Ο Γιώργος Μέγας είναι το Εθνικό Σημείο Επαφής για τις Τεχνολογίες Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών (ICT) και τις Μελλοντικές & Αναδυόμενες Τεχνολογίες (FET/EIC) στον Ορίζοντα 2020 και συντονιστής του EIT Health HUB για την Ελλάδα στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης & Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Είναι επίσης, σύμβουλος καινοτομίας και μεταφοράς τεχνολογίας στο μεγαλύτερο, παγκοσμίως, δικτύο υποστήριξης επιχειρηματικών συνεργασιών και προώθησης της καινοτομίας, το Enterprise Europe Network, συντονιστής του οποίου για την Ελλάδα είναι το ΕΚΤ.

Με βάση αυτές τις ιδιότητες του ο Γιώργος είναι ο ιδανικός συνομιλητής προκειμένου να «εξερευνηθεί» το τοπίο που αφορά την έρευνα σε συνδυασμό με το εγχώριο οικοσύστημα καινοτομίας.

Ποιο είναι το κύριο αντικείμενο του προγράμματος EIT Health;

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο καινοτομίας και τεχνολογίας στον τομέα της υγείας (EIT Health) είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός και μία από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για την στήριξη της καινοτομίας στον τομέα της υγείας με περισσότερους από 150 εταίρους (ενδεικτικά μερικοί από αυτούς: Imperial College, KU Leuven, Karolinska institute, General Electric Health, Phillips health, Bayer και πολλοί άλλοι φορείς).

Το EIT Health είναι μοναδικά τοποθετημένο στην ένωση του τριγώνου της γνώσης, δηλαδή του σημείου συνάντησης των επιχειρήσεων, της έρευνας και της εκπαίδευσης ώστε να φέρει πραγματικά καινοτόμες λύσεις στην αγορά για την βελτίωση της υγείας των πολιτών και της οικονομίας. Το παραπάνω το πετυχαίνει κυρίως με την πληθώρα των προγραμμάτων επιτάχυνσης και ενίσχυσης που κάθε χρόνο προσφέρει σε Startups, Scaleups, Spin-offs και Idea teams και τα εκπαιδευτικά προγράμματα, καλοκαιρινά σχολεία και bootcamps επιχειρηματικότητας που προσφέρει σε σπουδαστές, αποφοίτους και επιχειρηματίες στον τομέα της υγείας (για παράδειγμα μπορείτε να δείτε το bootcamp ενίσχυσης της γυναικείας επιχειρηματικότητας)

Στην Ελλάδα το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου είναι ο κόμβος του EIT Health από το 2017 έχοντας στηρίξει περισσότερες από 70 startups να συμμετάσχουν στα προγράμματα με 12 εξ’ αυτών να έχουν χρηματοδοτηθεί, καθώς  και 250 σπουδαστές να συμμετάσχουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα του EIT Health.

Ποια είναι η ανταπόκριση της ακαδημαϊκής/ερευνητικής κοινότητας αλλά και του ευρύτερου οικοσυστήματος καινοτομίας;

Tο EIT Health έχει βασιστεί στην Ολοκλήρωση του Τριγώνου της γνώσης και όπως αναφέραμε εστιάζει στην διασύνδεση της Ακαδημαϊκής, της Ερευνητικής και της Επιχειρηματικής κοινότητας αλλά και της πολιτικής ηγεσίας και των πολιτών (στην λογική της Τετραπλής Έλικας). Από την αρχή της λειτουργίας του ινστιτούτου, στόχος του ήταν η δημιουργία ενός εκτεταμένου οικοσυστήματος, βασισμένου στην ισχυρή Ευρωπαϊκή Έρευνα και στην προσπάθεια να μεταφερθεί αυτή, στην αγορά, με τον τρόπο που αυτό επιτυγχάνεται στην Αμερική για παράδειγμα. Έτσι πέρα από τους βασικούς εταίρους, που συμπεριλαμβάνουν τα μεγαλύτερα ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια στην Ευρώπη, τα Ευρωπαϊκά HUBs έχουν ως βασικό στόχο τις συνέργειες με τα τοπικά Ιδρύματα και οργανισμούς.

