Γκέι γάμος : Είκοσι χρόνια μετά την πρώτη τελετή παραμένει παράνομος στο 85% του πλανήτη

Τα μεσάνυχτα της Πρωταπριλιάς του 2001, τέσσερα ζευγάρια θα έγραφαν ιστορία.

Έξι άνδρες και δύο γυναίκες, η Χελένε Φάσεν, μια δακάλα που σήμερα διανύει το 54ο έτος της ηλικίας της και η τρία χρόνια μικρότερή της Άνε Μαρί Τους, μια φαρμακοποιός, έγιναν τα πρώτα ομόφυλα ζευγάρια που ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου από τον δήμαρχο του Άμστερνταμ.

Είκοσι χρόνια μετά, ο γάμος μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών είναι νόμιμος σε 28 χώρες του κόσμου, αλλά και στο αυτοδιοικούμενο νησί της Ταϊβάν. Στις 28 χώρες συμπεριλαμβάνονται τα περισσότερα – αλλά όχι όλα – τα κράτη της δυτικής Ευρώπης.

Όμως η εξάπλωση της νομιμοποίησης του γκέι γάμου δεν είναι ομοιόμορφη σε όλο τον πλανήτη. Για παράδειγμα, με την εξαίρεση της Ταϊβάν, δεν αναγνωρίζεται από κανένα ασιατικό κράτος – αν και η Ιαπωνία έχει αρχίσει να κάνει ορισμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Αντιστοίχως, το μόνο αφρικανικό κράτος που έχει αναγνωρίσει τον γάμο ομοφυλοφίλων είναι η Νότια Αφρική.

Η Τζέσικα Στερν, εκτελεστική διευθύντρια της παγκόσμιας οργάνωσης για τα ΛΟΑΤΚΙ δικαιώματα OutRight Action International, δήλωσε στο Associated Press ότι αν και πριν 20 χρόνια δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι ο γκέι γάμος θα νομιμοποιούνταν σε 28 κράτη, ο πλανήτης παραμένει εξαιρετικά διχασμένος στα ζητήματα των ΛΟΑΤΚΙ δικαιωμάτων, ενώ σχεδόν 70 χώρες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τις ομοφυλοφιλικές σεξουαλικές επαφές ως ποινικό αδίκημα.

«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχει γίνει τεράστια πρόοδος, όμως έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας», σημείωσε η Στερν.

Ακόμη και εντός της ΕΕ, η Πολωνία εξακολουθεί να καταπατά τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, ενώ η Ελβετία τώρα κάνει τα πρώτα βήματα για τη νομιμοποίηση του γκέι γάμου.

Εκτός των προαναφερθέντων κρατών, τα γκέι ζευγάρια μπορούν να παντρευτούν στον Καναδά, στις ΗΠΑ και στην Κόστα Ρίκα, σε πέντε κράτη της Νότιας Αμερικής, στην πλειοψηφία των 32 πολιτειών του Μεξικό, στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία.

Συνολικά, στις χώρες αυτές ζουν 1,2 δισ. άνθρωποι, περίπου το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Σε άλλα κράτη της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Τσεχίας, τα ομόφυλα ζευγάρια μπορούν να συνάψουν σύμφωνο συμβίωσης, όχι όμως και να παντρευτούν. Όπως, όμως, τονίζει το Associated Press, το σύμφωνο στερεί τα ζευγάρια από πολλά προνόμια του γάμου, πράγμα που κάνει πολλούς ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστές να θεωρούν ότι είναι δείγμα της αντιμετώπισής τους ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Στην Ολλανδία έχουν συναφθεί περισσότεροι από 18.000 γάμοι ομόφυλων ζευγαριών στη διάρκεια της εικοσαετίας, με το 53% αυτών να αφορά ζευγάρια γυναικών, σύμφωνα με την Κεντρική Στατιστική Υπηρεσία της Ολλανδίας. Κάθε χρόνο περίπου 400 γάμοι ομοφυλοφίλων καταλήγουν σε διαζύγιο, σύμφωνα και πάλι με την υπηρεσία.

Το Williams Institute, μια δεξαμενή σκέψης της νομικής σχολής του UCLA που εστιάζει στην έρευνα ΛΟΑΤΚΙ ζητημάτων, αναφέρει ότι μέχρι και το 2020 στις ΗΠΑ είχαν παντρευτεί 513.000 γκέι ζευγάρια.

Στην Αφρική, θρησκευτικές πεποιθήσεις που σε μεγάλο βαθμό εισήχθησαν στη χώρα κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας οδηγούν στην αντιμετώπιση της ομοφυλοφιλίας ως έγκλημα.

