Ψυχροπολεμικό κλίμα ΗΠΑ – Ρωσίας με φόντο κυρώσεις και Ουκρανία

Ένα νέο κεφάλαιο ανοίγει στις τεταμένες σχέσεις ΗΠΑ και Ρωσία, με τις κυρώσεις που επέβαλαν οι πρώτες στη δεύτερη με φόντο τις κυβερνοεπιθέσεις και τη ρωσική ανάμειξη στις εκλογές του 2018. Πολλοί πάντως είναι αυτοί που εκτιμούν ότι η πραγματική αιτία πίσω από τις κυρώσεις είναι το ουκρανικό ζήτημα, με το κλίμα να μυρίζει για άλλη μια φορά μπαρούτι μεταξύ Μόσχας και Κιέβου.

Παρά τις κυρώσεις και την οργισμένη απάντηση της Ρωσίας, οι ΗΠΑ φαίνεται ταυτόχρονα ότι επιχειρούν να ρίξουν τους τόνους ή τουλάχιστον να υποσκάψουν τη σοβαρότητα των κυρώσεων, αποσύροντας μεν τα πλοία τους από τη Μαύρη Θάλασσα και διατηρώντας δε ένα θετικό κλίμα για μια ενδεχόμενη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν.

Την ίδια ώρα, πάντως, η Ουκρανία χρησιμοποίησε τις αμερικανικές κυρώσεις για να επιτεθούν για άλλη μια φορά στη Μόσχα, ενώ NATO, ΕΕ και Βρετανία τάσσονται ξεκάθαρα στο πλευρό της Ουάσινγκτον.

Η «τιμωρία» των ΗΠΑ

• Οικονομικές κυρώσεις σε συγκεκριμένα φυσικά πρόσωπα και εταιρείες από τη Ρωσία
• Απέλαση δέκα ρώσων διπλωματών
• Απαγόρευση αγοράς ρωσικών ομολόγων μετά τις 14 Ιουνίου.

Το τρίτο είναι και αυτό που θα πονέσει περισσότερο τη ρωσική οικονομία, αν και υπάρχει ο αστερίσκος ότι απαγορεύεται η απευθείας αγορά ρωσικών ομολόγων από πλειστηριασμούς μεγάλων οίκων. Κατά τ’ άλλα, δεν απαγορεύεται ρητά η ιδιωτική αγορά ρωσικών ομολόγων.

Στην ανακοίνωσή του, ο Λευκός Οίκος προειδοποιεί ότιυ θα επιτρέψει την επιβολή και νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας ώστε να προκληθούν «στρατηγικές και οικονομικές συνέπειες» εις βάρος της, «εάν συνεχίσει ή ευνοήσει την κλιμάκωση των ενεργειών διεθνούς αποσταθεροποίησης».

H απάντηση της Μόσχας

Λίγο πριν ανακοινωθούν και επίσημα οι κυρώσεις των ΗΠΑ, το Κρεμλίνο είχε προειδοποιήσει ότι θα απαντήσει με δικές του κυρώσεις

«Καταδικάζουμε οποιαδήποτε πρόθεση να επιβληθούν κυρώσεις, τις θεωρούμε παράνομες και σε κάθε περίπτωση η αρχή της ανταποδοτικότητας ισχύει στον τομέα αυτό», τόνισε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ. «Ανταποδοτικότητα ώστε τα συμφέροντά μας να διασφαλίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο», εξήγησε ο ίδιος.

Η Ρωσία δεν επιθυμεί οι σχέσεις της με την Ουάσινγκτον να πηγαίνουν «ένα βήμα μπροστά και δύο πίσω», τόνισε ο Πεσκόφ.

Μετά την ανακοίνωση των κυρώσεων, ο Αμερικανός πρέσβης στην Ρωσία Τζον Σάλιβαν εκλήθη για εξηγήσεις στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών. Μετά τη συνάντηση που είχε με Ρώσους αξιωματούχους στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Σάλιβαν ανέφερε ότι η Ουάσιγκτον θα συνεχίσει, εκεί που είναι αυτό δυνατό, να αναζητά δυνατότητες για να οικοδομηθούν πιο σταθερές και προβλεπόμενες σχέσεις με τη Μόσχα που θα συνάδουν με τα συμφέροντα των ΗΠΑ.

Παράλληλα η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, δήλωσε ότι η Μόσχα σε σύντομο χρονικό διάστημα θα ανακοινώσει την απάντησή της  στις νέες αμερικανικές κυρώσεις και πως αυτή τη στιγμή οι εμπειρογνώμονες προετοιμάζουν την απάντηση.

«Η απάντησή μας θα είναι αμετάκλητη, θα διαμορφωθεί, Θα την μάθετε, νομίζω πολύ σύντομα. Οι εμπειρογνώμονές μας αυτή την στιγμή ασχολούνται με την προετοιμασία της», δήλωσε η Ζαχάροβα.

Πού «κολλάει» η Ουκρανία

Ανάμεσα στις αιτίες των κυρώσεων των ΗΠΑ, αναφέρεται και ο «εκφοβισμός της Ουκρανίας και άλλες κακόβουλες ενέργειες». Πολλοί ερμήνευσαν ότι αυτός ήταν ο πραγματικός λόγος των κυρώσεων, καθώς – μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 – τα τύμπανα του πολέμου χτυπούν ξανά τον τελευταίο καιρό στα σύνορα Ρωσίας και Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.

