Έμβρυα από κύτταρα ανθρώπου και πιθήκου δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά στο εργαστήριο

Με απώτερο στόχο τη μεταμόσχευση οργάνων από ζώα σε ανθρώπους, ερευνητές στην Κίνα και τις ΗΠΑ δημιούργησαν για πρώτη φορά έμβρυα που αποτελούνται από μείγμα κυττάρων ανθρώπου και πιθήκου.

Εδώ και χρόνια επιστήμονες σε όλο τον κόσμο πειραματίζονται με την ιδέα της ξενομεταμόσχευσης, η οποία αφορά τη δημιουργία γενετικά τροποποιημένων ζώων των οποίων τα όργανα θα είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση στον άνθρωπο.

Η εισαγωγή ανθρώπινων γονιδίων στα ζώα θα μπορούσε να διευκολύνει την προσπάθεια, αν και μέχρι σήμερα η ιδέα δεν έχει περάσει στην κλινική πράξη.

Η νέα μελέτη δεν λύνει το πρόβλημα, θα μπορούσε όμως να προσφέρει νέες γνώσεις για την ανθρώπινη αναπτυξιακή βιολογία, λένε οι ερευνητές που υπογράφουν τη δημοσίευση στην έγκριτη επιθεώρηση Cell.

«Δεδομένου ότι κάποια είδη πειραμάτων δεν μπορούν να πραγματοποηθούν στον άνθρωπο, έχει κρίσιμη σημασία να αναπτύξουμε καλύτερα μοντέλα για την κατανόηση της ανθρώπινης βιολογία και ασθένειας» λέει σε δελτίο Τύπου ο Χουάν Κάρλος Ιζπίσουα Μπελμόντε του Ινστιτούτου Salk στην Καλιφόρνια, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Χίμαιρες

Τα έμβρυα ή τα ζώα που αποτελούνται από μείγματα κυττάρων με διαφορετικά γονιδιώματα ονομάζονται χίμαιρες –όνομα δανεισμένο από το πλάσμα της ελληνικής μυθολογίας που είχε κεφάλι λιονταριού, σώμα κατσίκας και ουρά φιδιού.

Χιμαιρικά έμβρυα από κύτταρα ποντικού και αρουραίου είχαν δημιουργηθεί για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1970, δεν επιζούσαν όμως για πολύ στον δοκιμαστικό σωλήνα.

Η νέα μελέτη βασίζεται σε τεχνολογία που αναπτύχθηκε πέρυσι από μέλη της ίδιας ερευνητικής ομάδας προκειμένου να παρατείνουν την επιβίωση των εμβρύων στο εργαστήριο.

Οι ερευνητές πειραματίστηκαν με 132 έμβρυα του μακάκου του ταινιώδη (Macaca fascicularis), και εισήγαγαν σε καθένα από αυτά 25 ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα, ικανά να διαφοροποιούνται και να δίνουν μια ποικιλία διαφορετικών ιστών. Δέκα ημέρες μετά την εισαγωγή των ανθρώπινων κυττάρων, 103 χιμαιρικά έμβρυα παρέμεναν ζωντανά. Την 19^η ημέρα όμως απέμεναν μόνο τρία.

Το ποσοστό επιτυχίας είναι μικρό, ωστόσο η αναλογία των ανθρώπινων κυττάρων στα έμβρυα που επέζησαν παρέμεινε υψηλή. Τα κύτταρα ανθρώπινης προέλευσης πολλαπλασιάζονταν και είχαν αρχίσει να διαφοροποιούνται.

Γενετικές αναλύσεις στα κύτταρα των εμβρύων αποκάλυψαν γονίδια που ενεργοποιούνταν ή απενεργοποιούνταν καθώς τα ανθρώπινα κύτταρα προσπαθούσαν να συνεργαστούν με τα κύτταρα πιθήκου.

«Η μελέτη αποτελεί ορόσημο στον κλάδο των βλαστικών κυττάρων και των δια-ειδικών χιμαιρών» σχολίασε στο δικτυακό τόπο του Science ο Αλεχάντρο Ντε Λος Άντζελες του Πανεπιστημίου Γέιλ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.

Παρόλα αυτά, τα ανθρώπινα κύτταρα δεν αναμείχθηκαν πλήρως με τα κύτταρα μακάκου, ένδειξη ότι η συνεργασία μεταξύ τους συναντά κάποιο άγνωστο προς το παρόν εμπόδιο.

Ηθικοί ενδοιασμοί

Οι ερευνητές αναγνωρίζουν επίσης ότι το πείραμα εγείρει ηθικά ερωτήματα. Οι ΗΠΑ για παράδειγμα έχουν απαγορεύσει τη διάθεση ομοσπονδιακών κονδυλίων για τη δημιουργία χιμαιρικών κυττάρων με κύτταρα ανθρώπου και άλλου πρωτεύοντος θηλαστικού.

Η νέα μελέτη πραγματοποιήθηκε στην Κίνα και χρηματοδοτήθηκε από την κινεζική κυβέρνηση, ένα πανεπιστήμιο της Ισπανίας και ένα αμερικανικό ίδρυμα, κατόπιν έγκρισης από δύο ειδικούς της βιοηθικής.

Τα έμβρυα καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο μόνο για 20 ημέρες και δεν διέθεταν ακόμα νευρικό σύστημα για να νιώσουν πόνο, επισημαίνουν οι ερευνητές.

Παραδέχονται ωστόσο ότι πράγματι θα υπήρχαν σοβαρά ηθικά ζητήματα στην περίπτωση που τα έμβρυα εμφυτεύονταν στη μήτρα και ολοκλήρωναν την ανάπτυξή τους –αν βέβαια επιζούσαν.