Πόλεμος στην Υεμένη : Ανείπωτη τραγωδία και ξεκαθάρισμα λογαριασμών

Έξι χρόνια συμπληρώθηκαν από την εισβολή, στις 26 Μαρτίου 2015, της Σαουδικής Αραβίας και των συμμάχων της (Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και άλλων έξι κρατών της περιοχής) στην Υεμένη. Πρόκειται – όχι τυχαία, βεβαίως – για τη φτωχότερη χώρα της Αραβικής Χερσονήσου και μίας από τις πιο φτωχές στον πλανήτη.

Ήταν μια εισβολή την οποία στήριξαν ενεργά οι Ηνωμένες Πολιτείες και είχε διπλό αποτέλεσμα: Αφενός, μετέτρεψε τον εμφύλιο σε ολοκληρωτικό πόλεμο, οδηγώντας στην ανάμιξη αρκετών ξένων χωρών, που βρήκαν ένα ακόμη πεδίο για να ξεκαθαρίσουν τους λογαριασμούς τους στην «γειτονιά» μας, μετά τη Συρία, τη Λιβύη, αλλά και τον Λίβανο.

Λιμός και χολέρα

Αφετέρου, προκάλεσε μια ανείπωτη ανθρωπιστική καταστροφή – τη χειρότερη παγκοσμίως σύμφωνα με τον ΟΗΕ – οδηγώντας στα όρια της φυσικής εξόντωσης σχεδόν τα δύο τρίτα των 29 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας. Είναι ενδεικτικό ότι ο λιμός σαρώνει στην Υεμένη, ενώ το 2016 ξέσπασε η μεγαλύτερη επιδημία χολέρας που έχει καταγραφεί ποτέ, με 2,2 εκατ. κρούσματα και σχεδόν 4.000 νεκρούς μέχρι σήμερα.

Η εισβολή δεν αποτέλεσε, φυσικά, κεραυνό εν αιθρία. Είχε προηγηθεί, όπως πιθανώς γνωρίζουν πολλοί, η κατάληψη της πρωτεύουσας της χώρας, Σανάα, τον Σεπτέμβριο του 2014, έργο των ανταρτών Χούθι, τους οποίους υποστηρίζει το Ιράν.

Οι Χούθι εκδίωξαν τον επί 33 χρόνια πρόεδρο Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, τον οποίο κατηγορούσαν ως ανδρείκελο του Ριάντ και της Ουάσιγκτον, αλλά και ως υπεύθυνο της δολοφονίας, το 2004, του ηγέτη τους, Χουσεΐν Μπαντρεντίν αλ-Χούθι, στον οποίο χρωστούν και το όνομά τους. Μάλιστα, αν και στη συνέχεια συμμάχησαν μαζί του εναντίον μιας άλλης ένοπλης οργάνωσης – του Συμβουλίου Μετάβασης του Νότου (STC), που διεκδικεί αυτονομία στην περιοχή όπου κυριαρχεί, η οποία ενώθηκε με τον Βορρά το 1990 – στη συνέχεια ήρθαν σε ρήξη και τον σκότωσαν, τον Δεκέμβριο του 2017.

Ποιοι είναι οι Χούθι

Θα ήταν εύκολο, βεβαίως, να ξεμπερδέψει κανείς με τους Χούθι χαρακτηρίζοντάς τους ως «μισθοφόρους της Τεχεράνης» και ως μία οργάνωση που επιδιώκει την «εξαφάνιση του Ισραήλ» και τον «θάνατο των ΗΠΑ» – κάνοντας το ίδιο με τον Σάλεχ, βάζοντάς του την… ταμπέλα του «εγκάθετου του Ριάντ».

Τα πράγματα, ωστόσο, είναι πιο περίπλοκα και οι ρίζες τους, όπως άλλωστε και τα αίτια της σύρραξης στην οποία πρωταγωνιστούν, είναι βαθιές στην κοινωνία, τις ιδιαιτερότητες και τις αντιθέσεις της χώρας.

