Γερμανία: Τέλος εποχής με «Μέρκελ – culpa»

Του Γιώργου Παππά

Η μέθοδος ήταν γνωστή από τη διαχείριση της ευρωκρίσης. Οι έλληνες πρωθυπουργοί που διαχειρίστηκαν την κρίση χρέους, από τον Γιώργο Παπανδρέου, τον Αντώνη Σαμαρά μέχρι τον Αλέξη Τσίπρα, έχουν ίδια πείρα από τις ατελείωτες συνεδριάσεις κρίσιμων συμβουλίων της ΕΕ. Τις πρωινές ώρες, όταν οι περισσότεροι έφταναν στα όρια της σωματικής εξάντλησης και κάμπτονταν οι αντιστάσεις, η Ανγκελα Μέρκελ με την παροιμιώδη ηρεμία της και τις ανεξάντλητες αντοχές περνούσε τις αποφάσεις που λίγο ως πολύ ήθελε από την αρχή.Την τελεσφόρα στις Βρυξέλλες μέθοδο εφάρμοσε η Μέρκελ την περασμένη Δευτέρα και στο Βερολίνο. Τη βάσανο της διαπραγμάτευσης μέχρι τελικής πτώσεως υπέστησαν οι 16 τοπικοί πρωθυπουργοί της Γερμανίας κατά την αναζήτηση των ενδεδειγμένων μέτρων για το τρίτο κύμα της πανδημίας κορωνοϊού.

Κοινός παρονομαστής ήταν δύσκολο να βρεθεί ανάμεσα σε 16 διαφορετικά κρατίδια, τα οποία δεν έχουν την ίδια εικόνα εξέλιξης της πανδημίας, και ανάμεσα σε ισάριθμους πρωθυπουργούς, ο καθένας εκ των οποίων έχει τις δικές του πολιτικές ανάγκες και προτεραιότητες. Είναι μάλιστα αυτοί που θα πρέπει να υλοποιήσουν τα μέτρα που λαμβάνονται στη σύσκεψη με την καγκελάριο.

Οταν επήλθε πλήρες αδιέξοδο, έπειτα από έντεκα ώρες σύσκεψης και διαλειμμάτων, ήρθε η πρόταση της καγκελαρίου να προστεθούν δύο ημέρες στις αργίες του Πάσχα στις αρχές Απριλίου. Οι κουρασμένοι πρωθυπουργοί την αποδέχτηκαν. Αλλά οι θυελλώδεις αντιδράσεις της επόμενης ημέρας ανάγκασαν την καγκελάριο σε ένα σπάνιο για πολιτικό ηγέτη βήμα: να πάρει εντός λίγων ωρών πίσω το μέτρο και να ζητήσει «συγγνώμη» από τους πολίτες αναλαμβάνοντας προσωπικά την πολιτική ευθύνη για το χάος και την αναστάτωση που προκάλεσε.

Εκτός… ρεπερτορίου

Η λέξη «συγγνώμη» δεν ανήκει στο ρεπερτόριο των πολιτικών. Ο πολιτικός μέντορας της Μέρκελ και καγκελάριος της γερμανικής ενοποίησης Χέλμουτ Κολ δεν ζήτησε ποτέ συγγνώμη για τα μαύρα ταμεία χρηματοδότησης του κόμματός του (CDU). Ούτε ο Σοσιαλδημοκράτης διάδοχός του Γκέρχαρντ Σρέντερ ζήτησε ποτέ συγγνώμη για τις αστοχίες στις περικοπές του κοινωνικού κράτους, τις οποίες είχε παραδεχτεί ακόμη και εμπνευστής του «Χαρτς-4». Η Μέρκελ όμως είχε το πολιτικό σθένος να αναγνωρίσει το ατόπημα με την ιστορική στο μεταξύ δήλωσή της: «Ηταν αποκλειστικά δικό μου λάθος».

