Λιβύη : Στην κόψη του ξυραφιού βρίσκεται η χώρα

Μια Λιβύη στην οποία τα όπλα έχουν σιγήσει και υπάρχει επισήμως μια (μεταβατική) κυβέρνηση εθνικής ενότητας, ψηφισμένη από τη Βουλή και αναγνωρισμένη από το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, θα επισκεφθούν σήμερα ο Πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας. Με την παρουσία τους εκεί και τις συναντήσεις που θα έχουν, Κ. Μητσοτάκης και Ν. Δένδιας θα σηματοδοτήσουν, ανάμεσα στα άλλα, την πλήρη αποκατάσταση των διμερών διπλωματικών σχέσεων και την επαναλειτουργία της πρεσβείας στην Τρίπολη (έκλεισε το 2014, με το ξέσπασμα του εμφυλίου) και του προξενείου στη Βεγγάζη – ακολουθώντας το παράδειγμα αρκετών ακόμη χωρών.

Υπενθυμίζεται πως πριν από δέκα ημέρες είχαν επισκεφθεί την Τρίπολη οι υπουργοί Εξωτερικών Γαλλίας, Ιταλίας και Γερμανίας, επιδιώκοντας να στείλουν ένα μήνυμα που αφορά τόσο τη στήριξη της νέας κυβέρνησης όσο και το ενδιαφέρον της ΕΕ για τις εξελίξεις στη χώρα. «Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει για την Ευρώπη η κρίση στη Λιβύη, σε επίπεδο ασφαλείας, τρομοκρατίας και μετανάστευσης», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ζαν-Ιβ λε Ντριάν.

Με άρωμα Καντάφι

Είναι γεγονός ότι η 33μελής κυβέρνηση, η οποία ορκίστηκε στις 15 Μαρτίου ύστερα από μαραθώνιες διαβουλεύσεις και παρά τις καταγγελίες για μαζική «εξαγορά ψήφων», αντιπροσωπεύει τα κυριότερα στρατόπεδα που πρωταγωνίστησαν στις συγκρούσεις των προηγούμενων ετών. Συμπεριλαμβανομένων, μάλιστα, στελεχών και νοσταλγών του προηγούμενου καθεστώτος του Μουαμάρ Καντάφι, που ανατράπηκε το 2011 – για του λόγου το αληθές, ο πρωθυπουργός Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα και τουλάχιστον τρεις υπουργοί είχαν οργανικές θέσεις σε αυτό.

Παρ’ όλα αυτά και παρά το γεγονός ότι η παραγωγή πετρελαίου και οι εξαγωγές (η βασική πηγή εισοδήματος της χώρας) λειτουργούν ικανοποιητικά, η Λιβύη απέχει πολύ από το να θεωρείται μια κανονική χώρα, η οποία μάλιστα οδεύει με σίγουρα και σταθερά βήματα προς τις γενικές εκλογές του Δεκεμβρίου. Ο δρόμος ως αυτές ίσως κρύβει δε πολλές παγίδες και δυσάρεστες εκπλήξεις, ειδικά εάν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες που θέλουν τον Σαΐφ αλ Ισλάμ Καντάφι (δευτερότοκο γιο του τέως δικτάτορα) αλλά και τον στρατάρχη Χαφτάρ να σχεδιάζουν να θέσουν υποψηφιότητα.

Τα προβλήματα ούτως ή άλλως είναι πολλά και σοβαρά, καθιστώντας τις ισορροπίες πολύ λεπτές και εξαιρετικά εύθραυστες. Πρακτικά, άλλωστε, αν και οι αντιμαχόμενες πλευρές του GNA και του LNA έδωσαν τα χέρια και προχωρούν σε ανταλλαγές αιχμαλώτων ως ένδειξη καλής θέλησης (η τελευταία έγινε την περασμένη Τετάρτη, με την απελευθέρωση 120 μαχητών του Χαλίφα Χαφτάρ), η Λιβύη εξακολουθεί να είναι χωρισμένη στη μέση, στην περιοχή της Σύρτης. Εκεί, δηλαδή, όπου εξακολουθούν να είναι συγκεντρωμένες σημαντικές δυνάμεις και από τις δύο πλευρές, μαζί και αρκετές χιλιάδες μισθοφόροι – κυρίως ενόπλων από τη Συρία που είναι φίλα προσκείμενοι στην Τουρκία και στήριξαν την προηγούμενη κυβέρνηση Αλ Σάρατζ και της ρωσικής «ομάδας Βάγκνερ» που βρέθηκε στο πλευρό του Χαφτάρ -, καθώς η απομάκρυνσή τους φαίνεται να γίνεται με αρκετά αργούς ρυθμούς.

Φύλαρχοι και φτώχεια

Την ίδια στιγμή, αρκετές ένοπλες ομάδες και ισχυροί φύλαρχοι συνεχίζουν να διεκδικούν μερίδιο από την «πίτα», υπενθυμίζοντας με κάθε ευκαιρία την παρουσία τους και αρνούμενοι να εκχωρήσουν στην κεντρική εξουσία τις περιοχές που ελέγχουν. Επίσης, μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Λιβύης – κάπου 1,5 εκατομμύριο σε σύνολο σχεδόν 7 εκατ. κατοίκων – ζει σε συνθήκες ένδειας και στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην ανθρωπιστική βοήθεια του ΟΗΕ για να επιβιώσει, ενώ το δίκτυο ύδρευσης και ηλεκτρισμού κάθε άλλο παρά ομαλά λειτουργούν. Οσο για την Covid-19, η κατάσταση αποτυπώνεται στη χθεσινή δήλωση του Ντμπέιμπα, ο οποίος χαρακτήρισε τις 100.000 δόσεις του Sputnik που έφτασαν στη χώρα ως «την πρώτη σταγόνα της βροχής»…

Σε κάθε περίπτωση, για την ελληνική πλευρά άμεση προτεραιότητα αποτελεί η διερεύνηση των προθέσεων της μεταβατικής κυβέρνησης αναφορικά με τις σχέσεις Λιβύης – Τουρκίας και ειδικότερα την τύχη του μνημονίου για τις ΑΟΖ των δύο χωρών που έχει χαρακτηριστεί παράνομο και δεν αναγνωρίζεται από την Αθήνα.