Ο Νότης Παρασκευόπουλος εξηγεί στο in.gr τα οφέλη του «Ψηφιακού παιχνιδιού για μεγάλους» του Ιδρύματος Γουλανδρή

Στο πλαίσιο της πρωτότυπης δράσης «Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους», η οποία είναι ειδικά σχεδιασμένη για άτομα άνω των 65 ετών, το Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή και η seveneleven παρουσιάζουν τη δεύτερη θεματική ενότητα των εβδομαδιαίων διαδικτυακών ξεναγήσεων, «Ορίζοντας το σώμα».

Από τον Νοέμβριο του 2020 έως τον Ιανουάριο του 2021, το «Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους» παρουσίασε τα «Κοινά σημεία», την πρώτη από τις τρεις θεματικές που εντάσσονται στη διαδικτυακή δράση.

Με ερέθισμα επιλεγμένα έργα της Συλλογής και με εργαλείο τη μέθοδο θάλλω, oι συμμετέχοντες εξοικειώνονται βιωματικά με τον κόσμο της τέχνης, μέσα από μία διαδικασία που θυμίζει παιχνίδι. Στόχος της δράσης είναι η ενίσχυση της δημιουργικότητας και της αυτοπεποίθησης, η μετάλλαξη της εσωστρέφειας σε έκφραση και η ενθάρρυνση της χρήσης ψηφιακών εργαλείων από την Τρίτη Ηλικία.

Η δράση έχει σχεδιαστεί και υλοποιείται από την seveneleven (Νότης Παρασκευόπουλος και Κωνσταντίνα Μαλτέζου) και έχει βασιστεί στην πολυετή εμπειρία τους στον τομέα της ανάπτυξης δραστηριοτήτων για άτομα άνω των 65 ετών.

Μία πρωτοβουλία του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, που υλοποιείται από την seveneleven με την υποστήριξη του ΤΙΜΑ Κοινωφελές Ίδρυμα.

O Νότης Παρασκευόπουλος υπεύθυνος για την σχεδιασμό του προγράμματος εξηγεί στο in.gr τα οφέλη του αλλά και την ανταπόκριση του κοινού.

Μιλήστε μας λίγο για το «Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους» στο Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Η περίοδος που διανύουμε έχει οδηγήσει στην διερεύνηση νέων τόπων συνάντησης που ορίζονται από μία μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Η ανάγκη αυτή ζυμώθηκε με την ανάγκη του ανθρώπου για έκφραση και εξωστρέφεια. Mε γνώμονα, λοιπόν, την πεποίθησή μας πως οι δράσεις που σχετίζονται με την τέχνη ενισχύουν την πνευματική και κοινωνική υγεία αποδεχθήκαμε την πρόσκληση του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή να σχεδιάσουμε μία ψηφιακή δράση που θα μπορεί να διατηρεί στοιχεία από την εμπειρία που προσφέρει μία επίσκεψη στο Μουσείο. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι το “Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους”, μία δράση που διασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση στην τέχνη σε ανθρώπους άνω των 60 ετών από όλη την Ελλάδα.

Η επιλογή της λεγόμενης Τρίτης Ηλικίας ως ομάδας στόχου της συγκεκριμένης δράσης έχει ως βάση την προσπάθειά μας για άρση του κοινωνικού αποκλεισμού που βιώνει η συγκεκριμένη ομάδα, αλλά και απαλοιφή του στερεοτυπικού συσχετισμού της με την επιδείνωση της υγείας και την κακή ποιότητα ζωής.

Οι συμμετέχοντες συμμετέχουν ενεργά σε ένα βιωματικό παιχνίδι με βαθιά ανθρώπινο χαρακτήρα το οποίο εξελίσσεται συνεχώς, προσαρμόζεται στις ανάγκες των συμμετεχόντων και τελικά αναδιαμορφώνεται από τις παρέες που δημιουργούνται σε κάθε συνάντηση. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται βήμα στους συμμετέχοντες να εκφραστούν βιώνοντας την τέχνη με τρόπο που ανανεώνει ή και προκαλεί το ενδιαφέρον τους γι’ αυτήν. Άλλωστε, είναι αποδεδειγμένο πως η συμμετοχή σε δράσεις που σχετίζονται με τον πολιτισμό και ειδικότερα με την τέχνη, βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων που ανήκουν στη συγκεκριμένη ομάδα, ενισχύοντας παράλληλα τις γνωστικές λειτουργίες όπως η σκέψη, η μνήμη και η αντίληψη.