Στην Ασία τα πράγματα είναι πιο ρευστά. Στην Ταϊλάνδη προτάθηκε νομοσχέδιο νομιμοποίησης, ενώ στην Ιαπωνία ορισμένες τοπικές κυβερνήσεις αναγνωρίζουν τον γκέι γάμο. Πρόσφατα, δικαστήριο έκρινε ότι η μη αναγνώρισή του είναι αντισυνταγματική, μια απόφαση που μπορεί να μην έχει άμεσο αποτέλεσμα όμως οι ακτιβιστές πιστεύουν ότι θα ενισχύσει τον αγώνα τους για νομιμοποίηση.

Η Ινδία κατήργησε εντός του 2018 έναν αποικιοκρατικό νόμο που τιμωρούσε το ομοφυλοφιλικό σεξ έως και με 10 χρόνια φυλάκισης, και πλέον υπάρχουν διάσημοι Ινδοί που δηλώνουν ανοιχτά την ομοφυλοφιλία τους. Ο γάμος, όμως, παραμένει παράνομος με την κυβέρνηση να υποστηρίζει ότι τα λεσβιακά και γκέι ζευγάρια δεν συνιστούν οικογένειες.

Ο πρώτος γάμος

Με αφορμή την εικοστή επέτειο του γάμου τους, το πρώτο λεσβιακό ζευγάρι που ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου μίλησε στο The Lilly, μια έκδοση της Washington Post για τις γυναίκες της γενιάς των millennial για την κοινή τους ζωή.

Η γνωριμία

Οι πρώτες λεσβίες στον κόσμο που παντρεύτηκαν νόμιμα, γνωρίστηκαν μέσω κοινών φίλων το 1998. Αλλά μόλις δέκα μήνες μετά την πρώτη τους συνάντηση συζούσαν ήδη ενώ η Ανε Μαρί Τους ήταν έγκυος στο πρώτο τους παιδί. Θέλοντας να επισημοποιήσουν τη σχέση τους αλλά και να αποκτήσουν κάποια από τα δικαιώματα των παντρεμένων ζευγαριών, οι δύο γυναίκες σύναψαν σύμφωνο συμβίωσης, το οποίο το 1999 ήταν άγνωστο στις περισσότερες χώρες του κόσμου ενώ ο γάμος μεταξύ ανθρώπων του ίδιου φύλου θεωρούνταν παντού ταμπού.

Την επόμενη χρονιά η Ανε Μαρί Τους έφερε στον κόσμο το πρώτο τους παιδί αλλά η σύντροφός της νομικά δεν υπήρχε και δεν είχε καμία σχέση με το βρέφος καθώς δεν το είχε γεννήσει εκείνη και ούτε ήταν νόμιμη σύζυγος της βιολογικής του μητέρας.

Ωστόσο στις αρχές του 2001 η Χελένε Φάσεν πληροφορήθηκε πως επρόκειτο σύντομα να αναγνωριστεί στην Ολλανδία το δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο και τηλεφώνησε αμέσως στη σύντροφό της, ανακοινώνοντάς της περιχαρής: «Παντρευόμαστε. Νομίζω σε τρεις εβδομάδες».

Τις επόμενες ημέρες διάβασαν σε ένα ομοφυλοφιλικό περιοδικό μία αγγελία για ομόφυλα ζευγάρια που θα ήθελαν να παντρευτούν από κοινού την 1η Απριλίου του 2001, την ημέρα δηλαδή που επρόκειτο να τεθεί σε ισχύ ο σχετικός νόμος, καθιστώντας την Ολλανδία πρωτοπόρο στον κόσμο όσον αφορά την αναγνώριση του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο.

Ελάχιστοι τόλμησαν

Αποφάσισαν να απαντήσουν στην αγγελία, θεωρώντας πως το ίδιο θα έκαναν δεκάδες άλλα ομόφυλα ζευγάρια της πατρίδας τους. Οταν όμως μετέβησαν στα γραφεία του περιοδικού για μία συνάντηση γνωριμίας διαπίστωσαν πως μόνο πέντε ακόμη ζευγάρια είχαν εκφράσει ενδιαφέρον ενώ, στη συνέχεια, ένα από αυτά αποφάσισε τελικά να μην συμμετάσχει στην τελετή.

Οπότε το βράδυ της 31ης Μαρτίου του 2001 η Χελένε Φάσεν και η Ανε Μαρί Τους μετέβησαν, φορώντας φυσικά τα νυφικά τους, στο Δημαρχείο του Αμστερνταμ, μαζί με ακόμη τρία ομόφυλα ζευγάρια ανδρών.

Οι δυο γυναίκες αντιλήφθηκαν πως επρόκειτο για μία ιστορική στιγμή όταν αντίκρισαν τα δεκάδες φορτηγά των τηλεοπτικών συνεργείων που είχαν συγκεντρωθεί έξω από το δημαρχιακό μέγαρο της πρωτεύουσας της Ολλανδίας.

