Να σπάσει ο φαύλος κύκλος

Ανεξάρτητα από το αν θα πάμε στο χωριό το Πάσχα και πότε θα ανοίξει όλη η αγορά, οι στόχοι που τίθενται επιτακτικά στο μέτωπο της οικονομίας είναι ξεκάθαροι.

Η Ελλάδα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χάσει και φέτος το στοίχημα του τουρισμού. Είναι αλήθεια ότι οι εμπλοκές με τα εμβόλια δημιουργούν ανησυχία, αυξάνουν τις δυσκολίες και θολώνουν το τοπίο. Ομως, όπως επιβεβαιώνουν αξιόπιστοι τουριστικοί παράγοντες, είναι ακόμη δυνατόν να επιτευχθεί ο στόχος για έσοδα το φετινό καλοκαίρι της τάξεως του 40%-50% των εσόδων του καλοκαιριού του 2019, που ήταν μια χρονιά-ρεκόρ για τον κλάδο πριν ξεσπάσει η πανδημία. Με ένα «καλό καλοκαίρι» για τον τουρισμό η Ελλάδα θα μπορεί να καταγράψει μια ικανοποιητική ανάπτυξη εντός των προβλέψεων και να βγει στο ξέφωτο μετά την πανδημία, με ισχυρότερη δυναμική και καλύτερες προϋποθέσεις. Η ορθή εφαρμογή των πρωτοκόλλων σε όλη την αλυσίδα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και μια επιθετική πολιτική προσέλκυσης ξένων τουριστών είναι καθοριστικές για να πετύχει το στοίχημα, όπως επιβεβαιώνεται από όλους.

Αυτό, βεβαίως, δεν φθάνει. Η αγορά χρειάζεται χρήμα και επενδύσεις. Ας είναι καλά η Ευρώπη. Οσο πιο γρήγορα πέσουν στην οικονομία τα λεφτά του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης για την Ελλάδα, τόσο το καλύτερο. Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να υποβάλει το οριστικό Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης στην Κομισιόν στο τέλος της ερχόμενης εβδομάδας, την ώρα που είναι σαφές ότι δεν υπάρχει η πολυτέλεια να χαθεί ούτε μία μέρα. Τα 32 δισ. ευρώ που μπορούν να γίνουν επενδύσεις 60 δισ. ευρώ μέσω των τραπεζών, των ευρωπαϊκών επενδυτικών ταμείων και των ιδιωτών, καλύπτουν σε πρώτη φάση το μεγάλο επενδυτικό κενό που έχει η ελληνική οικονομία. Δεν φθάνουν για να καλύψουν το χαμένο έδαφος δεκαετιών επενδυτικής καθυστέρησης.

Μπορούν όμως, όπως επισημαίνουν έγκυροι παράγοντες της οικονομίας, να καλύψουν το κενό σε πρώτη φάση με την ελπίδα ότι θα δημιουργήσουν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον, ικανό να τροφοδοτήσει ένα ισχυρό επενδυτικό σπιράλ τα επόμενα χρόνια. Στην πραγματικότητα είναι τα επενδυτικά κεφάλαια που έλειπαν από την ελληνική οικονομία και πριν από την πανδημία για την επανεκκίνησή της από τη ζοφερή δεκαετία των Μνημονίων.

Καθώς όμως θα τρέχουν τα ευρωπαϊκό κεφάλαια για τις επενδύσεις, η κυβέρνηση, όπως συνιστούν οι άνθρωποι της αγοράς,  δεν πρέπει να αποσύρει βιαστικά τα μέτρα στήριξης των κλάδων που εξακολουθούν να πλήττονται από την πανδημία. Είναι κρίσιμο για τη δυναμική που θα αναπτύξει η οικονομία στο μέλλον, να βγει από την κρίση με τις λιγότερες δυνατές απώλειες σε επιχειρηματικό κεφάλαιο και ανθρώπινο δυναμικό.

Κάπως έτσι προδιαγράφεται το τοπίο που πρέπει να βαδίσουμε τους αμέσως επόμενους μήνες. Αλλά ακόμη περισσότερα θα πρέπει να γίνουν τα επόμενα χρόνια, αν θέλουμε να ξεφύγουμε οριστικά από τους διαδοχικούς κύκλους του «υπερδανεισμού – πτώχευσης -ανάπτυξης» που ακολούθησε σταθερά το ελληνικό κράτος στα 200 χρόνια της ιστορίας του. Και αυτό δεν επιτυγχάνεται χωρίς τολμηρές μεταρρυθμίσεις σε βάθος στην υγεία, στην παιδεία, στο Ασφαλιστικό, στους φόρους και στο μέτωπο της φοροδιαφυγής. Είναι όμως ώριμο το πολιτικό σύστημα για αυτές τις αλλαγές ή θα εξακολουθήσουμε και στο μέλλον να πληρώνουμε τις ανεπάρκειές του με χρεοκοπίες και Μνημόνια;