Ευέλικτες (εργασιακές) σχέσεις

Επεξηγώντας τα βασικά σημεία του νέο εργασιακού νομοσχεδίου, ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης ανέφερε: «Μπορεί ένας εργαζόμενος να επιλέξει, αντί 8 ώρες την ημέρα επί 5θήμερο να δουλεύει 10 ώρες την ημέρα επί 4ήμερο και να έχει τριήμερο ανάπαυσης»

Αυτός είναι ένας από τους βασικούς τρόπους έκφρασης της ευέλικτης εργασίας και όπως το ακούει κανείς φαίνεται αρκετά ελκυστικό.

Ποιος δεν θα ήθελε, κάποιες τουλάχιστον φορές, να προσθέτει στην εργασία του δύο ώρες ακόμα ημερησίως, προκειμένου να εξασφαλίσει το πολυπόθητο τριημέρο ρεπό. Έτσι κι αλλιώς δεν είναι λίγο αυτοί που υποχρεώνονται να δουλεύουν 10ωρο επί 6 ημέρες την εβδομάδα.

Το νομοσχέδιο αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα μετά το Πάσχα. Ως τότε λοιπόν, εγκυρότερη πηγή πληροφόρησης δεν είναι άλλη από τα λεγόμενα του αρμόδιου υπουργού Εργασίας, ο οποίος κατέστησε σαφές πως πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αντιμετωπιστούν «πραγματικά προβλήματα στην αγορά εργασίας και αναχρονιστικές ρυθμίσεις».

Το να επιδιώκει μια κυβέρνηση να επιλύσει «πραγματικά προβλήματα» είναι πολύ ενθαρρυντικό, όλη όμως η αισιοδοξία πάει στράφι, αν στην προσπάθεια της δεν λάβει υπόψιν της τι πραγματικά συμβαίνει στην εργασιακή αγορά.

Σε κάθε είδους σχέση η ευελιξία μπορεί να είναι ευεργετική. Δίνει, ανάμεσα στα δύο μέρη, χώρο για ελευθερία, και εντός ορίων ανεξαρτησία και εν τέλει τη δυνατότητα για μεγαλύτερη ικανοποίηση και των αμοιβαίων και των ατομικών αναγκών.

Όλα αυτά όμως συμβαίνουν όταν τα δύο μέρη είναι ισότιμα. Αν κάποιος από τους δύο έχει το πάνω χέρι, πολύ γρήγορα η ευελιξία θα αποτελέσει προνόμιο του ισχυρού και ένας ακόμα τρόπος καταπίεσης του ανίσχυρου.

Μοιραία, αυτός που έχει περισσότερο ανάγκη τον άλλον θα υποχωρεί σε όλο και περισσότερες προτάσεις ευέλικτης μεν, άνισης δε, συνύπαρξης και συνεργασίας.

Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι, έτσι κι αλλιώς, ανησυχητικά μεγάλος αριθμός εργοδοτών παρουσιάζει ιδιαίτερη ευρηματικότητα στη δημιουργία ενός ευέλικτου εργασιακού περιβάλλοντος που ικανοποιεί απόλυτα τα συμφέροντά τους ακόμα και εκεί που, στα χαρτιά τουλάχιστον, ο νόμος δεν επιτρέπει την παραμικρή παρέκκλιση.

Για παράδειγμα, επειδή, ως γνωστόν, η μη καταβολή δώρου προς τους εργαζόμενους συνιστά για τον εργοδότη ποινικό αδίκημα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αφού καταθέσουν κανονικά το προβλεπόμενο ποσό στους τραπεζικούς λογαριασμούς των υπαλλήλων τους, δίνουν μαζί τους ραντεβού έξω από τα ΑΤΜ και παίρνουν τα λεφτά πίσω.

Κόλλησαν στον κρόταφο του εργαζόμενου περίστροφο; Ασφαλώς και όχι. Ποιος όμως είπε ότι κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο;

Η πίεση ,που ασκείται στους εργαζόμενους προκειμένου να σώσουν τη θέση τους, φτάνει και περισσεύει ώστε να αποδεχτούν οποιονδήποτε όρο σκαρφιστεί ο εργοδότης, πάντα φυσικά υπό την ιερή σκέπη του «Βάζουμε πλάτη».

Ο Κωστής Χατηδάκης τόνισε ότι προϋπόθεση για να εφαρμοστεί το ευέλικτο 4ημερο, η «διευθέτηση χρόνου» όπως την αποκάλεσε, είναι η ύπαρξη συλλογικής συμφωνίας ή σχετικού αιτήματος του εργαζομένου.

Όταν λοιπόν έρθει το τέλος της τέταρτης ημέρας, που ο εργαζόμενος έχει συμφωνήσει να δουλέψει για 10 ώρες προκειμένου να πάρει ρεπό τις επόμενες τρεις ημέρες, και ο εργοδότης του τελικά τον «παρακαλέσει» να βάλει πλάτη και να δουλέψει και 5η ημέρα, γιατί προέκυψε μια σωτήρια παραγγελία, πόσο πραγματική είναι η δυνατότητα του εργαζόμενου να αρνηθεί, επικαλούμενος τη συμφωνία για 4ημέρη – 10ωρη εργασία;

Το υπουργείο Εργασίας και η Κυβέρνηση δηλώνουν πάντως ότι με τον νέο νόμο θα προστατευθούν οι εργαζόμενοι από αδικίες «όπως οι αδήλωτες υπερωρίες και η μαύρη εργασία».

Ας ελπίσουμε ότι θα το πετύχουν. Καλό είναι όμως να έχουν στο μυαλό τους ότι ευελιξία στην εργασία δεν σημαίνει απαραίτητα και δικαιοσύνη.

Εξάλλου και το μαστίγιο, στους κωπηλάτες της γαλέρας, ευέλικτο ήταν.