Σαν σήμερα;

Σαν σήμερα, όπως γενιές και γενιές Ελλήνων έχουν διδαχθεί, πριν από 200 ακριβώς χρόνια, στις 25 Μαρτίου του 1821 ξεκινά από την Αγία Λαύρα η επανάσταση των Ελλήνων κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Σωστά; Λάθος.

Όπως είναι πλέον κοινώς αποδεκτό, αν και η Φιλική Εταιρεία είχε όντως επιλέξει την 25^η Μαρτίου ως ημέρα έναρξης της ελληνικής επανάστασης, μια σειρά από εμπόδια, προδοσίες και απρόοπτα έφερε την έναρξη της ελληνικής επανάστασης λίγες εβδομάδες νωρίτερα.

Έτσι ,στις 22 Φεβρουαρίου του 1821, ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, Αλέξανδρος Υψηλάντης και ένοπλες δυνάμεις Ελλήνων από την Οδησσό, τη Μακεδονία, την Πελοπόννησο και άλλες περιοχές ξεκίνησαν την Επανάσταση για την Ελευθερία στη Μολδοβλαχία.

Στον ελλαδικό χώρο η πρώτη τουφεκιά «έπεσε» την 21^η Μαρτίου στα Καλάβρυτα. Στις 22 Μαρτίου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί τα άρματα των αγωνιστών στην πλατεία Αγίου Ανδρέα στην Πάτρα, και στις 23 Μαρτίου απελευθερώνεται από τον Κολοκοτρώνη και τους Μανιάτες επαναστάτες η Καλαμάτα.

Την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 δεν πρέπει να την αντιμετωπίζουμε σαν μία αυτούσια έκρηξη, αλλά σαν ένα φυτίλι που πυροδοτεί ταυτόχρονα αλλά και αλυσιδωτά δεκάδες εστίες εξέγερσης.

Τότε γιατί επιλέξαμε την 25^η Μαρτίου ως ημέρα τιμής της Επανάστασης του 1821; Το ερώτημα αυτό, άλλοτε ως απλή απορία και άλλοτε ως αμφισβήτηση προς το νόημα ύπαρξης της συγκεκριμένης εθνικής εορτής τίθεται συχνά τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας διαφωνίες και πολλές φορές αλληλοκατηγορίες για «εθνικά παραμύθια» από τη μια και «εθνομηδενισμό» από την άλλη.

Όπως όμως πολλές φορές συμβαίνει, η απάντηση και σε αυτό το ερώτημα βρίσκεται στο παρελθόν .

Γράφουν «ΤΑ ΝΕΑ» της 24^ης Μαρτίου 1951:

«Ως ημέρα εορτασμού της εθνικής εορτής ωρίσθη η πρώτη του έτους, γιατί κατά την ημέρα εκείνη του 1822 έγινε η επίσημη ανακήρυξη της ανεξαρτησίας από τους πληρεξούσιους του λαού».

Από το 1823 δηλαδή ως το 1837, δεν υπήρχε για τους Έλληνες η εθνική εορτή της 25^ης Μαρτίου, αλλά της 1^ης Ιανουαρίου.

Το 1838 όμως αυτό άλλαξε. Στις 15 Μαρτίου του έτους εκείνου εκδόθηκε Βασιλικό Διάταγμα σύμφωνα με το οποίο:

«Επί τη προτάσει της ημετέρας επί των εκκλησιαστικών κλπ. Γραμματείας,

Θεωρήσαντες ότι η ημέρα της 25 Μαρτίου, λαμπρά καθ’ εαυτήν εις πάντα Έλληνα δια την κατ’ αυτήν την ημέραν τελουμένην εορτήν του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, είναι προσέτι λαμπρά και χαρμόσυνος διά την κατ’ αυτήν την ημέραν έναρξιν του υπερ της ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους, καθιερούμεν την ημέραν αυτήν εις το διηνεκές ως ημέραν εθνικής εορτής και διατάσσομεν την ημετέραν γραμματείαν να δημοσιεύση και ενεργήση το παρόν Διάταγμα».

Σύμφωνα μάλιστα με το ίδιο δημοσίευμα των «ΝΕΩΝ», την 25^η Μαρτίου του 1838, στήθηκε στο κέντρο της Αθήνας, από τον κόσμο, χορός. Ξαφνικά εμφανίστηκε μία γερόντισσα, η οποία «με μεγάλη έκπληξη όλων, γυρεύει να σύρη το χορό.

»Κι επειδή έβλεπε πως όλοι την κοίταζαν παράξενα είπε: “Έχω δικαίωμα να σύρω κι εγώ το χορό, γιατί για τη λευτεριά μας έδωσα το μοναχογιό μου και δυο αδέλφια μου” Ήταν η Αθηναία αρχόντισσα Λέκα, που τ’ όνομά της τιμά ένας από τους κεντρικούς δρόμους των Αθηνών».

Όταν λοιπόν την απόφαση για το πότε γιορτάζεται η Ελληνική Επανάσταση του 1821, την πήραν ουσιαστικά οι σύγχρονοί της, ποιος ο λόγος να λογομαχούμε επ’ αυτού εμείς οι νεοέλληνες, ειδικά από τη στιγμή που για τους περισσότερους από εμάς, η οδός Λέκκα δεν φέρνει στο μυαλό καμία γερόντισσα αλλά μπύρες, ποτά και μπαράκια.

Όπως εξάλλου γραφεί και ο σπουδαίος Κ.Θ. Δημάρας τον Μάρτιο του 1967 «οι μακρές συζητήσεις για το πότε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε το λάβαρο, για τα γεγονότα όσα προηγήθηκαν ή ακολούθησαν. Αυτά όλα είναι πολύ χρήσιμα, όπως χρήσιμη είναι κάθε χρονολογική επακρίβωση, αλλά δεν έχουν καμμιά οργανική σχέση  με την εθνική εορτή».