Ως EITHealth HUB  για την Ελλάδα έχουμε συνεργαστεί με τους περισσότερους από τους φορείς που στηρίζουν την καινοτομία και ειδικότερα την καινοτομία στον τομέα της υγείας. Συνεργαζόμαστε στενά με το γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΕΚΠΑ, Αρχιμήδης, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, ερευνητές από το ΙΤΕ, τον Δημόκριτο, το ΕΚΕΤΑ, εργαστήρια από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, το ΕΜΠ και σχεδόν όλους τους φορείς έρευνας και καινοτομίας της χώρας. Από το πρώτο έτος λειτουργία του κόμβου βασικός συνεργάτης μας ήταν το NBG Seeds της Εθνικής Τράπεζας, τα περισσότερα VCs του equifund τα οποία μας τιμούν με την παρουσία τους στις εκδηλώσεις και τα εργαστήριά μας και ωθούν startups προς τους διαγωνισμούς του EIT Health αλλά και τα υπόλοιπα accelerators και Incubators της χώρας όπως το EGG με το οποίο ετοιμάζουμε ένα νέο MoU ή o φορέας iED, τα υπόλοιπα EIT KICs (EIT Climate, EIT Innoenergy,ΕΙΤ Digital) και άλλοι. Πολλά από αυτά τα Workshops είχαμε την τύχη να τα συντονίσεις και εσύ ο ίδιος!

Πέραν από τα παραπάνω, θα περιμέναμε να δούμε περισσότερες spinoff από τα Ελληνικά πανεπιστήμια και θα προσπαθήσουμε να στηρίξουμε και αυτόν τον τομέα καθώς όπως είπαμε η αριστεία στην έρευνα υπάρχει, ως μια πρώτη προσπάθεια το ΕΚΤ διεξήγαγε έρευνα προκειμένου να καταγράψει τα χαρακτηριστικά και τις επιδόσεις  των γραφείων μεταφοράς τεχνολογίας Ελληνικών πανεπιστήμιών και ερευνητικών κέντρων με δραστηριότητες στον τομέας της υγείας, πρόκειται για την πρώτη, ενοποιημένη, οριζόντια κοινή, μεθοδολογικά τεκμηριωμένη, στατιστική έρευνα για τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας στην Ελλάδα και μπορείτε να την δείτε εδώ: https://metrics.ekt.gr/publications/440

Στο βασικό πλάνο του EIT Health και για το 2021, για όλα τα HUBs, βρίσκεται σειρά εργαστηρίων (πρόγραμμα DRIVE) τα οποία θα μας παρέχει το YES Delft μέσα από τα οποία θα εκπαιδευτούμε και θα οργανώσουμε ένα σχέδιο ειδικά για τον τρόπο με τον οποίο θα εμπλέξουμε πλέον όλο το οικοσύστημα, αν και θέλω να πιστεύω ότι αυτό είναι κάτι που το κάνουμε ήδη πολύ καλά.

Θα ήθελες να μας αναφέρεις χαρακτηριστικά παραδείγματα startups που «επιταχύνθηκαν» μέσα από το πρόγραμμα; Πολύ περισσότερο, ποιες εξ αυτών είχαν και έχουν μια ενδιαφέρουσα διαδρομή;

Αυτή είναι η αγαπημένη μου ερώτηση καθώς όπως αναφέραμε παραπάνω το EIT Health έχει την πιο ολοκληρωμένη λίστα προγραμμάτων τα οποία προσφέρει και στις Ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις από το 2017 που το ΕΚΤ ανέλαβε τον ρόλο του EIT Health HUB για την Ελλάδα. Τα προγράμματα αυτά μπορεί να αφορούν από ομάδες ιδεών χωρίς σύσταση εταιρίας (λ.χ. πρόγραμμα Jumpstarter) , startups με ελάχιστο βιώσιμο προϊόν (Innostars awards), scaleups (StartupsMeetPharma) και εταιρίες που έχουν έσοδα πάνω από ένα ποσό ανά έτος λ.χ. 500.000 ευρώ το προηγούμενο έτος (European Health Catapult), εταιρίες που θέλουν να επεκταθούν σε  νέες αγορές (Bridgehead Europe, Bridgehead International) και άλλα.

