200 χρόνια μετά: μεταξύ Λάιμπαχ και Ναυαρίνου

Δύο γεγονότα μονοπωλούν τη 200ή επέτειο της Επανάστασης. Το πρώτο είναι όλα όσα θα συμβούν στην Αθήνα. Το δεύτερο είναι όλα όσα θα συμβούν στις Βρυξέλλες – και όχι μόνον. Το σκηνικό που διαμορφώνεται θέτει έτσι ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: Πού βρισκόμαστε δύο αιώνες μετά την Επανάσταση; Η Τουρκία απειλεί διαρκώς την Ελλάδα όλο και πιο επιθετικά. Και οι μεγάλες δυνάμεις έχουν ενεργοποιηθεί πλήρως στο θέμα. Είμαστε λοιπόν πιο κοντά στο Λάιμπαχ ή στο Ναυαρίνο; Δηλαδή πιο κοντά στο σημείο που οι μεγάλες (ή και λιγότερο μεγάλες σήμερα) δυνάμεις θα γείρουν περισσότερο στην ανοχή της νεοοθωμανικής απειλής κατά της Ελλάδας ή θα αντιδράσουν σε αυτήν;

Στην παρέλαση στην Αθήνα αναμένεται να παραστούν υψηλοί εκπρόσωποι από τη Βρετανία, τη Ρωσία και τη Γαλλία. Ο διάδοχος του βρετανικού θρόνου πρίγκιπας Κάρολος, ο πρωθυπουργός της Ρωσίας Μιχαήλ Μισούστιν, καθώς και η γαλλίδα υπουργός Αμυνας Φλοράνς Παρλί. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν μένει στο Παρίσι λόγω των νέων γαλλικών μέτρων για την πανδημία. Θα είναι επίσης στην Αθήνα ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης. Παράλληλα ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει ήδη αποστείλει ένα θερμότατο μήνυμα προς την Ελλάδα την ώρα που το αεροπλανοφόρο «Αϊζενχάουερ» βρίσκεται στη Σούδα και ενώ ο αμερικανός πρεσβευτής στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ εκδηλώνει όλο αυτό το διάστημα διαρκώς τα θερμότατα αισθήματα της χώρας του έναντι της Ελλάδας σε όλα τα επίπεδα και με πλήθος τρόπους.

Οι προσκεκλημένοι στην παρέλαση θα παρακολουθήσουν τμήματα από το σύνολο των Ενόπλων Δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας. Παράλληλα, αναμένεται να παρελάσουν ιππείς κρατώντας ιστορικές σημαίες από τους Αγώνες του έθνους, ενώ μπάντες θα παίζουν τους εθνικούς ύμνους των τεσσάρων χωρών: της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Ρωσίας και της Ελλάδας. Δηλαδή, των τριών χωρών της Ναυμαχίας του Ναυαρίνου. Γαλλικά Ραφάλ αναμένεται να πετάξουν μαζί με τα F16.

Την ίδια ακριβώς ημέρα ξεκινά και η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ. Κύριο θέμα της, οι απειλές της Τουρκίας κατά της Ελλάδας και οι «κυρώσεις» των Βρυξελλών. Εκεί τα πράγματα θα είναι λιγότερο εορταστικά και πολύ λιγότερο αισιόδοξα. Οι Βρυξέλλες κυριαρχούνται από την πολιτική του Βερολίνου, που ουδεμία σχέση με το Ναυαρίνο έχει. Αντίθετα, είναι μία πολιτική που βρίσκεται πολύ πιο κοντά σε εκείνη που κυριαρχούσε στην αρχή της Επανάστασης και εκφράστηκε στο Συνέδριο του Λάιμπαχ: της Ιεράς Συμμαχίας και του Μέτερνιχ, του αυστριακού εμπνευστή της πολιτικής της. Τότε, η βασική ιδέα ήταν ότι η Ελληνική Επανάσταση έπρεπε να καταπνιγεί στο αίμα – όπως και κάθε άλλη μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Η πολιτική αυτή κράτησε για χρόνια. Οι προσπάθειες του Ιωάννη Καποδίστρια απενεργοποίησαν τελικά τούς σχεδιασμούς της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας για ένοπλη παρέμβαση κατά της Επανάστασης. Αλλά δεν κατάφεραν φυσικά να ανατρέψουν ολοκληρωτικά την εχθρική στάση της Ιεράς Συμμαχίας.

Για να συμβεί αυτό, έπρεπε να περάσουν πρώτα μερικά φοβερά χρόνια, να ανθήσει ο Φιλελληνισμός, αλλά και να γίνει το Μεσολόγγι. Και, κυρίως, έπρεπε, η θαλασσινή βρετανική αυτοκρατορία, υπό τον Κάνινγκ πλέον, να πάρει τα ηνία της χάραξης πολιτικής από την κεντροευρωπαϊκή του Μέτερνιχ. Οι δυνάμεις της λεγόμενης Mitteleuropa έπρεπε να μπουν στο περιθώριο. Οπως και συνέβη. Ο δρόμος για τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου άνοιξε από τη στιγμή που υποχώρησε η επιρροή της Ιεράς Συμμαχίας. Οπως και ο δρόμος για τη γαλλική «Εκστρατεία του Μοριά», υπό τον στρατηγό Μαιζών. Που, χωρίς αυτήν, η Επανάσταση δεν θα είχε καταφέρει τελικά να επιβληθεί. Με όλα αυτά, η απάντηση στο αρχικό ερώτημα προκύπτει σαφώς.