Ασφαλής επιτήρηση στα σχολεία με τεστ αντιγόνων αντί μοριακό έλεγχο

Καθώς  ξεκινούν και πάλι οι συζητήσεις για άνοιγμα των σχολείων, μπαίνει τώρα στη συζήτηση ο τακτικός έλεγχος των παιδιών με self – test αντιγόνων στο πλαίσιο της πρόληψης περαιτέρω μετάδοσης της νόσου, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος να ξανακλείσουν.

Σε άρθρο του στο Medscape, ο Σον Λούκαν, αναπληρωτής καθηγητής Οικογενειακής και Κοινωνικής Ιατρικής στην Ιατρική σχολή του Κολλεγίου Άλμπερτ Αϊνστάιν, επισημαίνει ότι η επιλογή του λανθασμένου τεστ ανίχνευσης COVID-19 θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέο κλείσιμο των σχολείων, τονίζοντας ότι ένα μόνο τεστ μοριακού ελέγχου ανά εβδομάδα είναι λάθος στρατηγική, γιατί μπορεί να δώσει λάθος μήνυμα από την καθυστέρηση απάντησης του τεστ ή γιατί μπορεί να οδηγήσει σε περιττές καραντίνες και διακοπή λειτουργίας.

Παραπέμποντας σε δημοσίευση του Michael Mina και των συνεργατών του στο JAMA για τα τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2, εξηγεί ότι κατ΄ αρχήν, είναι θέμα «ποσότητας» του ιού.

Πρόοδος μόλυνσης

Όταν κάποιος αρχικά μολυνθεί με SARS-CoV-2 (ημέρα 0), μια μικρή ποσότητα ιού αρχίζει γρήγορα να αναπαράγεται μέσα του έως ότου ο ιός είναι τόσο άφθονος που δεν μπορεί πλέον να περιοριστεί. Το «μολυσμένο» άτομο γίνεται «μολυσματικό» (μεταδοτικό) και τώρα μπορεί να μεταδώσει τον ιό σε άλλους.

Η δυνατότητα μετάδοσης του ιού παρατηρείται συνήθως την 3η ημέρα και κορυφώνεται μέχρι την 5η ημέρα. Στο σημείο αυτό, το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζει να προσπαθεί τον περιορισμό της κατάστασης. Έτσι, από την 5η ημέρα και μετά, η ποσότητα του ιού αρχίζει να μειώνεται.

Τελικά, μετά από μια εβδομάδα μετάδοσης (δηλαδή, περίπου την 9η ημέρα), ο ιός ουσιαστικά έχει εξαφανιστεί. Τα ιικά σωματίδια παραμένουν για εβδομάδες ή και μήνες, αλλά, όπως οι σκοτωμένοι εχθροί σε ένα πεδίο μάχης, δεν αποτελούν πλέον απειλή για τους άλλους.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τα διαγνωστικά τεστ;

Δύο στρατηγικές

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο μοριακός έλεγχος είναι το τεστ επιλογής, που μπορεί να ανιχνεύσει τον ιό πολύ νωρίτερα και για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ωστόσο, αυτό που πραγματικά μας ενδιαφέρει, είναι η ανίχνευση μεταδοτικού ιού.

Για την ανίχνευση του ιού στη φάση της μετάδοσης, οι δοκιμές αντιγόνων αποδίδουν εξίσου καλά και δεν δημιουργούν σύγχυση ανιχνεύοντας ιό που δεν αποτελεί πλέον απειλή.

Και εδώ μπαίνουν οι δύο στρατηγικές: μία φορά την εβδομάδα PCR έναντι τριών εβδομαδιαίων δοκιμών αντιγόνου.

«Με βάση μόνο το κόστος, η δοκιμή αντιγόνων τρεις φορές την εβδομάδα, είναι στην πραγματικότητα λιγότερο δαπανηρή από μια εβδομαδιαία δοκιμή PCR, αλλά και αποτελεί και καλύτερη επιλογή», επισημαίνει ο καθηγητής.

Προβλήματα με PCR

Υποθέτοντας ότι κάποιος μαθητής μολύνεται το Σαββατοκύριακο, ο ιός αρχίζει να αναπαράγεται, όμως τα επίπεδα θα παραμείνουν χαμηλά ως την Τετάρτη που προβλέπεται να γίνει ο μοριακός έλεγχος. Την Παρασκευή που θα δοθούν τα αποτελέσματα θα είναι αρνητικά παρότι ο μαθητής θα είναι ήδη μεταδοτικός. Ταυτόχρονα  συμμαθητές, δάσκαλοι και γονείς θα είναι καθησυχασμένοι ότι το παιδί μπορεί να συνεχίσει το σχολείο και την επόμενη εβδομάδα.

Επιστρέφοντας μάλιστα στο σχολείο, το δείγμα της Τετάρτης θα δείξει το παιδί θετικό στον ιό, γεγονός που θα το οδηγήσει και αυτό και την τάξη του σε καραντίνα, τη στιγμή που από την Παρασκευή και μετά δεν θα είναι μεταδοτικό, ενώ θα έχει περάσει ήδη, την εβδομάδα της μεταδοτικότητας στο σχολείο.

Αντίστοιχα, από ψευδώς θετικό αποτέλεσμα εξαιτίας παλαιότερης λοίμωξης σε δάσκαλο, η τάξη κλείνει. Κι αν ανιχνευθούν κι άλλα τέτοια θετικά τεστ, τότε ολόκληρο το σχολείο κλείνει. Γιατί η μοριακή εξέταση ανιχνεύει τον ιό, έστω κι αν είναι πλέον ανενεργός.

Τα rapid test

Τι θα συνέβαινε με το τεστ αντιγόνων; Εάν ο έλεγχος των μαθητών γίνεται τρεις φορές την εβδομάδα, όταν ο μαθητής γινόταν μεταδοτικός την Παρασκευή, τα αποτελέσματα θα ήταν θετικά εντός ενός τετάρτου, ο μαθητής θα είχε σταλεί στο σπίτι για να απομονωθεί και οι στενές επαφές θα είχαν σταλεί στο σπίτι για καραντίνα.

Όσο για τον δάσκαλο που θα ήταν θετικός στην PCR, θα ήταν αρνητικός στο τεστ αντιγόνου. Η τάξη δεν θα έμπαινε σε καραντίνα, ούτε θα υπήρχε η εντύπωση «εστίας» στο σχολείο, οπότε θα είχε παραμείνει ανοιχτό, με ασφάλεια.

Ο συγγραφέας αναφέρει ότι η καθημερινή εξέταση αντιγόνων θα ήταν ακόμη πιο αποτελεσματική. Εάν όλοι ελέγχονταν καθημερινά, πριν μπουν στην τάξη, τα θετικά περιστατικά θα μπορούσαν να εντοπιστούν (και να απομονωθούν) πριν από την έκθεση των υπολοίπων στον ιό.