Αλχημιστές της βιολογίας μετατρέπουν το σπανάκι σε κρέας

Μπορεί να μην μετέτρεψαν το ύδωρ σε οίνο, όπως ο Χριστός στον γάμο της Κανά, μπόρεσαν όμως να δημιουργήσουν στο εργαστήριο φύλλα σπανακιού που αντί για πράσινη χλωροφύλλη περιέχουν ροζ μοσχαρίσιο κρέας.

Όχι, δεν πρόκειται για υποκατάστατο κρέατος από φυτικές πρώτες ύλες -μια μόδα που εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο για λόγους υγείας και προστασίας του περιβάλλοντος.

Πρόκειται για πραγματικά μυϊκά κύτταρα που μεγάλωσαν σε φύλλα σπανακιού, τα οποία είχαν προηγουμένως υποστεί χημική επεξεργασία για την απομάκρυνση όλων των φυτικών κυττάρων. Αυτό που έμεινε ήταν μόνο τα αγγεία του φύλλου, τα οποία αποδείχθηκαν ιδανικό υπόστρωμα για την ανάπτυξη ζωικών κυττάρων.

«Δείξαμε ότι τα φύλλα σπανακιού από τα οποία έχουν αφαιρεθεί τα κύτταρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως βρώσιμη σκαλωσιά πάνω στην οποία αναπτύσσονται μυϊκά κύτταρα» λέει ο δρ Γκλεν Γκάουντετ του Κολεγίου της Βοστόνης, επικεφαλής της ασυνήθιστης μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Food BioScience.

Δεκάδες εργαστήρια σε όλο τον κόσμο πειραματίζονται με την καλλιέργεια κρέατος στο εργαστήριο, και τα πρώτα προϊόντα αρχίζουν να καταφθάνουν στην αγορά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το καλλιεργημένο κρέας παράγεται από την ανάπτυξη ζωικών κυττάρων σε τρισδιάστατες σκαλωσιές που μιμούνται τη δομή των πραγματικών μυών.

«Τα μυϊκά κύτταρα πρέπει να αγκυρωθούν σε κάτι για να μπορέσουν να αναπτυχθούν. Στο εργαστήριο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πλαστικές πλάκες καλλιέργειας, όμως το πλαστικό δεν τρώγεται» λέει ο Γκάουντετ.

Το γεγονός βέβαια ότι τα φυτικά κύτταρα απομακρύνονται με χημικά μέσα σημαίνει ότι τα φύλλα κρέατος δεν προσφέρουν κανένα από τα οφέλη του σπανακιού για την υγεία.

Τουλάχιστον όμως δεν περιέχουν κορεσμένο λίπος. Τα βλαστοκύτταρα αγελάδας που αφέθηκαν να αναπτυχθούν στη σκαλωσιά για 14 ημέρες διαφοροποιήθηκαν σε βλαστικά κύτταρα, όχι όμως και σε λιπώδη κύτταρα ή αγγεία.

Και αυτό σημαίνει ότι το «σπανάκι από κρέας» πιθανότατα δεν προσφέρει την ίδια γευστική εμπειρία με ένα ζουμερό μοσχαρίσιο φιλέτο.

Τα αγγεία των φυτών (ορατά αν κοιτάξει κανείς ένα φύλλο κόντρα στο φως) προσφέρουν «ένα φυσικό κυκλοφορικό σύστημα που είναι σχεδόν αντίγραφο να αναπαραχθεί με τις διαθέσιμες τεχνικές» λέει η ερευνητική ομάδα.

Αυτός είναι ο λόγος που η ομάδα του Γκάουντετ είχε επιλέξει τα φύλλα σπανακιού για να καλλιεργήσει καρδιακά κύτταρα το 2017. Η μέθοδος αναπτύχθηκε για την καλλιέργεια ιστού για μεταμοσχεύσεις, αν και μέχρι σήμερα δεν έχει περάσει στην κλινική πράξη.

Παρόλο που οι λάτρεις του κρέατος μάλλον δεν θα ενθουσιαστούν με τη νέα πρόταση, ο Γκάουντετ έχει δίκιο όταν επισημαίνει πως «χρειαζόμαστε φιλοπεριβαλλοντικές και ηθικές μεθόδους για την παραγωγή κρέατος προκειμένου να ταΐσουμε τον διογκούμενο πληθυσμό».

Η εκτροφή ζώων αποτελεί σημαντική πηγή αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως λόγου του μεθανίου που παράγεται στο πεπτικό σύστημα των βοοειδών -ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα που έρχεται να προστεθεί στις ανησυχίες για τις συνθήκες εκτροφής αλλά και τις αρνητικές επιδράσεις μιας διατροφής όπου το κρέας κυριαρχεί.

Για τον Γκάουντεν και πολλούς ακόμα ερευνητές σε όλο τον κόσμο, η λύση είναι το κρέας εργαστηρίου.

Ο ερευνητής παραδέχεται ωστόσο ότι στη σημερινή τους μορφή τα φύλλα κρέατος δεν είναι έτοιμα για βιομηχανική παραγωγή.

Όπως το θέτει ο ίδιος, «πρέπει να μάθουμε να αναπτύσσουμε περισσότερα κύτταρα στα φύλλα για να δημιουργήσουμε μια πιο παχιά μπριζόλα.