Έχουν περάσει σχεδόν 21 χρόνια από την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου όταν η Ελλάδα διχαζόταν μέσα από τα τηλεοπτικά παράθυρα για το αν έπρεπε να κρατήσει ένας μαθητής της Γ’ Γυμνασίου τη σημαία στην παρέλαση.

Ο μαθητής ήταν ο Οδυσσέας Τσενάι και η «πέτρα του σκανδάλου» το γεγονός ότι ήταν αλβανικής καταγωγής. Μία περιοχή, η Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης, διχάστηκε για το αν ο μικρός τότε Οδυσσέας θα κρατούσε τη σημαία, κάτι που επαναλήφθηκε τρία χρόνια αργότερα, όταν ο μαθητής είχε αριστεύσει στην Γ’ Λυκείου.

Και τις δύο φορές ο Οδυσσέας Τσενάι παραιτήθηκε του δικαιώματός του, με ολόκληρη τη χώρα -χωρισμένη σε δύο στρατόπεδα- να παρακολουθεί από τα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης την εξέλιξη της υπόθεσης, τις καταλήψεις σε σχολεία της περιοχής, τη στήριξη των συμμαθητών του το 2000, τη μεταστροφή της στάσης τους έπειτα από τρία χρόνια, αλλά και τις ρατσιστικές αντιδράσεις γονέων.

Η πορεία του

Σήμερα, ο Οδυσσέας Τσενάι δεν θυμίζει σε τίποτα τον μαθητή που βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας.

Τελειώνοντας το σχολείο, πέρασε στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, επιλέγοντας τις ΗΠΑ για να ακολουθήσει το παιδικό του όνειρο, να σπουδάσει Ιατρική. Τελικά, όχι μόνο σπούδασε Ιατρική, αλλά πλέον ακολουθεί ακαδημαϊκή καριέρα.

Αφού αποφοίτησε από το Boston College, το 2009 ξεκίνησε το διδακτορικό του στο Πανεπιστήμιο του Harvard. Σειρά είχε το Νοσοκομείο Brigham and Women’s στη Βοστώνη, όπου ειδικεύτηκε στους τομείς της Κλινικής Παθολογίας και της Παθολογίας του γαστρεντερικού συστήματος και του ήπατος.

Από τον Ιούνιο του 2018 μέχρι σήμερα, ο απόφοιτος του Λυκείου της Νέας Μηχανιώνας είναι επίκουρος καθηγητής Παθολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Langone Health στη Νέα Υόρκη.

Ρατσιστικά παραληρήματα

Ήταν Οκτώβρης του 2.000 όταν στο σχολείο του, στη Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης, συγκεντρώθηκαν δεκάδες μαθητές και γονείς. Σήκωσαν πανό και κάποιος έγραψε με σπρέι στον τοίχο «Έλληνα, η σημαία σού ανήκει».

Τόσο οι γονείς όσο και οι μαθητές με ιδιαίτερη ένταση υποστήριζαν την άποψη να μην κρατήσει το εθνικό σύμβολο μαθητής που δεν είναι Έλληνας. Μάλιστα, για κάποια λεπτά υπήρξαν έντονες λογομαχίες, όταν κάποιοι γονείς εναντιώθηκαν στην κατάληψη, συμφωνώντας ωστόσο με το αίτημα να μην είναι σημαιοφόρος στην παρέλαση ο νεαρός Τσενάι, μαθητής τότε της Γ’ Γυμνασίου.

Αντίστοιχη εικόνα επικρατούσε στις 22 Οκτωβρίου του 2003 στη Νέα Μηχανιώνα της Θεσσαλονίκης. Ο λόγος; Ο αριστούχος μαθητής Οδυσσέας Τσενάι επιλέχθηκε να κρατήσει την ελληνική σημαία στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Αν και πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις, υπήρχε ένα «ελάττωμα», ικανό να πυροδοτήσει ρατσιστικές αντιδράσεις που επί μία δεκαετία περίπου ωρίμαζαν συστηματικά, με σποραδικές εξάρσεις, στο εσωτερικό της ελληνικής κοινωνίας: Ήταν Αλβανός.

Υποκινούμενοι πιθανώς από τους γονείς τους, η πλειονότητα των συμμαθητών του Οδυσσέα Τσενάι συμφώνησαν να προχωρήσουν στην κατάληψη του σχολείου εάν ο αριστούχος μαθητής επέμενε να παρελάσει ως σημαιοφόρος. «Εάν γίνει πόλεμος, ποιανού το μέρος θα πάρει;» έλεγαν.

Για να μη στενοχωρήσει τους συμμαθητές του, λοιπόν, ο Οδυσσέας δήλωσε ότι δεν επιθυμεί να κρατήσει τη σημαία. Τα πανό της κατάληψης έφυγαν από τους τοίχους του σχολείου και η μικρή κοινωνία της Νέας Μηχανιώνας άρχισε τις προετοιμασίες για τις εκδηλώσεις της 28ης Οκτωβρίου…

Τι και αν παρενέβησαν θεσμικοί παράγοντες, όπως ο τότε υφυπουργός Παιδείας Νίκος Γκεσούλης αλλά και ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος, και άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Η ένταση εκτονώθηκε μόνο όταν ο Τσενάι παραιτήθηκε του δικαιώματός του να είναι σημαιοφόρος του σχολείου του «για το καλό της κοινωνίας», όπως είχε δηλώσει ο ίδιος…

Headlines