Ακαμψίας εγκώμιο

Η συζήτηση για την αναμόρφωση του τοπίου της εργασίας, στη χώρα μας αλλά και διεθνώς, επικεντρώνει στην έννοια της ευελιξίας. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη το μεγάλο πρόβλημα είναι οι ρυθμίσεις που επιβάλλουν μια ορισμένη ακαμψία είτε στη διαχείριση του εργασιακού χρόνου, είτε στη σχέση του εργαζομένου με μια επιχείρηση και έναν εργασιακό χώρο. Αντιπροτείνεται η ανάγκη για μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τη δυνατότητα του εργαζομένου να διευθετεί τον εργασιακό του χρόνο αλλά της επιχείρησης να επιλέγει το είδος, τη διάρκεια και τον βαθμό σταθερότητας της σχέσης της με τον εργαζόμενο που απασχολεί.

Αυτά συνδυάζονται με την προβολή μιας πιο εύκαμπτης και – υποτίθεται – προσαρμοσμένης στις ανάγκες του ίδιου του εργαζομένου απασχόλησης.

Αυτό που προσπερνιέται συχνά σε αυτές τις συζητήσεις είναι ότι στην ιστορία της μισθωτής εργασίας η ευελιξία υπήρξε ο κανόνας και η σταθερότητα η εξαίρεση. Για την ακρίβεια, αυτό που καταγγέλλεται ως «ακαμψία» ήταν το αποτέλεσμα παρατεταμένων και σκληρών αγώνων που προσπάθησαν να αναιρέσουν μια συνθήκη όπου ο εργαζόμενος θα έπρεπε να είναι διατεθειμένος να εργαστεί όταν, όπως και όποτε ήθελε ο εργοδότης του.

Ακόμη περισσότερο, ορισμένες πλευρές αυτής της «ακαμψίας» αποτύπωναν την αναγνώριση ότι και οι μισθωτοί εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε μια κανονικότητα στη ζωή τους, σαφή διάκριση του χρόνου εργασίας και του χρόνου ανάπαυσης και δη με όρους που να επιτρέπουν τη συνολική συμμετοχή τους στην κοινωνική ζωή, την οποία αναιρεί η λογική της διαθεσιμότητας προς εργασία 24/7 και την οποία δεν αναιρεί η όποια δυνατότητα περιοδικής «αποσύνδεσης».

Κυρίως όμως αυτό που αποσιωπάται στην όλη συζήτηση περί ευελιξίας είναι ότι οι επιλογές που αυτή επιτρέπει κατανέμονται εξαιρετικά άνισα, ακριβώς επειδή οι χώροι εργασίας διαπερνιούνται από πολύ σαφείς ιεραρχίες ως προς την απόφαση και τελικά από την εξουσία που συγκεφαλαιώνει η έννοια του εργοδότη. Και αυτό σημαίνει ότι αντί για διευκόλυνση καλύτερο είναι να μιλάμε για ακόμη μεγαλύτερη επισφάλεια.