Το 2017 2 startup πέρασαν στην τελική φάση του προγράμματος Innostars awards λαμβάνοντας ένα μικρό χρηματικό ποσό αλλά και εκπαίδευση και υπηρεσίες επώασης. Το 2018 οι startups που πέρασαν στον τελικό του EIT health Innostars έγιναν 5 συμπεριλαμβανομένων των εταιριών, BookingClinic, Eugonia clinic, Insybio ,Tendertec και η Exisom. Οι εταιρίες αυτές έλαβαν υποστήριξη από το Ινστιτούτο Pedro Nunes (IPN) της Πορτογαλίας. Οι εταιρίες αυτές, την πρώτη χρονιά μπορεί να μην έφτασαν στον τελικό αλλά η ιστορία συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια με επιτυχία όπως θα δούμε παρακάτω. Την ίδια χρονιά ήρθε και η μεγάλη επιτυχία μέσα από ένα άλλο διαγωνισμό, με την Synoesis Therapeutics (CEO: Δρ. Θανάσης Σπαθής) να κερδίζει την πρώτη θέση στην κατηγορία biotech στον σημαντικότερο διαγωνισμό του EIT Health, το European Health Catapult. Η βράβευση έγινε στο παγωμένο Lodz της Πολωνίας και ο Δρ. Σπαθής έλαβε το χρηματικό έπαθλο των 60.000 ευρώ, αλλά και ένα πιο σημαντικό που ήταν η άμεση προσέγγιση του, ακόμα και στον ίδιο τον χώρο της απονομής, από 2 μεγάλα Ευρωπαϊκά νοσοκομεία τα οποία του πρότειναν αμέσως να αρχίσει μαζί τους κλινικές δοκιμές με τα τεράστια αυτά έξοδα πληρωμένα. Μέχρι το 2019 η Synoesis Therapeutics είχε «σηκώσει» τα πρώτα της εκατομμύρια από angel investors και συνεχίζει την πορεία της για την αντιμετώπιση του Parkinson.

Το 2018 είχαμε και άλλες επιτυχίες αλλά δεν θα τις αναφέρω όλες. Το 2019 είχαμε 4 μεγάλες επιτυχίες με τις εταιρίες MyHabeats, Ergobyte και MAGOS να λαμβάνουν χρηματοδότηση 50.000 ευρώ από το πρόγραμμα Headstart για startups με MVP, και η εταιρία Eugonia clinic σε συνεργασία με τον Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έλαβαν 75.000 ευρώ από το νέο τότε πρόγραμμα, Regional Innovation Call, για την υλοποίηση του PredictOHHS ενός συστήματος (DSS) που προβλέπει την πιθανότητα εμφάνισης του Συνδρόμου Υπερμεγένθυνσης Ωοθηκών. Το 2020 το EIT Health “λάνσαρε” ξανά το πρόγραμμα Headstart εστιάζοντας σε ένα cohort εταιριών που θα παρουσίαζαν λύσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας, σε αυτό επιλέχθηκε και έλαβε 50.000 ευρώ η εταιρία Booking Clinic, την ίδια χρονιά η εταιρία RT Safe έφτασε στον τελικό του European Health Catapult και η εταιρία Collaborate Cloud επιλέχθηκε ως η ικανότερη να επιλύσει το challenge που είχε θέσει η AMGEN στο πρόγραμμα StartupMeetsPharma και έτσι έγινε μια από τις νικήτριες του διαγωνισμού. Βλέπουμε έτσι  τις πολλαπλές επιτυχίες αλλά και το ότι η ωρίμανση και η στήριξη των εταιριών είναι μια συνεχής διαδικασία που για παράδειγμα όσον αφορά τις εταιρίες Booking Clinic, Eugonia, RTSafe κ.α. ξεκίνησε από το 2018.

