Φυτοφάρμακα φιλικά στο περιβάλλον; Το RNA δίνει τη λύση

Η τεχνολογία του RNA έγινε πρόσφατα ευρέως γνωστή χάρη στα εμβόλια mRNA κατά του κοροναϊού. Στο μέλλον, όμως, το ίδιο μόριο θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε φυτοφάρμακα που προστατεύουν τις καλλιέργειες χωρίς να προκαλούν παράπλευρες απώλειες στο περιβάλλον.

Ευρωπαίοι ερευνητές αναφέρουν στην επιθεώρηση Communications Biology ότι η τεχνολογία της «παρεμβολής RNA», περισσότερο γνωστή ως RNAi, μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά τις καλλιέργειες της ελαιοκράμβης, η οποία χρησιμοποιείται ως τρόφιμο αλλά και ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοκαυσίμων.

Η RNAi ουσιαστικά εμποδίζει την έκφραση (λειτουργία) πολύ συγκεκριμένων γονιδίων, και θεωρείται υποσχόμενη προσέγγιση για μια πληθώρα ιατρικών εφαρμογών όπως για παράδειγμα η αντιμετώπιση του καρκίνου.

To σκαθάρι Brassicogethes aeneus, είναι μάστιγα για τους παραγωγούς ελαιοκράμβης (Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0)

Στην τελευταία μελέτη, η ερευνητική ομάδα ψέκασε φυτά ελαιοκράμβης (Brassica napus) με μόρια RNA σχεδιασμένα να μπλοκάρουν γονίδια του σκαθαριού Brassicogethes aeneus, μιας μάστιγας για τους παραγωγούς ελαιοκράμβης.

Ο ψεκασμός ήταν αποτελεσματικός σε υψηλές συγκεντρώσεις που εφαρμόστηκαν για τρεις διαδοχικές ημέρες, καθώς και σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις που ψεκάζονταν ανά διαστήματα στα φυτά.

To πείραμα πραγματοποιήθηκε σε φυτά ελαιοκράμβης (Michael Brandtner / CC BY-SA 3.0)

Το πρασιτοκτόνο RNA θα ήταν ακίνδυνο για άλλα είδη εντόμων, αφού μπλοκάρει γονίδια μόνο του συγκεκριμένου είδους σκαθαριού.

Σχεδόν κανένα από τα σημερινά φυτοφάρμακα δεν προσφέρει τόσο ειδική δράση στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων ειδών εντόμων.

Μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Science έδειξε ότι η χρήση εντομοκτόνων στη γεωργία μειώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες στις ΗΠΑ, κάτι που ωφέλησε τους πληθυσμούς των πτηνών που τρέφονται με σπόρους. Από την άλλη, οι επιπτώσεις αυξήθηκαν για τα επωφελή έντομα μετά την αντικατάσταση των παλαιότερων εντομοκτόνων με τα νεότερα πυρεθρινοειδή, ουσίες άκρως τοξικές για όλα τα έντομα ανεξαιρέτως.

Σύμφωνα με τους συντάκτες της νέας μελέτης, οι καλλιέργειες θα μπορούσαν να τροποποιηθούν γενετικά ώστε να παράγουν μόνες τους μόρια RNA που σκοτώνουν τα παράσιτα.

Δεδομένου όμως ότι οι καταναλωτές αντιδρούν στα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, ειδικά στην Ευρώπη, οι ψεκασμοί εντομοκτόνων RNAi ίσως είναι προτιμότερη λύση, λένε οι ερευνητές.