Η διατροφική αξία των κτηνοτροφικών οσπρίων στις ιχθυοτροφές

Η χρήση και βελτιστοποίηση βιοτεχνολογικών μεθόδων, όπως η ζύμωση στερεάς φάσης και η χρήση εξωγενών ενζύμων για τη βελτίωση της διατροφικής αξίας κτηνοτροφικών οσπρίων, τα οποία καλλιεργούνται στην Ελλάδα, και τη χρήση τους σαν συστατικά στη διατροφή του εκτρεφόμενου λαβρακιού, είναι το αντικείμενο του προτεινόμενου έργου, τα αποτελέσματα του οποίου αναμένεται να έχουν σημαντικά κοινωνικά και οικονομικά οφέλη σε δύο κλάδους της πρωτογενούς παραγωγής: Την αγροτική παραγωγή και τις ιχθυοκαλλιέργειες.

Η υδατοκαλλιέργεια είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς της πρωτογενούς ζωικής παραγωγής στην Ελλάδα όπου βασίζεται και η οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών λόγω της απομακρυσμένης τοποθεσίας των παραγωγικών διαδικασιών. Επίσης, η βιωσιμότητα και ανάπτυξη του κλάδου είναι καίριας Εθνικής σημασίας καθώς σημαντικός αριθμός των παραγωγικών μονάδων λειτουργεί σε νησιωτικές περιοχές.

Στην Ελλάδα, η  παραγωγή της υδατοκαλλιέργειας κατατάσσεται 2η σε αξία και 10η σε όγκο της συνολικής εξαγωγής γεωργικών προϊόντων. Το κόστος της διατροφής αντιπροσωπεύει το 50-70% του κόστους παραγωγής.

Διαθέσιμες και οικονομικές πρώτες ύλες θα στηρίξουν σημαντικότητα τη βιωσιμότητα του κλάδου.

Επιπλέον, η καλλιέργεια κτηνοτροφικών οσπρίων μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προς την αειφόρο γεωργία έχοντας περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη για τους ίδιους τους παραγωγούς, τη τοπική οικονομία, καθώς και για την χώρα που χρειάζεται επείγουσα οικονομική τόνωση, αναδιάρθρωση και αυτάρκεια στον αγροτικό τομέα. Από την οπτική αυτή, η καλλιέργεια των οσπρίων μπορεί να ενθαρρυνθεί, αν αποδειχθεί, ότι έχουν θετική επίδραση στην εκτροφή των θαλάσσιων Μεσογειακών ειδών υδατοκαλλιέργειας, ειδικά για είδη που είναι κατάλληλα για το Μεσογειακό κλίμα. Επιπρόσθετα, τέτοιες καλλιέργειες θα μπορούσαν να ενισχύσουν φτωχές και άνυδρες περιοχές της Ελλάδας να αναπτυχθούν μέσω της γεωργικής παραγωγής.

Τέλος, η χρήση πρώτων υλών που παράγονται τοπικά θα μειώσει τις εισαγωγές άλλων πρώτων υλών, όπως η σόγια, από τρίτες χώρες βελτιώνοντας το εμπορικό ισοζύγιο της Ελλάδας.

Η προτεινόμενη μελέτη είναι ένα διεπιστημονικό ερευνητικό έργο, που συνδυάζει στοιχεία από διαφορετικά και προηγμένα επιστημονικά πεδία όπως η βιοτεχνολογική έρευνα, η φυσιολογία, ποιότητα και η υγεία των ψαριών. Αποτελεί μια προσπάθεια διασφάλισης της βιωσιμότητας της υδατοκαλλιέργειας και της γεωργίας καθώς και της επισιτιστικής ασφάλειας. Όλα τα προαναφερθέντα αποτελούν καινοτόμα και πρωτότυπα στοιχεία.

Επιπλέον, έως σήμερα δεν υπάρχει αναφορά για παρόμοια ολοκληρωμένη προσέγγιση. Η εκμετάλλευση μικροοργανισμών (μύκητες ή βακτήρια) μέσω των διαδικασιών ζύμωσης, αντιπροσωπεύει τον πρώτο πυλώνα της προτεινόμενης έρευνας. Αποτελεί καινοτόμο προσέγγιση για τη βελτίωση των τοπικά παραγόμενων πρώτων υλών φυτικής παραγωγής για την υποστήριξη της παραγωγής υδατοκαλλιέργειας μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης.

Ο δεύτερος πυλώνας της συγκεκριμένης έρευνας επικεντρώνεται στην εκμετάλλευση των υπαρχουσών βιοτεχνολογικών μεθόδων, όπως η χρήση εξωγενών ενζύμων που θα τροποποιηθούν και θα  βελτιστοποιηθούν για τη διατροφική αναβάθμιση των κτηνοτροφικών οσπρίων ως συστατικά ιχθυοτροφών για το λαβράκι.

Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της πρότασης, θα χρησιμοποιηθούν, πέραν των κλασσικών μεθόδων αξιολόγησης των αποτελεσμάτων όπως βιοχημικές αναλύσεις και πειραματικές εκτροφές, καινοτόμες προσεγγίσεις για την καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία των επιπτώσεων των νέων σιτηρεσίων θα πραγματοποιηθούν αναλύσεις του μεταβολισμού του λαβρακιού, εκτίμηση του εντερικού μικροβιώματος, καθώς και έκφρασης γονιδίων σαν βιοδείκτες επίδρασης της χρήσης των υπό αξιολόγηση πρώτων υλών στη βιολογία και υγεία του λαβρακιού. Η μεθοδολογία με κατάλληλες τροποποιήσεις θα μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλα Μεσογειακά είδη ιχθύων.

Το έργο θα υλοποιηθεί σε 4 Πακέτα Εργασίας (ΠΕ):

Πακέτο Εργασίας 1. Κτηνοτροφικά όσπρια και ζύμωση στερεάς φάσης

Πακέτο Εργασίας 2. Ενζυμική επεξεργασία

Πακέτο Εργασίας 3. In vivo αξιολόγηση προϊόντων βιοτεχνολογικής επεξεργασίας

Πακέτο Εργασίας 4. Μεταβολομική ανάλυση ιχθύων