Σύνοδος Κορυφής ΕΕ: αναβάθμιση τελωνειακής σχέσης με Τουρκία αλλά και απειλή κυρώσεων

Στην τακτική του καρότου και του μαστίγιου απέναντι στην Τουρκία φαίνεται ότι θα επιμείνουν οι ηγέτες της ΕΕ κατά τη Σύνοδο Κορυφής της 25ης-26ης Μαρτίου που θα γίνει με τηλεδιάσκεψη.

Με βάση ένα προσχέδιο του σχεδίου συμπερασμάτων που είδε το πρακτορείο Reuters, oι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να προσπαθήσουν ταυτόχρονα να αποκαταστήσουν εν μέρει τις βαθιά τραυματισμένες σχέσεις της Ένωσης με την Τουρκία, μια χώρα που τυπικά παραμένει σε ενταξιακή διαδικασία και ταυτόχρονα να κάνουν σαφές ότι δεν μπορούν να ανεχτούν απειλές και αμφισβητήσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο το προσχέδιο αναφέρει ότι οι ηγέτες της ΕΕ θα εργαστούν πάνω στην προοπτική εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης ΕΕ – Τουρκιάς που είναι σε ισχύ από το 1995, στην κατεύθυνση να συμπεριλάβει τις υπηρεσίες, τις δημόσιες προμήθειες και τα αγροτικά προϊόντα.

Ουσιαστικά αποτυπώνουν εδώ μια από τις προτάσεις που περιλαμβάνει η έκθεση για την κατάσταση των ευρωτουρκικών σχέσεων που συνέταξαν ο Ύπατος Αντιπρόσωπος της ΕΕ για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας Ζοσέπ Μπορέλ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η οποία προτείνει «τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση του εύρους της ισχύουσας τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας».

Ζ. Μπορέλ

Παράλληλα, οι ηγέτες της ΕΕ θα υπογραμμίσουν ότι η Τουρκία χρειάζεται μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη για τη φιλοξενία των τεσσάρων εκατομμυρίων Σύριων προσφύγων στο έδαφος της, ενώ θα καλεί σε περισσότερες υψηλού επιπέδου διπλωματικές επαφής (καθώς αυτές είχαν πρακτικά παγώσει στο πλαίσιο της επιδείνωσης των ευρωτουρκικών σχέσεων».

Αναμένεται η ΕΕ να προσφέρει επιπλέον πόρους από το 2022 και μετά επιπλέον των περίπου έξι δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει δώσει στην Τουρκία τα τελευταία τέσσερα χρόνια.

Ωστόσο, το κείμενο των συμπερασμάτων θα κάνει σαφές ότι αυτό θα καταστεί δυνατό μόνο εάν η Τουρκία σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και δείξει μεγαλύτερη ευελιξία σε σχέση με τα ζητήματα που αφορούν το Κυπριακό αλλά και τις έρευνες για κοιτάσματα σε διαφιλονικούμενα ύδατα στην ανατολική Μεσόγειο.

Απειλή κυρώσεων – στο στόχαστρο και ο τουρισμός

Οι ηγέτες της ΕΕ παράλληλα θα απειλήσουν με απειλές σε περίπτωση «εκ νέου προκλήσεων ή μονομερών ενεργειών που θα παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο». Θυμίζουμε ότι στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου οι ηγέτες της ΕΕ είχαν προτείνει πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και ταξιδιωτικές απαγορεύσεις για «χωρίς άδεια εξορυκτικές δραστηριότητες» της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.

Ωστόσο, φαίνεται ότι οι τακτικοί ελιγμοί της τουρκικής κυβέρνησης, κυρίως μέσω της απόσυρσης των ερευνητικών σκαφών από τις διαφιλονικούμενες περιοχές, οδήγησαν τελικά στην μη επιβολή των κυρώσεων.

Η ίδια η έκθεση του Ζοσέπ Μπορέλ και της Επιτροπής προτείνει σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων όχι μόνο την αναστολή των θετικών βημάτων αλλά και «έξυπνα, κλιμακούμενα  αλλά ταυτόχρονα αντιστρέψιμα περιοριστικά μέτρα» που περιλαμβάνουν διεύρυνση των μέτρων που έχουν ήδη προταθεί, επιπλέον περιορισμούς στην οικονομική συνεργασία συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων χρηματοοικονομικών θεσμών αλλά και μέτρα που να στοχοποιούν σημαντικούς τομείς της τουρκικής οικονομίας όπως είναι ο τουρισμός (που αντιπροσωπεύει το 12% του ΑΕΠ της Τουρκίας), όπως θα ήταν η απαγόρευση παροχής τουριστικών υπηρεσιών ή ταξιδιωτικές οδηγίες για την Τουρκία, αλλά και μέτρα στο χώρο της ενέργειας και περιορισμοί εξαγωγών εισαγωγών συγκεκριμένων αγαθών και τεχνολογιών.