Ο δήμαρχος άρχισε τον χαιρετισμό του γύρω στις έντεκα και μισή. Είπε, όμως, ό,τι είχε να πει πιο γρήγορα από όσο είχε υπολογίσει ενώ υπολείπονταν μερικά λεπτά έως τα μεσάνυχτα.

Επικράτησε τότε μία αμήχανη σιωπή την οποία, ωστόσο, έσπασαν οι παρευρισκόμενοι, αρχίζοντας να χειροκροτούν ρυθμικά τους μελλόνυμφους.

Τελικά τα πρώτα λεπτά της 1ης Απριλίου του 2001 ο πρώτος πολίτης της πόλης του Αμστερνταμ πάντρεψε συγχρόνως τα τέσσερα ζευγάρια τα οποία είχαν παραταχθεί ημικυκλικά μπροστά του.

«Οταν ανταλλάξαμε όρκους δεν έβλεπα τις κάμερες. Ημασταν μόνον εγώ και η μέλλουσα σύζυγός μου», ανέφερε στην αμερικανίδα δημοσιογράφο η Χελένε Φάσεν.

Οι δύο γυναίκες δεν γνωρίζουν με σιγουριά ποιου ζευγαριού το πιστοποιητικό υπεγράφη πρώτο, αλλά ξέρουν πολύ καλά πως θα μείνουν στην Ιστορία ως οι πρώτες λεσβίες στον κόσμο που ενώθηκαν με τα δεσμά του γάμου.

«Υπήρχε ένα τείχος από φωτογράφους που έπεφταν ο ένας πάνω στον άλλον για να μας φωτογραφήσουν», σημείωσε η Ανε Μαρί, εξηγώντας πως μετά το τέλος της τελετής το νιόπαντρο ζευγάρι, αντί να δεχτεί τις ευχές των φίλων και των συγγενών, κατέληξε να απαντά στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων.

Το πάρτι

Στη συνέχεια, όμως, τα τέσσερα ζευγάρια έκοψαν όλα μαζί μία τεράστια γαμήλια τούρτα, προσφορά της δημαρχίας, και αντάλλαξαν ευχές, πίνοντας ροζέ σαμπάνια, πριν ξεχυθούν, φορώντας τα γαμπριάτικα κοστούμια τους και τα νυφικά τους, στους δρόμους του Αμστερνταμ.

Οι οκτώ νιόπαντροι ήταν ήδη εξουθενωμένοι. Εχοντας, ωστόσο, μόλις γράψει Ιστορία, γνώριζαν πως δεν μπορούσαν να μην εμφανιστούν σε όλα σχεδόν τα γκέι μπαρ της ολλανδικής μητρόπολης.

Οι δύο γυναίκες επέστρεψαν στη σουίτα τους ξημερώματα και άναψαν την τηλεόραση. Καθώς άλλαζαν σταθμούς, έπεσαν πάνω σε ένα έκτακτο δελτίο του CNN για τον γάμο τους. «Αυτό ήταν πιο περίεργο ακόμα και από το ότι είχαμε παντρευτεί», ανέφερε η Φάσεν.

Σήμερα, είκοσι χρόνια μετά και έχοντας αποκτήσει δύο παιδιά, εξακολουθούν να γίνονται αποδέκτριες έκπληκτων βλεμμάτων, όταν αποκαλύπτουν ότι είναι παντρεμένες.

Αλλά αναγνωρίζουν πως είναι προνομιούχες, δεδομένου ότι στις περισσότερες χώρες του κόσμου οι ομοφυλόφιλοι και, γενικότερα, τα μέλη της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, εξακολουθούν να μην μπορούν να παντρευτούν.

Ακόμη και στην Ολλανδία ο δρόμος προς την πλήρη αποδοχή των ομόφυλων ζευγαριών «είναι πιο μακρύς από όσο ελπίζαμε», παραδέχονται οι δύο γυναίκες, σημειώνοντας, μάλιστα, πως κατά τη γνώμη τους, σήμερα τα ομόφυλα ζευγάρια αντιμετωπίζονται στους δρόμους με περισσότερη εχθρότητα σε σχέση με πριν από μία εικοσαετία.

Η Χελένε Φάσεν και η Ανε Μαρί Τουρ ανέφεραν χαρακτηριστικά πως εάν παντρεύονταν φέτος, μάλλον δεν θα επέλεγαν να βγουν στους δρόμους του Αμστερνταμ με τα νυφικά τους έως το ξημέρωμα και αυτό σημαίνει πως η Ιστορία που άρχισε να γράφεται την πρωταπριλιά του 2001 με τον γάμο τους, δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.

«Αισθανόμασταν πως μπορούσαμε να προχωρήσουμε μόνον μπροστά αλλά δεν έχουμε φτάσει ακόμα στον προορισμό», σημείωσε η Φάσεν.