Κάτια Δανδουλάκη: Οι άγνωστες πτυχές της ταινίας «Παπαφλέσσας»

Η ηθοποιός Κάτια Δανδουλάκη υπήρξε τυχερή γιατί ο «Παπαφλέσσας», μια από τις μεγαλύτερες εμπορικές επιτυχίες του ελληνικού κινηματογράφου, ήταν μόλις η δεύτερη ταινία της.

Σήμερα, η  Δανδουλάκη θυμάται με αγάπη εκείνη την εποχή. Έχοντας μόλις επιστρέψει από την Αγγλία, όπου (μετά τη Σχολή του Κουν) είχε τελειώσει τις σπουδές της στην υποκριτική στη London School of Dramatic Arts, υπήρξε τυχερή και έπαιξε σε αυτή την ταινία.

«Ο Μάνος Χατζιδάκις, που με είχε δει στις εξετάσεις μου στο Λονδίνο, είχε γράψει μια γλυκιά σημείωση, «εγεννήθη η μίνι ηθοποιός», η οποία κάπου είχε δημοσιευθεί – στα «ΝΕΑ» αν δεν απατώμαι. Τη διάβασε ο Τζίμης Πάρης και θέλησε να με γνωρίσει».

Η γνωριμία πήγε πολύ καλά. Μετά την πρώτη επίσκεψη στο γραφείο του παραγωγού, η κυρία Δανδουλάκη έκλεισε το πρώτο της συμβόλαιο. Στα τέσσερα χρόνια που θα ακολουθούσαν έπαιξε σε περισσότερες από 10 ταινίες και αρκετές παραγωγές της τηλεόρασης.

«Κατ’ αρχάς ήταν τρεις συμβεβλημένες εταιρείες για χορηγία του «Παπαφλέσσα», πράγμα που σημαίνει ότι ήταν πανάκριβη, από αυτές που σήμερα πολύ δύσκολα γυρίζονται στην Ελλάδα.

Θυμάμαι ότι για τις σκηνές μαχών χρησιμοποιήθηκαν και πάρα πολλοί στρατεύσιμοι που υπηρετούσαν τη θητεία τους. Δύσκολη παραγωγή, πολλά συνεργεία συγχρόνως, τέσσερις βοηθοί σκηνοθέτες, και οι δύο Φωτόπουλοι (Διονύσης, Βασίλης) στα σκηνικά. Θα μπορούσα να αποκαλέσω αυτή την ταινία μια «ηρωική επένδυση» ακριβώς επειδή γυρίστηκε στο τέλος εκείνου του κινηματογράφου. Σκέφτομαι σήμερα ότι τότε, όντας και τόσο νέα, δεν μπορούσα με τίποτε να φανταστώ το μέγεθος της τρέλας που είχαμε για να γίνει ο «Παπαφλέσσας» αλλά και οι «Σουλιώτες», ταινίες που παίζονται κάθε χρόνο από τότε και δεν έχουν ξεπεραστεί ακόμα».

Ο λόγος για τον οποίο η έμπειρη ηθοποιός πιστεύει ότι οι ταινίες αυτές δεν έχουν ξεπεραστεί είναι «η γλύκα, η αυθεντικότητα αλλά και μια δόση αθωότητας».

Αναμονή και… ελικόπτερα

Ο «Παπαφλέσσας» γυρίστηκε σε αυθεντικές τοποθεσίες στα Αμπελάκια της Λάρισας και σε «άψογες (σ.σ.: η ηθοποιός επαναλαμβάνει εμφατικά τρεις φορές τη λέξη) συνθήκες για τα σημερινά δεδομένα. Ορντινο, ξενοδοχεία, ώρες αναχωρήσεων από το χάραμα, επιστροφή για ύπνο από πάρα πολύ νωρίς. Ολα στην εντέλεια. Ο Παπαμιχαήλ, που έπαιζε τότε στο θέατρο με την Αλίκη – δεν θυμάμαι το έργο -, έπαιρνε το ελικόπτερο μετά την παράσταση και ερχόταν βράδυ στη Λάρισα, άυπνος, για να πάμε κατευθείαν στο βουνό».

