Σε δύο στρατόπεδα ο κόσμος – Νέος Ψυχρός Πόλεμος και στη μέση η Ευρώπη

Ο Τζο Μπάιντεν χαρακτηρίζει τον Βλαντιμίρ Πούτιν «δολοφόνο» και τον προειδοποιεί ότι θα πληρώσει βαρύ τίμημα για τις επιλογές του, προκαλώντας σοκ και προβληματισμό σε όλο τον κόσμο για τι τι θα ακολουθήσει.

Ο Άντονι Μπλίνκεν παίρνει τη σκυτάλη και επιτίθεται κατά μέτωπο στους Κινέζους στην Αλάσκα, κατά την πρώτη διμερή συνάντηση υψηλού επιπέδου μετά την αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο. Τα λόγια που ανταλλάσσονται είναι βαριά, πέρα από τα όρια που επιβάλλει το σύνηθες διπλωματικό πρωτόκολλο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγκάζεται να ακολουθήσει τον δρόμο της αντιπαράθεσης και των κυρώσεων που ανοίγει η νέα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, για να μην φανεί… μαλθακή. Έτσι, επιβάλει με τη σειρά της (περιορισμένες, είναι αλήθεια) μέτρα τόσο κατά της Ρωσίας όσο και κατά της Κίνας.

Το επιχείρημά της είναι η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων – στη μία περίπτωση του Αλεξέι Ναβάλνι και στην άλλη των Ουιγούρων. Γνωρίζουν όλοι, όμως, ότι κάτι πιο σοβαρό συμβαίνει πια.

Άμεση απάντηση από Ρωσία-Κίνα

Μόσχα και Πεκίνο αντιδρούν, όπως είναι άλλωστε αναμενόμενο. Η άμεση απάντησή τους είναι να επιβάλλουν «ισοδύναμες» κυρώσεις σε βάρος ΗΠΑ και ΕΕ, που στοχεύουν κυρίως πρόσωπα.

Έχουν πλήρη συνείδηση, ωστόσο, ότι το ζήτημα δεν θα λήξει εκεί και ότι δεν πρόκειται για μια μάχη εντυπώσεων. Γι’ αυτό και αποφασίζουν να προετοιμαστούν εντατικά για τον πόλεμο που μοιάζει να πλησιάζει ολοταχώς.

Το «περιπετειώδες» Σαββατοκύριακο αναγκάζει, έτσι, τους υπουργούς Εξωτερικών Ρωσίας και Κίνας να συναντηθούν επειγόντως, «προκειμένου να επιβεβαιώσουν τους στενούς δεσμούς ανάμεσα στις δύο χώρες», όπως εκτιμά το ειδησεογραφικό πρακτορείο Associated Press, ενώ Σεργκέι Λαβρόφ και Ουάνγκ Γι απορρίπτουν κάθε ανάμιξη στα εσωτερικά τους ζητήματα και, φυσικά, τις κυρώσεις – μαζί και τις κατηγορίες για «διπλωματία των εμβολίων».

Παράλληλα, θέλοντας να δείξουν ότι δεν είναι αυτοί υπεύθυνοι για την τροπή που έχουν πάρει οι εξελίξεις, οι δύο υπουργοί Εξωτερικών καταθέτουν μια πρόταση σε μεγάλο βαθμό υποκριτική: Καλούν τα άλλα τρία μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (ΗΠΑ, Γαλλία και Βρετανία) σε μια έκτακτη σύνοδο, για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης και τη διατήρηση της «παγκόσμιας σταθερότητας».

Ισχυρό ΝΑΤΟ – με ποιο στόχο;

Από την πλευρά του, ο Μπλίνκεν κάνει επίθεση φιλίας στους Ευρωπαίους από τις Βρυξέλλες όπου βρίσκεται σήμερα και αύριο – ξεκαθαρίζοντας εμφανώς ότι μιλά από θέση ισχύος.

«Οι ΗΠΑ επιθυμούν να ανοικοδομήσουν την εταιρική μας σχέση, πρώτα και κύρια με τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, θέλουμε να δώσουμε νέα πνοή στη Συμμαχία μας», λέει προσερχόμενος στη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ και πριν τις συναντήσεις που θα έχει με τους ηγέτες της ΕΕ.

