Τουρκία : Το ξαφνικό ραντεβού Δένδια – Ερντογάν και οι προκλήσεις στο παρά πέντε της συνάντησης

Στην Άγκυρα μεταβαίνει σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, όπου θα γίνει δεκτός από τον πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ μετά θα συναντηθεί και με τον τούρκο ομόλογό του, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, σε μια κρίσιμη χρονικά συγκυρία όπου αναμένονται εξελίξεις στο Κυπριακό και την Ανατολική Μεσόγειο.

Πρόκειται για την πρώτη επίσημη επίσκεψη έλληνα υπουργού στην Τουρκία μετά από δύο χρόνια, και 3,5 χρόνια μετά την τελευταία φορά που ο Ερντογάν ζήτησε να συναντήσει έλληνα υπουργό Εξωτερικών στην Αγκυρα (σ.σ. Οκτώβριος του 2017, Νίκος Κοτζιάς).

Από την ελληνική πλευρά οι προσδοκίες για την συνάντηση είναι χαμηλές και η επίσκεψη του κ. Δένδια στην Άγκυρα αξιολογείται ως δύσκολη αποστολή, δεδομένου ότι μόλις χθες ο Ερντογάν απείλησε με νέα εισβολή στην Κύπρο, ενώ υπονόησε πως η Αγκυρα σκοπεύει να κάνει έρευνες στις περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Ουσιαστικά αυτό που πραγματικά επιδιώκει αυτή τη στιγμή η ελληνική διπλωματία είναι να αποσπάσει εγγυήσεις -στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό- από την πλευρά της Τουρκίας ότι δεν θα επαναλάβει τους επόμενους μήνες στην Ανατολική Μεσόγειο προκλήσεις, επιθετικές ενέργειες και σκηνικά ανάλογα με αυτά που εκτυλίχθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν με το Oruc Reis.

«Δεν έχω υπεραισιοδοξία, αλλά τουλάχιστον να υπάρχει δυνατότητα να μιλάμε, στο πλαίσιο της λογικής και του δικαίου. Γιατί αν είναι να μιλάμε στο πλαίσιο της αυθαιρεσίας, δεν χρειάζεται να μιλάμε» έχει τονίσει σχετικά προ ημερών ο υπουργός Εξωτερικών.

Παράλληλα, είχε διαμηνύσει πως η Ελλάδα δεν φοβάται τον διάλογο και ότι τάσσεται υπέρ ενός εποικοδομητικού διαλόγου στη βάση θεμελιωδών αρχών, όπως είναι το Διεθνές Δίκαιο. Μάλιστα, είχε υπογραμμίσει: «θεωρούμε ότι έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας και ότι δεν έχουμε τίποτα να φοβηθούμε. Ο διάλογος δεν είναι ενδοτισμός. Όταν μιλάς, προβάλλεις τις θέσεις σου, θέτεις τις κόκκινες γραμμές σου, αλλά δεν ενδίδεις».

Η πρό(σ)κληση από τον Ερντογάν

Κι ενώ όλα έδειχναν ότι ο Νίκος Δένδιας θα μεταβεί σήμερα στην Άγκυρα για την εξ’ αναβολής συνάντηση με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, το απόγευμα της Τετάρτης έφτασε στο υπουργείο Εξωτερικών από το τουρκικό προεδρικό μέγαρο η πρόσκληση του Ταγίπ Ερντογάν, αλλάζοντας το πλάνο του έλληνα ΥΠΕΞ και αναβαθμίζοντας ποιοτικά την επίσκεψη, η οποία αποκτά ξεχωριστή σημασία.

Σημειώνεται πως ο Νίκος Δένδιας θα συνοδεύεται από τον υφυπουργό Εξωτερικών, αρμόδιο για την οικονομική διπλωματία, Κώστα Φραγκογιάννη. Οι συναντήσεις έρχονται μετά την πραγματοποίηση δύο γύρων διερευνητικών επαφών εντός δύο μηνών και των πολιτικών διαβουλεύσεων που έλαβαν χώρα σε ανώτατο υπηρεσιακό επίπεδο μεταξύ των δύο υπουργείων Εξωτερικών.

Ακόμη και αν οι τουρκικές προθέσεις είναι η αναζήτηση άλλοθι, η παραπλάνηση των Ευρωπαίων και η ανάδειξη του προσωπείου μιας «διαλλακτικής» Τουρκίας που είναι έτοιμη να συζητήσει τα πάντα, η απευθείας επαφή με τον τούρκο ηγέτη είναι εξαιρετικά χρήσιμη ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για τα επόμενα βήματα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Δεν είναι τυχαίο ότι λίγο πριν από την οριστικοποίηση της συνάντησης, ο τούρκος πρόεδρος είχε εξαπολύσει επίθεση εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου εκτοξεύοντας απειλές για υποτιθέμενες έρευνες με τη Λιβύη προφανώς στην περιοχή του τουρκολιβυκού μνημονίου σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας, αλλά και για «επέμβαση» των πλοίων του (των ερευνητικών και των γεωτρύπανων) στην Κύπρο.