Η κυρία Δανδουλάκη θυμάται επίσης ότι στα γυρίσματα αυτής της ταινίας πήρε ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματά της πάνω στη δουλειά του κινηματογράφου, το οποίο οφείλει στον Λαυρέντη Διανέλλο.

«Οι έμπειροι ηθοποιοί ήταν σαν από σίδερο, είχαν τρομερές αντοχές» είπε. «Το βλέπω σήμερα με μένα. Θυμάμαι ότι ενώ περιμέναμε κάθε μέρα να δούμε πώς θα είναι ο καιρός για να ανέβουμε ή όχι στο βουνό για τη σκηνή όπου ανατέλλει ο ήλιος, εγώ αδημονούσα και ρωτούσα πότε θα ξεκινήσουμε, τι ώρα θα έρθει το πούλμαν, αν ήρθε το πούλμαν κ.ο.κ. Ο μόνος που δεν μιλούσε και έπινε τον καφέ του διαβάζοντας την εφημερίδα του ήταν ο Διανέλλος.Και τον ρωτούσα «μα πώς μπορείτε, κύριε Διανέλλο;». «Αχ, παιδάκι μου, όταν θα φτάσεις στην ηλικία μου θα ξέρεις πια ότι η βασική σου δουλειά στο σινεμά είναι να περιμένεις»… Πώς τον καταλαβαίνω τώρα!».

Η ηθοποιός δεν θα ξεχάσει επίσης τη σκηνή της επίθεσης, για την οποία οι στρατιώτες περίμεναν με τις ώρες το «πάμε κλακέτα». «Οταν ήρθε, επιτέλους, η ώρα, σηκώθηκαν οι μισοί, γιατί οι άλλοι μισοί είχαν πια αποκοιμηθεί κουρασμένοι από την αναμονή!

Σήμερα λίγοι δοκιμάζουν τέτοια πράγματα, τέτοιες μεγάλες παραγωγές. Και μπράβο σε αυτούς που το κάνουν, όπως ο Γιάννης Σμαραγδής».

Ο Γέρος και η επαναστάτρια

Οι «Σουλιώτες» γυρίστηκαν στη Μυτιλήνη (Μόλυβος, Πέτρα), όμως η «σκηνή με το άλογο», ίσως η πιο αστεία στιγμή της καριέρας της Κάτιας Δανδουλάκη, γυρίστηκε επίσης στη Λάρισα.

«Όταν υπογράφαμε τα συμβόλαια, ο Τζίμης Πάρις με είχε ρωτήσει αν γνωρίζω ιππασία. Του είπα «όχι». «Ε, από αύριο ξεκινάς μαθήματα στον Γέρακα». Εκανα 10 μαθήματα δεμένη με ένα σκοινί στο άλογο, βολτούλες γύρω-γύρω».

Στη Λάρισα, η Κάτια Δανδουλάκη επέλεξε το πιο γέρικο άλογο, ονόματι Γέρος, για να νιώθει ασφαλής. Ωστόσο, ενώ είχε υπολογίσει τον παράγοντα της μυωπίας της, οπότε ζήτησε να της κάνουν έντονα σινιάλα όταν η επίθεση θα άρχιζε, δεν είχε υπολογίσει το… μουλάρωμα του Γέρου, ο οποίος την κρίσιμη στιγμή αρνούνταν να ξεκινήσει.

Το έκανε μόνον όταν είδε τα άλλα άλογα να τρέχουν και αυτό σημαίνει ότι άρχισε να τρέχει πίσω τους ενώ έπρεπε να βρίσκεται μπροστά!

«Ήταν σαν να κυνηγώ εγώ, η Βαγγελιώ, όλους τους Τούρκους!» ανέφερε γελώντας η Κάτια Δανδουλάκη, η οποία πολλά χρόνια αργότερα, το 1983, θα έπαιζε και σε μια τηλεοπτική σειρά ιστορικού περιεχομένου με θέμα τη ζωή και τη δράση της Μαντώς Μαυρογένους.

Η σειρά με τίτλο «Μαντώ Μαυρογένους: Προδομένος λαός» ξαναπαίχθηκε αυτή την περίοδο από την ΕΡΤ.