιστράτευση των οδηγών – απεργών. Το ΣτΕ το οποίο εξέτασε την προσφυγή των απεργών δικαίωσε την απόφαση της διοίκησης, συνδέοντας την παρατεταμένη απεργία με το μεγάλο κύμα κακοκαιρίας και την έλλειψη καυσίμων σε νοσοκομεία.

Από την Ολυμπιακή στους Ναυτεργάτες

Η τρίτη επιστράτευση στην μεταπολιτευτική Ελλάδα καταγράφηκε το 1986. Χειριστές και ιπτάμενοι μηχανικοί της Ολυμπιακής Αεροπορίας, ύστερα από απεργία αρκετών ημερών, παρέλαβαν από τις αρχές φύλλα επίταξης.

Αργότερα, το 1993 έγινε επίταξη των λεωφορείων πολιτών που είχαν συμβληθεί με τον ΟΑΣΑ, ενώ το 2002 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχώρησε στην πολιτική επιστράτευση των απεργών ναυτεργατών, επικαλούμενη τα σοβαρά προβλήματα αποκλεισμού της νησιωτικής Ελλάδας, εξαιτίας της παρατεταμένης απεργίας της ΠΝΟ.

Πρωτιά στις επιστρατεύσεις

Οι ναυτεργάτες είναι ο κλάδος που έχει τις πιο πολλές επιστρατεύσεις : 2002, 2006 και 2013.

Το 2002, η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, επέλεξε τη «λύση» της πολιτικής επιστράτευσης, μετά την πολυήμερη σύγκρουσή της με τους απεργούς ναυτικούς. O υφυπουργός Τύπου Τηλέμαχος Χυτήρης αιτιολογωντας την κυβερνητική απόφαση έκανε λόγο για εξάντληση περιθωρίων διαλόγου με την ΠΝΟ και υποστήριξε ότι η χώρα δεν μπορούσε να συνεχίσει να γίνεται θέατρο εξελίξεων που δημιουργούσαν σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, αναστατώνοντας την ζωή και τη μετακίνηση των πολιτών.

Το Φεβρουάριο του 2006,  κι μετά από οχτώ μέρες απεργίας των ναυτεργατών η κυβέρνηση προχώρησε σε γενική πολιτική επιστράτευση των πληρωμάτων όλων των επιβατηγών και οχηματαγωγών πλοίων της ακτοπλοΐας. Σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας υποστήριζε ότι «λόγω της συνεχιζόμενης απεργίας της ΠΝΟ προκαλείται σοβαρή διαταραχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής της χώρας και απειλείται άμεσα η υγεία των κατοίκων των νησιών από την στέρηση τροφίμων, καυσίμων, φαρμάκων και άλλων ειδών πρώτης ανάγκης».

Τότε, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ναυτεργατών (ΠΝΟ) κατέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) αμφισβητώντας την ισχύ του Ν.Δ. 17/1974, καθώς αυτό είχε εκδοθεί με βάση το παλιότερο Σύνταγμα του 1952. Το ΣτΕ δεν αποφάσισε ποτέ επί του θέματος, καθώς στο μεταξύ η Κυβέρνηση απέσυρε την απόφαση της επίταξης.

Το Φεβρουάριο του 2013, κι ενώ οι ναυτεργάτες συμπλήρωναν 6 μέρες απεργίας, η τότε κυβέρνηση προχώρησε στην επίταξή τους. Ο υπουργός Ναυτιλίας Κωνσταντίνος Μουσουρούλης δήλωσε ότι οι απεργοί δεν άφησαν στην κυβέρνηση κανένα άλλο περιθώριο.

Στο μετρό

Η πολιτική επιστράτευση των ναυτεργατών, ακολούθησε αυτή των εργαζομένων στα μέσα σταθερής τροχιάς και η επίταξη όλων των συρμών της ΣΤΑΣΥ, στις 24 Ιανουαρίου 2013.

Τα πρώτα φύλλα επίταξης άρχισαν να παραδίδονται το πρωινό της 25ης Ιανουαρίου.

Είχε προηγηθεί ένας μήνας επαναλαμβανόμενων απεργιών σε όλα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς της Αθήνας, πολλές από τις οποίες κρίθηκαν παράνομες από τα δικαστήρια αλλά στην συνέχεια επαναπροκυρήχθηκαν.  Στα αιτήματα των απεργών περιλαμβάνονταν η έναρξη διαπραγματεύσεων για υπογραφή νέων Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και η αποφυγή μείωσης των αποδοχών τους.

Λόγω των απεργιών του Ιανουαρίου του 2013 οι μετακινήσεις στην Αθήνα παρέλυσαν για ένα μήνα.