Εθνικό προνόμιο με… καθυστέρηση

Με την ευκαιρία των εορτασμών της επετείου των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821 καλό θα είναι να αποδοθούν κάποιες επιβραβεύσεις σε περιοχές της χώρας που υπήρξαν κορυφαίες στον αγώνα και που έδωσαν ουσιαστικά τα πάντα σε αυτόν. Τα ναυτικά νησιά μας (η Υδρα, οι Σπέτσες, τα Ψαρά και η Κάσος) για παράδειγμα, εγκατέλειψαν τότε την πολιτική τους αυτονομία και την οικονομική τους ευημερία προσφέροντας στον αγώνα της ανεξαρτησίας τους στόλους τους που τους συντηρούσαν με το βιός τους. Η θυσία τους ήταν συγκλονιστική κι ανεπανάληπτη. Η πατρίδα οφείλει να αναγνωρίσει το χρέος της…

Η Υδρα λ.χ. λίγο πριν κηρυχθεί η Επανάσταση ήταν μια σημαντική ναυτική δύναμη που κυριαρχούσε στις θάλασσες της Αν. Μεσογείου. Με 110 ποντοπόρα πλοία (οι Σπέτσες είχαν αντίστοιχα 90) ναυπηγημένα σε Μασσαλία, Γένοβα και Βενετία, και πολύ περισσότερα μικρότερα κέρδιζε τεράστια ποσά μεταφέροντας με ασφάλεια εμπορεύματα σε λιμάνια της Μεσογείου (Λιβόρνο, Τεργέστη, Βενετία, Νάπολη κ.ά.) ξεπερνώντας τους κινδύνους των κουρσάρων και διασπώντας τον κλοιό που επέβαλε ο αγγλικός στόλος γύρω από λιμάνια γαλλικών συμφερόντων.

Αυτές οι εμπειρίες τους είχαν δώσει και μεγάλες στρατιωτικές ικανότητες μιας και είχαν εξοικειωθεί στις θαλάσσιες ναυμαχίες και τις πολεμικές συγκρούσεις. Πρόσθετα, ένας σημαντικός αριθμός ναυτικών τους είχε υποχρέωση να επανδρώνει κάθε χρόνο τον οθωμανικό στόλο και να παίζει έτσι σημαντικό ρόλο στη διοίκηση και τις τύχες του.

Με χρήματα λοιπόν κι έμψυχο υλικό η συμμετοχή των νησιών στην Επανάσταση αποτέλεσε κομβικό γεγονός για τη μετέπειτα επιτυχημένη της πορεία. Με τις θάλασσες ουσιαστικά να ελέγχονται από τον ελληνικό στόλο, οι Οθωμανοί αδυνατούσαν να μεταφέρουν με ταχύτητα στρατιωτικές δυνάμεις στον Μοριά και τη Στερεά Ελλάδα για να καταπνίξουν τις εκεί επαναστατικές εστίες. Αυτή όμως η συμμετοχή των νησιών στον αγώνα οδήγησε στην οικονομική αφαίμαξη των πλοιοκτητών και στη γενικότερη οικονομική τους περιθωριοποίηση. Δεν είχαν έτσι την οικονομική δυνατότητα να ακολουθήσουν τις εξελίξεις αφήνοντας τα ιστιοφόρα κι αγοράζοντας ατμόπλοια. Η Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας αναγνώρισε κάποιες από τις θυσίες τους. Και προέβλεψε οικονομικές αποζημιώσεις για τις ζημιές τους.

Ο Καποδίστριας θέλησε αλλά δεν είχε τις οικονομικές δυνατότητες για να τους ικανοποιήσει. Αυτό προκάλεσε δυσαρέσκειες κι οδήγησε σε εμφύλιες βαρβαρότητες (κάψιμο του στόλου από τον Μιαούλη, καταστροφή του Πόρου – θεωρούμενου ενεργούμενου της Υδρας, από τον Νικηταρά, εξ ονόματος της κυβέρνησης). Κάποια στιγμή δόθηκε πολιτικό προνόμιο στα νησιά, να κατέχουν δική τους έδρα στο Κοινοβούλιο. Και μεγάλες πολιτικές προσωπικότητες αναδείχθηκαν από τις σημαντικές τους οικογένειες (Κουντουριώτης, Βούλγαρης, Κανάρης, Κριεζής, Τομπάζης κ.ά.). Ομως αυτό καταργήθηκε στη δεκαετία του 1930. Κι έκτοτε, εγκατάλειψη κι αφάνεια.

Δεν θα ήταν εκπλήρωση κάποιου εθνικού χρέους προς τα χώματα αυτά αν αποφάσιζε το ελληνικό κράτος σήμερα να τους αποδώσει ένα εθνικό προνόμιο; Να κηρυχθεί δηλαδή αφορολόγητη περιοχή η επικράτειά τους, ώστε να συνέλθουν και πάλι οικονομικά, έστω και με τόση καθυστέρηση; Κατάργηση δηλαδή όλων των άμεσων φόρων στα νησιά αυτά με περιορισμό βέβαια του ανώτατου αριθμητικού ορίου των πολιτών που θα μπορούσαν να γίνουν δημότες τους. Με απόφαση βέβαια των δημοτικών τους αρχών. Για να επιστρέψει έτσι η μεγάλη ευημερία…