Ποιοι είναι οι στόχοι του;

Κάθε εβδομάδα, μέσα σε μία μόλις ώρα, άνθρωποι από την Κρήτη ως τη Θεσσαλονίκη και από την Αγγλία ως την Κύπρο έρχονται κοντά, μοιράζονται τα βιώματά τους, προτείνουν ενδιαφέρουσες οπτικές των έργων που παρουσιάζονται και δημιουργούν μικρές παρέες. Αυτές οι ‘σύντομες’ παρέες επιβεβαιώνουν τους βασικούς στόχους της δράσης που είναι:

• Η καλλιέργεια της αίσθησης πως η Τρίτη Ηλικία παραμένει δημιουργική
• Η μετατροπή της εσωστρέφειας σε έκφραση
• Η ενθάρρυνση της κοινωνικοποίησης και την ομαδικότητας
• Η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης
• Η καλλιέργεια της φαντασίας
• Η διέγερση και ενίσχυση της μνήμης
• Η κατανόηση της σπουδαιότητας της τέχνης στη ζωή του ανθρώπου

Αυτό που αξίζει να σημειωθεί είναι πως καθώς η τέχνη είναι κάτι εντελώς προσωπικό για την συμμετοχή δεν απαιτείται γνώση των ‘-ισμών’ στην τέχνη παρά μόνο η διάθεση για ένα όμορφο και ενδιαφέρον απόγευμα.

Ποιες είναι οι 3 θεματικές του ενότητες;

Το “Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους” ξεκίνησε με την ενότητα Κοινά Σημεία, μία επιλογή έργων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών που επιχείρησε να συστήσει εκ νέου στο κοινό την Πόλη του Φωτός ενώ ταυτόχρονα παρακολουθήσαμε σημαντικά γεγονότα από την Παγκόσμια Ιστορία που λειτούργησαν ως πυξίδα μιας ορθότερης ερμηνείας των έργων. Η δεύτερη ενότητα – που υλοποιείται την παρούσα περίοδο – έχει τον τίτλο Ορίζοντας το σώμα και εστιάζει στον τρόπο που παρουσιάστηκε η ανθρώπινη ύπαρξη στον 20ο αιώνα. Σε μία δεύτερη ερμηνεία, παρακολουθούμε το ανθρώπινο σώμα ως ορίζοντα της ίδιας μας της ύπαρξης, ως ένα ουτοπικό τοτέμ το οποίο άλλοτε οι συμμετέχοντες συνθέτουν και άλλοτε αποδομούν.

Η τρίτη ενότητα διαμορφώνεται κάθε Πέμπτη. Όταν ξεκινήσαμε, είχαμε ορίσει τις θεματικές όλων των ενοτήτων. Το κοινό όμως κάθε συνάντησης ξεκίνησε να μοιράζεται τις επιθυμίες του και να προτείνει τα επόμενα βήματα. Έτσι λοιπόν η ενότητα Ορίζοντας το σώμα ουσιαστικά διαμορφώθηκε από τις επιθυμίες και τις ανάγκες του κοινού που παρακολούθησε τα Κοινά Σημεία και κάτι αντίστοιχο συμβαίνει ήδη για την επόμενη θεματική. Επιτρέψτε μου λοιπόν να σας προσκαλέσω στη δράση και να γίνετε μέρος της όμορφης παρέας που θα επιλέξει τον άξονα της τρίτης ψηφιακής δράσης.

Ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού μέχρι τώρα;

Οι εμπειρίες και τα βιώματα των ανθρώπων αρκετές φορές αποτελούν ερέθισμα διαλόγων που προσωπικά με συγκινούν και αποδεικνύουν πως ο άνθρωπος δεν έχει απολέσει τη βαθιά ανθρώπινη πλευρά του, αυτήν που τον καθιστά ευάλωτο μα ταυτόχρονα και δυνατό απέναντι στην σημερινή κοινωνική πραγματικότητα. Αυτό που για εμάς καθιστά πετυχημένη τη δράση είναι η επιθυμία των συμμετεχόντων να την παρακολουθήσουν ξανά και τα τιμητικά μηνύματα που λαμβάνουμε.

Η δράση πετυχαίνει το σκοπό της, να φέρει δηλαδή κοντά στην τέχνη ανθρώπους που δεν μπορούν εύκολα να επισκεφθούν το μουσείο και να δουν τη συλλογή από κοντά. Μια ισχυρή ένδειξη πως ένα μουσείο μπορεί να έχει ισχυρό κοινωνικό αποτύπωμα και αντίκτυπο ενημερώνοντας, εκπαιδεύοντας και προσφέροντας στους ανθρώπους κάθε ηλικίας ένα από τα βασικά συστατικά μιας ορθά δομημένης κοινωνίας, τον πολιτισμό.