Τα αποτελέσματα για το 2021 θα τα μάθουμε τους επόμενους μήνες αλλά γνωρίζω ήδη ότι είχαμε πολλές υποβολές.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως και τους περισσότερους από 250 φοιτητές και αποφοίτους που στηρίξαμε να συμμετάσχουν σε περισσότερα από 100 διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα και προγράμματα για καινοτομία για σπουδαστές, αποφοίτους και επιχειρηματίες στον τομέα της υγείας όπως το Innovation Days, Startship, HELLOAIRIS, MCTIVAGEING, L-ead, INCLUDE4HEALTH, MDR Seminar, Women Entrepreneurship Bootcamp, κ.α.. Πριν τον COV19, τα προγράμματα αυτά υλοποιούνταν σε διαφορετικές χώρες της Ευρώπης, και ευνοούσαν περαιτέρω την δικτύωση, τώρα αυτά γίνονται όπως είναι λογικό μέσω τηλε-εκπαίδευσης. Ακόμα και με την εκπαίδευσης να γίνεται απομακρυσμένα, καταφέραμε να έχουμε τις περισσότερες συμμετοχές στην Ευρώπη στο καλοκαιρινό σχολείο HELLOAIRIS για την τεχνητή νοημοσύνη στην υγεία, το καλοκαίρι του 2020.

Η πανδημία έφερε μπροστά εφαρμογές και λύσεις, προϊόντα και υπηρεσίες που να έχουν σχέση με τα επείγοντα της συγκυρίας και σε ποιο βαθμό επηρέασε το ίδιο το πρόγραμμα;

Πολύ ενδιαφέρουσα προς ανάπτυξη ερώτηση, φυσικά το EIT Health δεν θα μπορούσε να μην προβεί στις απαραίτητες αλλαγές ώστε να βοηθήσει στην μείωση των συνεπειών της πανδημίας. Όπως είδαμε και παραπάνω, τροποποίησε αμέσως μερικά από τα προγράμματά του, χωρίς να ακυρώνει τα ήδη υπάρχοντα αλλά δίνοντας περισσότερα χρήματα, δημιουργώντας νέες παραλλαγές και ζήτησε υποβολές προτάσεων από startups που προτείνουν λύσεις για την πανδημία όπως έκανε με το πρόγραμμα Headstart-Covid19  Cohort από το οποίο επιλέχθηκε και 1 Ελληνική εταιρία.

Δρώντας άμεσα το EIT Health υλοποίησε μια πλατφόρμα για σύνδεσης αναγκών με λύσεις τον COV19, που έχει στόχο την σύνδεση όσων έχουν ανάγκες (needs) για την αντιμετώπιση και μετρίαση των συνεπειών του COV19 (Ιδιώτες, Νοσοκομεία, Ερευνητές, Παροχους βοήθειας κ.α.) με όσους καινοτομούν και προσφέρουν τέτοιες λύσεις για την πανδημία.

Μπορείτε να δείτε την πλατφόρμα και τις ποικίλες λύσεις και ανάγκες εδώ https://eithealth.eu/covid-19-making-connections/ και την σχετική παρουσίαση στην ΕΡΤ από το 2020 εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=eIsXh0gXiR8

Οι λύσεις περιλαμβάνουν εφαρμογές ιχνηλάτησης, έρευνα για την κατανόηση της λειτουργίας του ιού, πλατφόρμες στήριξης των ασθενών στο σπίτι, προστατευτικά υλικά και μεθόδους, τεχνολογίες για παροχή καλύτερης υγειονομικής φροντίδας σε κλινικές, έξυπνους αισθητήρες και συστήματα κ.α.

Το ΕΚΤ δημιούργησε επίσης μια εξειδικευμένη ιστοσελίδα με έγκριτες πληροφορίες και γνώση για τον COV19 http://www.ekt.gr/covid-19

Ακόμα μέσα από τα προγράμματα καινοτομίας του,  τα οποία  αφορούσαν κυρίως οργανισμούς μέλη του,  το EIT Health στήριξε με 7 εκατομμύρια ευρώ 15 project για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, δείτε τα project εδώ: https://eithealth.eu/what-we-do/health-innovation-eit-health/#.covid-19