Η Μόσχα έχει αναπτύξει δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορά της με την Ουκρανία, κατηγορώντας το Κίεβο ότι προετοιμάζει επίθεση εναντίον των φιλορώσων ανταρτών στα ανατολικά, ενώ έχει αγνοήσει τις εκκλήσεις των Δυτικών να μειώσει τη στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή.

Άλλο ένα «θερμό» επεισόδιο μεταξύ των δύο χωρών έλαβε χώρα σήμερα, καθώς το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας ανακοίνωσε ότι η Ρωσία θα αποκλείσει ένα μέρος της Μαύρης Θάλασσας, κοντά στον Πορθμό του Κερτς για όλα τα ξένα πολεμικά πλοία που συμμετέχουν σε στρατιωτικές ασκήσεις, από την επόμενη εβδομάδα μέχρι τον Οκτώβριο.

Το Κίεβο χαρακτήρισε παράνομες τις ενέργειες της Μόσχας. Το Πολεμικό Ναυτικό της Ουκρανίας κατηγόρησε εξάλλου τη ρωσική υπηρεσία ασφαλείας FSB ότι με τα σκάφη της προσπάθησε να παρεμποδίσει τα ουκρανικά πλοία στην Αζοφική Θάλασσα. Τα ουκρανικά σκάφη του πολεμικού ναυτικού συνεχίζουν να εκτελούν τα προκαθορισμένα καθήκοντά τους παρά τις ρωσικές «προκλήσεις», όπως χαρακτηρίζονται στην ανακοίνωση.

Αν και η Ουάσινγκτον επιχείρησε να στείλει το μήνυμα ότι είναι παρούσα, στέλνοντας σήμερα δύο βαριά πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα, μετά από λίγες ώρες τα απέσυρε σε μια ένδειξη καλή θέλησης.

Ο επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στην Ευρώπη, πτέραρχος Τοντ Γουόλτερς, εκτίμησε ότι ο κίνδυνος μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία εντός των επόμενων εβδομάδων είναι «χαμηλός έως μεσαίος».

Πάντως, επί τη ευκαιρία των αμερικανικών κυρώσεων στη Μόσχα, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών έδρεψε την ευκαιρία να τις χαιρετίσει, τονίζοντας πως αυτές είναι ένας τρόπος να καταστεί το Κρεμλίνο υπόλογο για τη ρωσική κατοχή της χερσονήσου της Κριμαίας και των «κατάφωρων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» εκεί.

Η ενδεχόμενη συνάντηση Μπάιντεν – Πούτιν

Μέσα σε αυτό το κλίμα, στον «αέρα» είναι και τα σχέδια για μια ενδεχόμενη συνάντηση Τζό Μπάιντεν με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, με τη Ρωσία να επιμένει ότι υπό αυτό το κλίμα η συνάντηση δεν μπορεί να γίνει. Αντίθετα, οι ΗΠΑ θεωρούν ότι «παραμένει ανοιχτή» η πρόσκληση Μπάιντεν για μια Σύνοδο Κορυφής με τον Ρώσο ομόλογό του.

Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε ο Μπάιντεν την Τρίτη με τον Πούτιν ο Αμερικανός πρόεδρος πρότεινε στον Ρώσο ομόλογό του τη διεξαγωγή συνόδου κορυφής «σε τρίτη χώρα». Μέχρι στιγμής η Μόσχα έχει αντιδράσει χλιαρά στην πρόταση αυτή και έχει ξεκαθαρίσει ότι θα εξαρτηθεί από την αμερικανική συμπεριφορά προς τη Ρωσία.

Σήμερα ο Πεσκόφ τόνισε ότι ενδεχόμενες νέες αμερικανικές κυρώσεις δεν θα αυξήσουν τις πιθανότητες διεξαγωγής μιας τέτοιας συνόδου, όμως πρόσθεσε ότι «οι δύο πρόεδροι είναι αυτοί που θα αποφασίσουν αν αυτό θα εμποδίσει ή όχι» τη διεξαγωγή μιας συνόδου.

Το Κρεμλίνο προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε νέα μέτρα θα μειώσουν τις πιθανότητες να πραγματοποιηθεί σύνοδος κορυφής μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Αμερικανού ομολόγου του Τζο Μπάιντεν.

Στο άλλο άκρο, ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι η πρόσκληση Μπάιντεν προς Πούτιν παραμένει ανοιχτή. Οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι μια σύνοδος κορυφής θα αποτελούσε ένα καλό βήμα προόδου προς την «ανάπτυξη μιας σταθερής και προβλέψιμης σχέσης» μεταξύ των δύο χωρών.

Από τον Ιανουάριο, όταν ο Μπάιντεν ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ, οι ήδη τεταμένες σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας επιδεινώθηκαν με γοργούς ρυθμούς. Η Μόσχα ανακάλεσε τον Ρώσο πρεσβευτή στις ΗΠΑ, αφού ο Αμερικανός πρόεδρος χαρακτήρισε τον Ρώσο ομόλογό του «δολοφόνο».