Τι διαφορετικά εργαλεία χρησιμοποιείτε για να συμμετέχουν ενεργά οι συμμετέχοντες, όλοι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας; Τι εργαλεία θα χρησιμοποιούσατε για νεότερους ανθρώπους;

Οι ηλικιακές ομάδες παρουσιάζουν ομοιότητες, έχουν όμως και στοιχεία που τις κάνουν να ξεχωρίζουν. Η περίοδος που ονομάζουμε Τρίτη Ηλικία χαρακτηρίζεται από ένα γενικό αίσθημα παροπλισμού και βιώνει μία μορφή κοινωνικού αποκλεισμού. Εμείς βλέπουμε τη φρεσκάδα, την προσφορά και την δυνατότητα ενεργούς συμμετοχής, αφουγκραζόμαστε την ανάγκη για εξωστρέφεια και ενθάρρυνση λήψης πρωτοβουλιών, γι’ αυτό και στις δράσεις που σχεδιάζουμε δεν υπάρχει λανθασμένη απάντηση μα μία αποδεκτή και εξίσου ενδιαφέρουσα οπτική. Υπάρχει επιλογή και ενίσχυση ερεθισμάτων που ενισχύουν την μνήμη και καλλιεργούν το αίσθημα της δια βίου προσφοράς. Υπάρχει βέβαια και η ηθική διάσταση μέσω της οποίας ενισχύεται η αυτοπεποίθηση των ανθρώπων που βλέπουν δράσεις να σχεδιάζονται αποκλειστικά για εκείνους.

Κύριο εργαλείο είναι η πρότυπη μέθοδος θάλλω που έχουμε αναπτύξει ειδικά για ηλικιωμένους, μία ολιστική προσέγγιση επικοινωνίας και ψυχαγωγίας. Αυτό που καθιστά ακόμη πιο ενδιαφέρουσα τη δράση είναι το γεγονός πως είναι ανοικτή και σε ανθρώπους που ζουν με ήπια γνωστική διαταραχή.

Πολλές φορές την δράση παρακολουθούν και νεότεροι συγγενείς των συμμετεχόντων κάτι που δείχνει και τον διαγενεακό της χαρακτήρα. Αν, παρόλα αυτά, απευθυνόταν σε νεότερους ανθρώπους, ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα θα χρησιμοποιούσαμε έναν άλλο τρόπο παρουσίασης, ενδεχομένως έναν πιο γρήγορο ρυθμό που ταιριάζει και στην καθημερινότητα των ανθρώπων – ιδιαίτερα εκείνων που ζουν σε μεγάλα αστικά κέντρα. Η αίσθηση του χρόνου αλλάζει όσο μεγαλώνουμε, έτσι για τα παιδιά της σημερινής εποχής συνήθως οι δράσεις βασίζονται στην γρήγορη εναλλαγή ερεθισμάτων κάτι που σιγά-σιγά αλλάζει με μία τάση να δίνεται η ίδια αξία στις παύσεις και τις στιγμές απορρόφησης μιας πληροφορίας.

“Ορίζοντας το σώμα”. Σε ποια έργα στρέφετε το βλέμμα σας στην ενότητα αυτή;

Στην παρούσα ενότητα παρακολουθούμε τον τρόπο με τον οποίο η αναπαράσταση του ανθρωπίνου σώματος και του φυσικού κάλλους, εκφράζει τις αξίες και ανησυχίες κάθε καλλιτέχνη σε συνδυασμό με την κοινωνική και πολιτική ζωή κάθε εποχής. Με αφετηρία τον Πάμπλο Πικάσο και την άρση των κανόνων ως τη συνθετική ματιά του Ρόι Λιχτενστάιν ακολουθούμε μία γραμμική πορεία στον 20ο αιώνα και γινόμαστε θεατές της εξέλιξης του ανθρώπου στην τέχνη – άλλοτε με όρους χρωμάτων άλλοτε με όρους υλικών. Την πορεία αυτή συνοδεύει ένα δίλημμα: Έχει αξία να ορίσουμε τι είναι τέχνη ή μήπως είναι πιο παραγωγικό να εστιάσουμε στο ερώτημα “Πότε είναι τέχνη”;

Η δράση “Ψηφιακό παιχνίδι για μεγάλους” είναι πρωτοβουλία του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή που υλοποιείται από την seveneleven με την υποστήριξη του ΤΙΜΑ Κοινωφελούς Ιδρύματος.