Τέλος, και για να καλύψω πλήρως την πολύ ενδιαφέρουσα αυτή ερώτηση, το EIT Health έστησε σε ελάχιστο χρόνο, το Startup Rescue Instrument για να στηρίξει με έως και 500.000 ευρώ (με αντάλλαγμα οψιόν) πληγείσες  από τον κορονοϊο νεοφυείς επιχειρήσεις στον τομέα της υγείας. Το πρόγραμμα αφορούσε startups που βρισκόντουσαν σε φάση χρηματοδότηση φάσης Α ή Β με την διαδικασία λήψης της χρηματοδότησής τους από κάποιο VC να είχε τεθεί σε αναμονή λόγο της πανδημίας, είχαν λάβει αξιολόγηση πάνω από 5 εκ. ευρώ και τα VC τους θα έβαζαν το 50% του ποσού (αντί του όλου αρχικού ποσού του γύρου). Το ΕΚΤ ενημέρωσε για αυτή την ευκαιρία όλα τα Ελληνικά VCs τα οποία θα έπρεπε να συν-υποβάλουν την πρόταση μαζί με τις startups. Δείτε το κλειστό πλέον πρόγραμμα εδώ: https://eithealth.eu/project/start-up-rescue-instrument/

Πως αναμένεται να εξελιχθεί το EIT Health τα επόμενα χρόνια και ποιες είναι οι προοπτικές για το οικοσύστημα;

Το 2021 είναι χρονιά ορόσημο για την έρευνα και την καινοτομία καθώς είναι η χρονιά έναρξης του νέου προγράμματος πλαισίου, Ορίζοντας Ευρώπη, βασική πηγή χρηματοδότησης σχεδόν για κάθε εταιρία που κάνει RnD, για κάθε ερευνητικό φορέα και εργαστήριο στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου ως βασικός καταλύτης για την έρευνα, την καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό στην Ελλάδα, θα είναι το Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα Ευρώπη και ειδικότερα για τα προγράμματα Marie Curie – για την στήριξη των Ερευνητών, το Horizon Europe Cluster 4 (Digital, Industry, Space) του οποίου (cluster4) θα είμαι και ο συντονιστής, και το cluster 1 (Health). Το EIT Health χρηματοδοτείται από τον Ορίζοντα Ευρώπη και εστιάζει στην σύνδεση της έρευνας στην υγεία και τις ψηφιακές τεχνολογίες για την υγεία, με την αγορά και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Από τα παραπάνω είναι φανερό ότι το ΕΚΤ είναι στον πυρήνα τους οικοσυστήματος και το σημείο αναφοράς των οργανισμών που καινοτομούν.

Αναμένουμε όπως κάθε χρόνο και ειδικότερα τώρα στην έναρξη του νέου προγράμματος, όλες τις Ελληνικές Startups και Spinoffs να περάσουν από τα γραφεία μας.. ή να μας καλέσουν στο zoom! Το EIT Health θα συνεχίσει να ενισχύεται και στην επόμενη επταετία, να στηρίζει τις startups και τις spinoff στου τομείς του digital Health, biotech και medtech, και πλέον ζητάει από τα HUBs να ετοιμάσουν ένα πλάνο για την πιο στενή σύνδεσή τους (των HUB) με το υπόλοιπο οικοσύστημα, το 2022, ώστε να γίνουν δράσεις που θα χρηματοδοτούνται από κοινού από το HUB αλλά και άλλους φορείς,  λ.χ. ένας διαγωνισμός καινοτομίας ή ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης.

Αν οι Ελληνικοί πάροχοι υγείας μετασχηματιστούν ψηφιακά (νοσοκομεία, κλινικές, ολόκληρες υγειονομικές περιφέρειες) και μεταδομένα γίνουν διαθέσιμα με ασφάλεια, για πειραματισμό στις Ελληνικές Επιχειρήσεις (όπως βλέπουμε τέτοια δεδομένα είναι το ζητούμενο για τις μεγάλες εταιρίες (Amazon, Phillips, Google κ.α.) το EIT Health θα έχει ένα pool πολύ πιο ώριμων επιχειρήσεων, που θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει περαιτέρω και να τις στηρίξει να πάνε στην αγορά.

Headlines