Οι Χούθι είναι ένα κίνημα με έδρα το βορειοδυτικό ορεινό τμήμα της χώρας, το πλήρες όνομα του οποίου είναι Ansar Allah – Υποστηρικτές του Θεού. Από άποψη θρησκείας, ανήκουν σε μία αίρεση του σιϊτισμού (Ζαΐντι) κάτι που, εκτός των άλλων, τους φέρνει σε διαρκή αντιπαράθεση τόσο με το σουνιτικό κίνημα Islah, που είναι συγγενές με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα (φέρεται να στηρίζεται από το Κατάρ και την Τουρκία) όσο και με το παρακλάδι της αλ Κάιντα που δρα στη χώρα και ελέγχει ένα τμήμα της.

Κοινωνικά, ωστόσο, έχουν σημείο αναφοράς τα φτωχότερα τμήματα της Υεμένης, που αργοπεθαίνουν απέναντι σε μία διεφθαρμένη ελίτ – της οποίας ηγούνταν ο Σάλεχ, έχοντας ως στήριγμα τη Σαουδική Αραβία και άλλες μοναρχίες του αραβικού κόσμου. Γι’ αυτό και, στον απόηχο της Αραβικής Άνοιξης, συμπεριέλαβαν στα αιτήματά τους τη συγκρότηση ενός πιο δημοκρατικού και αντιπροσωπευτικού πολιτικού συστήματος.

Τι συμβαίνει σήμερα;

Όπως είναι γνωστό, μετά και την παγκόσμια κατακραυγή για τα εγκλήματα πολέμου κατά αμάχων που έχουν διαπράξει οι Σαουδάραβες και οι σύμμαχοί τους την περίοδο που στις ΗΠΑ ήταν πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Τζο Μπάιντεν ήρε την υποστήριξή του στο Ριάντ και τάχθηκε υπέρ της διακοπής των εχθροπραξιών και της πολιτικής-διπλωματικής λύσης.

Σε αυτό το φόντο, την Δευτέρα, η Σαουδική Αραβία πρότεινε στους Χούθι «συνολική εκεχειρία», η οποία θα περιλαμβάνει την επαναλειτουργία του αεροδρομίου της Σανάα, που υπόκειται σε σαουδαραβικό αποκλεισμό, καθώς και την επανέναρξη των πολιτικών διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Οι αντάρτες, ωστόσο, απέρριψαν την πρόταση αυτή, εκτιμώντας ότι δεν περιέχει «τίποτα καινούργιο», επιμένοντας στην πλήρη και άνευ όρων άρση του αεροπορικού και θαλάσσιου αποκλεισμού που έχει επιβάλει το Ριάντ – προκειμένου να σταματήσει η εισαγωγή όπλων από το Ιράν, όπως ισχυρίζεται.

«Η Σαουδική Αραβία χάνει τον πόλεμο. Θέλει να αποχωρήσει. Οι Χούθι κυριαρχούν αυτή τη στιγμή στα πεδία των μαχών, οπότε μην περιμένετε καμία υποχώρηση από μέρους τους», σχολίασε ο Τόμας Ζουνό του πανεπιστημίου της Οτάβα.

Το τέλος του πολέμου και της καταστροφής δεν φαίνεται, λοιπόν, στον ορίζοντα – σε αντίθεση με τα drones των Χούθι που πλήττουν διαρκώς εγκαταστάσεις της Σ. Αραβίας. Πιθανότατα δε, αυτό θα συνεχιστεί μέχρις ότου ξεκαθαρίσει και η συνολική εικόνα και οι συγκρούσεις στην περιοχή, που αποτυπώνονται και στα μέτωπα της Συρίας και άλλων χωρών.

Μέχρι τότε, βεβαίως, ποιος ζει και ποιος πεθαίνει από τους εξαθλιωμένους της Υεμένης…