Αναγνώριση ήρθε από όλες τις πλευρές του πολιτικού φάσματος. Προσέφερε «υπηρεσία στη δημοκρατία», σχολίασε η κοινοβουλευτική ηγέτις των Πρασίνων Κάτριν Γκέρινγκ – Εκερτ. Ωστόσο, το «Μέρκελ – culpa», όπως τιτλοφόρησε το πρωτοσέλιδό της η αριστερή εφημερίδα «Ταγκεστσάιτουνγκ», δεν θα στιγματίσει μόνο την πολιτική διαδρομή της Μέρκελ στο τέλος της 16χρονης θητείας της στην καγκελαρία. Είναι ταυτόχρονα έκφραση συστημικών αδυναμιών και προσωπικών ανεπαρκειών του πολιτικού δυναμικού της χώρας που έβγαλε στην επιφάνεια η κρίση του κορωνοϊού.

Η αποκεντρωμένη, ομοσπονδιακή δόμηση της Γερμανίας άγγιξε τα όριά της. Απέτυχε στην ενιαία διαχείριση της πανδημίας, δίνοντας την εικόνα μιας Γερμανίας – κουρελούς στην εφαρμογή των μέτρων. Αυτό δεν ανατρέπει την επιτυχημένη πορεία του ομοσπονδιακού μοντέλου της Γερμανίας μεταπολεμικά.

Οι τριγμοί ακούγονται

Προβληματικότερη είναι η πολιτική μετάβαση στη μετά Μέρκελ εποχή. Οι τριγμοί ακούγονται ήδη. Ο Γενς Σπαν, σημερινός υπουργός Υγείας, ήταν μέχρι χθες πολλά υποσχόμενο κορυφαίο στέλεχος της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας, με βλέψεις και για την καγκελαρία. Στο τρίτο κύμα της πανδημίας τα έκανε θάλασσα με τα εμβολιαστικά κέντρα χωρίς εμβόλια, με εξαγγελίες για τεστ κορωνοϊού που ακόμα δεν διατίθενται μαζικά, αλλά και με την εμπλοκή στο σκάνδαλο με τις μάσκες. Ο σύζυγός του μεσολάβησε για να προμηθευτεί το υπουργείο του μάσκες αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ. Προμήθεια δεν πήρε. Αλλά η μεσολάβηση αυτή αθροίζεται στη σκανδαλώδη κερδοσκοπία τριών άλλων βουλευτών της δεξιάς Χριστιανικής Ενωσης με μάσκες κορωνοϊού.

Η γερμανική Χριστιανοδημοκρατία έχει από τα μέσα Ιανουαρίου νέο πρόεδρο, τον πρωθυπουργό της Βόρειας Ρηνανίας – Βεστφαλίας Αρμιν Λάσετ, που θα ήθελε να είναι και ο διάδοχος της Μέρκελ στην καγκελαρία. Αντ’ αυτού καλείται να διαχειριστεί περιφερειακές εκλογικές ήττες και τη ραγδαία συρρίκνωση του κόμματός του. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πτώση του CDU/CSU ακόμα και στο 26%, μόλις τέσσερις μονάδες μπροστά από το δεύτερο κόμμα, τους Πράσινους. Ο πολιτειολόγος Βόλφγκανγκ Μέρκελ ερευνά το τέλος των μεγάλων κομμάτων ευρείας λαϊκής βάσης, που αποτυπώθηκε στη δραματική συρρίκνωση του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Τώρα έρχεται η σειρά της δεξιάς Χριστιανικής Ενωσης.

Η αντιπολίτευση επιρρίπτει στην κυβέρνηση της Μέρκελ ότι αφήνει πίσω της ερείπια στη διαχείριση της πανδημίας. Η καγκελάριος έχει μπροστά της έξι μήνες για να υλοποιήσει τον στόχο της να εμβολιαστεί το 70% των Γερμανών μέχρι το ημερολογιακό τέλος του καλοκαιριού τον Σεπτέμβριο. Αυτό θα σώσει την υστεροφημία της Μέρκελ. Αλλά η Γερμανία μπαίνει ήδη στη μετά Μέρκελ εποχή.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