«Εμείς κάναμε σημαντικά άλματα στην Ανατολική Μεσόγειο με τη συμφωνία που υπογράψαμε με τη Λιβύη. Η Τουρκία και η Λιβύη επέδειξαν αποφασιστικότητα τόσο για τις σεισμικές έρευνες, όσο και για τις γεωτρήσεις. Εδώ εμείς κάνουμε από κοινού σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις με τη Λιβύη. Η Ελλάδα ενοχλήθηκε από αυτό επειδή δεν διαθέτει αυτές τις δυνατότητες. Αλλά η Ελλάδα δεν έχει ούτε δικαιώματα όπως εμείς» ανέφερε χαρακτηριστικά και πρόσθεσε:

«Σε όλες αυτές τις συγκρούσεις και εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, η κατάσταση θα ήταν διαφορετική αν δεν είχαμε μία ήπια στάση. Όμως δείξαμε κατανόηση. Όταν χρειάστηκε κάναμε συντήρηση στα γεωτρύπανά μας, κάναμε “συντήρηση” στις σεισμικές έρευνες, αλλά πάντα λέγαμε ένα πράγμα: «Όσον αφορά την Κύπρο, δεν θα αφήσουμε ποτέ κανέναν να καταπατήσει τα δικαιώματα της “Βόρειας Κύπρου” και, εάν είναι απαραίτητο, θα παρέμβουμε. Προς το παρόν, τα πλοία μας βρίσκονται υπ’ ατμόν. Αν χρειαστεί οποιαδήποτε στιγμή είναι έτοιμα να κάνουν και τις κινήσεις τους και εμείς δεν αποφεύγουμε τις διαπραγματεύσεις. Αρκεί να σέβονται την Τουρκία».

Στη συνέχεια ο Ερντογάν -πιστός στη διγλωσσία- απηύθυνε πρόσκληση προς τον Νίκο Δένδια, με την Άγκυρα να επιχειρεί με κινήσεις εντυπωσιασμού να δώσει στους Ευρωπαίους το μήνυμα ότι πρέπει να εγκαταλείψουν την ιδέα της «αρνητικής ατζέντας» γατί τότε θα έχει την ευθύνη για τη μη πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Απέναντι σε αυτού του είδους τα «τερτίπια», η Αθήνα θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα σενάρια στις σημερινές συναντήσεις.

Το ενδεχόμενο συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν

Την ίδια στιγμή, στην Αθήνα δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ο Ερντογάν να θέλει να προχωρήσει σε μια κίνηση καλής θέλησης, ίσως απευθύνοντας στον Νίκο Δένδια πρόσκληση για συνάντηση με τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε από τον υπουργό Εξωτερικών για τις εξελίξεις και δεν αποκλείεται πριν αναχωρήσει για την Άγκυρα να συναντηθεί ή να συνομιλήσει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, προκειμένου να συζητήσουν την στρατηγική που θα ακολουθηθεί μετά τα νέα δεδομένα.

Άλλωστε, ανάλογη προετοιμασία είχε γίνει και την Τρίτη ενόψει την συνάντηση που θα είχε ο Νίκος Δένδιας με τον τούρκο ομόλογό του.

Η ατζέντα

Μετά την κατ’ ιδίαν συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες μεταξύ των δύο αντιπροσωπειών. Οι δύο πλευρές αναμένεται να εξετάσουν ζητήματα διμερών σχέσεων καθώς και περιφερειακά και διεθνή ζητήματα.

Ειδικότερα, αναμένεται να συζητηθούν οι διμερείς σχέσεις, τόσο πολιτικές όσο και οικονομικές, καθώς και οι διεθνείς εξελίξεις με έμφαση στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένου του μεταναστευτικού-προσφυγικού, καθώς και οι περιφερειακές εξελίξεις με έμφαση στην Λιβύη και τη Συρία. Περαιτέρω, αναμένεται να συζητήσουν το Κυπριακό ενόψει της προσεχούς άτυπης πενταμερούς διάσκεψης, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη.

Μετά το πέρας της συνάντησης στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, θα ακολουθήσουν κοινές δηλώσεις (γύρω στις 19:00). Τέλος, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αναμένεται να παραθέσει προς τιμήν του Νίκου Δένδια δείπνο καταλύσεως της νηστείας «ιφτάρ», λόγω της έναρξης του ραμαζανιού.