«Θέλουμε να διαβεβαιώσουμε ότι η Συμμαχία είναι ισχυρή απέναντι στις απειλές του σήμερα, όπως ήταν και στο παρελθόν», πρόσθεσε ο ίδιος. Φωτογραφίζει έτσι εμφανώς τη Ρωσία και την Κίνα, επιχειρώντας να τους διαμηνύσει πως η Δύση είναι ενωμένη.

Δεν διστάζει, ωστόσο, να «πατήσει τον κάλο» και των Γερμανών, επαναλαμβάνοντας ανοιχτά ότι ο αγωγός Nord Stream 2 – ο οποίος αποτελεί μια στρατηγική επιλογή γι’ αυτούς – είναι μια «κακή ιδέα» και δεν πρέπει να ολοκληρωθεί.

Βερολίνο σε νευρική κρίση

Λίγο νωρίτερα, ο Λαβρόφ είχε επίσης φροντίσει να στείλει ένα έμμεσο μήνυμα στους Γερμανούς και την κυβέρνησή τους. Η Μόσχα δεν έχει πλέον σχέσεις με την ΕΕ συνολικά, παρά μόνο με μεμονωμένες χώρες της Ευρώπης, δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών – φωτογραφίζοντας κι αυτός με τη σειρά του τη Γερμανία και τον Nord Stream 2.

Δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το Βερολίνο βρίσκεται σε κατάσταση νευρικού σοκ. Δεν φτάνει που η κατάσταση με την πανδημία βρίσκεται εκτός ελέγχου, ενώ Μέρκελ και πρωθυπουργοί των κρατιδίων τσακώνονται ανοιχτά. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι σε έξι μήνες θα διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές και τα προγνωστικά κάνουν λόγο για ένα κατακερματισμένο πολιτικό σκηνικό και ενδεχόμενο κυβερνητικό αδιέξοδο.

Τώρα, οι Γερμανοί συνειδητοποιούν ότι δέχονται διασταυρούμενα πυρά, που έρχονται από τέσσερις πλευρές: Των Αμερικανών, οι οποίοι τους ζητούν ένα «ναι σε όλα, άνευ όρων». Των Ρώσων, από τους οποίους εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό ενεργειακά. Των Κινέζων, που αντιπροσωπεύουν γι’ αυτούς μια από τις πιο μεγάλες και κερδοφόρες αγορές. Και των εταίρων τους, οι οποίοι ζητούν ο καθένας τα δικά του, με βάση τις εθνικές του προτεραιότητες.

Σε σταυροδρόμι η ΕΕ

Η αλήθεια είναι πως η κατάσταση διαγράφεται δύσκολη συνολικά για την ΕΕ, τις ελίτ και τους κυβερνώντες της. Έχοντας διατυμπανίσει πολλάκις τα προηγούμενα χρόνια – ελέω Τραμπ, αλλά όχι μόνο – την πρόθεσή της να χειραφετηθεί από τις ΗΠΑ και να μετατραπεί αυτοδύναμη σε ισχυρό παράγοντα στις διεθνείς εξελίξεις, τώρα δικαίως μπορεί κανείς να γυρίσει προς τον Εμανουέλ Μακρόν και τους υπόλοιπους ηγέτες και να τους πει: Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα!

Εφόσον θέλετε και έχετε τα κότσια, με άλλα λόγια, τώρα είναι η ευκαιρία να χαράξει η ΕΕ μια δική της πορεία απέναντι σε όλους – τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα, αλλά και την Τουρκία και τις άλλες περιφερειακές δυνάμεις.

Εάν η ΕΕ δεν πάρει σύντομα τις αποφάσεις της, τότε θα έχει τη μοίρα όλων των αδυνάμων κάθε φορά που ξεσπά ένας πόλεμος: Θα αναγκαστεί να διαλέξει στρατόπεδο και θα καταχωνιάσει τα δικά της συμφέροντα βαθιά στο συρτάρι.

Και ας μην αυταπατάται κανείς, πιστεύοντας έστω για μια στιγμή ότι οι δηλώσεις Μπάιντεν και Μπλίνκεν, καθώς και οι απειλές Πούτιν και Σι Τζινπίνγκ αποτελούν μια κακή παρένθεση Ο νέος Ψυχρός Πόλεμος βρίσκεται ήδη ante portas, ενώ και τον θερμό ουδείς μπορεί πλέον να τον αποκλείσει, ειδικά με το κλίμα που επικρατεί στον Ειρηνικό…