Oι καταγγελίες Κοντονή και η «πρώτη φορά Αριστερά»

Με τη ψήφιση του νέου Ποινικού Κώδικα τον Ιούνιο του 2019 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ψηφίστηκε και μια ρύθμιση που προστατεύει (κατά τη γνώμη μου) ακατανόητα τους  διεφθαρμένους επιχειρηματίες.

Και παρότι έχω υποστηρίξει ότι ο νέος Ποινικός Κώδικας  είναι αναγκαίο να προσεγγίζεται με νηφαλιότητα.

Και ότι εμπεριέχει και θετικές και αρνητικές διατάξεις.

Eντούτοις η πρόβλεψη τούτη είναι παράδοξη, γιατί θα μπορούσε να έχει ψηφιστεί από μια εντελώς συντηρητική (ή ακόμη και ακροδεξιά) κυβέρνηση, θυμίζοντας την ιδεολογία που είχε αποτυπωθεί στο έργο του Milton Friedman «Καπιταλισμός και ελευθερία» (Capitalism and Freedom, 1962).

Με αυτό το πνεύμα θα ήθελα να προσεγγίσω και τις σφοδρές καταγγελίες τις οποίες έκανε προχθές ο πρώην Υπουργός  Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής  . Τι είπε ο τελευταίος;

Και θα επικεντρώσω την προσοχή μου στη πιο βασική του καταγγελία.

Είπε ο Σταύρος Κοντονής, ότι η μετατροπή από κακούργημα σε πλημμέλημα (του εγκλήματος της δωροδοκίας) ήταν «ένα στίγμα και όνειδος»!

Βεβαίως, θα μπορούσε να αντιτείνει κανείς στον πρώην Υπουργό Δικαιοσύνης ότι θα έπρεπε να παραιτηθεί έγκαιρα, ώστε να δημοσιοποιήσει έμπρακτα την επίμαχη αντίθεση του.

Δεν το έκανε!

Από την άλλη μεριά κατά την άποψη μου επί της ουσίας έχει δίκαιο, αφού τις αρνητικές παρενέργειες της μετατροπής της δωροδοκίας από κακούργημα σε πλημμέλημα τις «βιώσαμε» ατυχώς στη γνωστή δίκη για τα «μαύρα ταμεία» της Siemens.

Και με κάνει εντύπωση, ότι ρύθμιση αυτή ψηφίστηκε από την κυβέρνηση της «πρώτη φορά Αριστεράς»!

Τι εννοώ;  Σύμφωνα με το άρθρο 236 του καινούργιου Ποινικού Κώδικα ο επιχειρηματίας που δωροδοκεί ένα υπάλληλο για να προωθήσει πιο εύκολα τα προϊόντα του σε ένα συγκεκριμένο επιχειρηματικό τομέα, θα τιμωρείται μόνο με την ποινή ενός πλημμελήματος (εάν αποδειχθεί η ενοχή του).

Αντίθετα, ο υπάλληλος ο οποίος δωροδοκείται από τον παραπάνω επιχειρηματία θα τιμωρείται με την ποινή ενός κακουργήματος !

Bεβαίως η ρύθμιση τούτη άλλαξε τον Νοέμβριο του 2019-με την πτώση της προηγούμενης κυβέρνησης- και η δωροδοκία έγινε και πάλι κακούργημα, αλλά όπως γνωρίζουν και οι μη νομικοί σε αυτές τις περιπτώσεις ενεργοποιείται το άρθρο 2 του ΠΚ ( δηλαδή η ευμενέστερη για τον κατηγορούμενο πρόβλεψη).

Έτσι τον Δεκέμβριο του 2020 το Τριμελές Εφετείο Αθηνών έπαυσε οριστικά την ποινική δίωξη για πολλά στελέχη της Siemens τα οποία κατηγορούνταν, ότι είχαν δωροδοκήσει υπαλλήλους για να προωθήσουν «τις δουλειές» της προκείμενης εταιρείας στην Ελλάδα ( « ΤΑ ΝΕΑ 18/7/2019»). Για ποιο λόγο;

Γιατί  είχε συμπληρωθεί ο χρόνος παραγραφής του αδικήματος ( αφού όπως ήδη αναφέραμε η ενεργητική δωροδοκία υπαλλήλου είχε καταστεί ένα απλό πλημμέλημα)!

Κατ΄ αυτόν τον τρόπο τέλειωσε μια πολύκροτη υπόθεση και ορισμένα άτομα «απαλλάχθηκαν» των ποινικών τους ευθυνών με ένα απαράδεκτο τρόπο και χωρίς να διερευνηθεί  επί της ουσίας , αν πράγματι είχαν διαπράξει το έγκλημα της δωροδοκίας!

Μάλιστα στην αιτιολογική έκθεση του νέου Ποινικού Κώδικα αναφερόταν και το εξής ενδιαφέρον πράγμα: Δηλαδή ότι ο επιχειρηματίας που δωροδοκεί αντιμετωπίζεται ηπιότερα (σε σχέση με τον υπάλληλο που λαμβάνει το δώρο ή τη «μίζα»), επειδή ο υπάλληλος «είναι επιφορτισμένος με την προάσπιση της ακεραιότητας ή της αμεροληψίας  κατά την εκτέλεση της δημόσιας υπηρεσίας…».

Κάτω από αυτό το πρίσμα θεωρώ, ότι η ανωτέρω ρύθμιση ήταν σίγουρα εσφαλμένη και επιστημονικά και κοινωνιολογικά. Επιστημονικά, γιατί η δωροδοκία και η δωροληψία εκκολάπτουν μαζί  μια ενιαία εγκληματική ενότητα.

Επομένως δεν μπορεί να κατανοήσει κανείς, γιατί ο επιχειρηματίας που δωροδοκεί θα εισπράττει μια «ποινή-χάδι», ενώ ο υπάλληλος θα αντιμετωπίζεται πιο αυστηρά!

Τέλος, από κοινωνιολογική άποψη προκαλεί εντύπωση, ότι μια (υποτιθέμενη) κυβέρνηση της Αριστεράς προώθησε την ανωτέρω πρόβλεψη, η οποία προστατεύει αδικαιολόγητα τη διεφθαρμένη συμπεριφορά ενός διευθύνοντος συμβούλου μιας πολυεθνικής που δωροδοκεί για να επεκτείνει την επιχειρηματική ισχύ της εταιρείας του!

Αυτό είναι το μεγάλο ζήτημα στο οποίο είναι αναγκαίο να απαντήσουν τα ηγετικά στελέχη της προηγουμένης κυβέρνησης! Αν όντως πιστεύουν ότι ανήκουν στην Αριστερά!

Kαι τούτο, γιατί μόνο μια συντηρητική (ή ακροδεξιά) κυβέρνηση θα ψήφιζε μια παρόμοια ρύθμιση (που αντιμετωπίζει προνομιακά τους διεφθαρμένους, επιχειρηματίες)!

Καλφέλης Γρηγόρης, Καθηγητής  της  Νομικής  Σχολής στο ΑΠΘ – kalfelis@law.auth.gr