ΗΠΑ : Θεωρία συνωμοσίας ή μυστική επιχείρηση; – Μαρτυρίες για μυστηριώδη σμήνη από drones

Την Παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2020, τα ξημερώματα, ο 35χρονος Πλασίντο Μοντόγια, υδραυλικός από το Φορτ Μόργκαν του Κολοράντο, οδηγούσε προς τη δουλειά του. Ξαφνικά, είδε μπροστά του στον ουρανό φώτα που αναβόσβηναν. Είχε ακούσει φήμες για μυστηριώδη drones, όμως τώρα τα έβλεπε με τα ίδια του τα μάτια. Ήταν δύσκολο να διακρίνει το μέγεθός τους ή τον αριθμό τους εξαιτίας του φωτός. Όμως ήταν σίγουρος για ένα πράγμα: Έπρεπε να τα ακολουθήσει.

Καθώς τα πλησίαζε με το αυτοκίνητό του «εκείνα ξεκίνησαν με μεγάλη ταχύτητα», με αποτέλεσμα να μην τα προλάβει παρά το γεγονός ότι έτρεξε όσο πιο γρήγορα μπορούσε. «Ήταν ανατριχιαστικά, πραγματικά ανατριχιαστικά», θυμάται μιλώντας στον Guardian. «Δεν ξέρω πώς να το περιγράψω, όμως ένιωθα ότι μας παρακολουθούσαν».

Την ίδια νύχτα, ο Βινς Ιοβινέλα, αναπληρωτής σερίφης στην Κομητεία Μόργκαν, έλαβε περισσότερες από 30 κλήσεις από κατοίκους που κατήγγειλαν ότι «παντού στην περιοχή» πετούσαν drones, ενώ και ο ίδιος είδε ένα με τα μάτια του, το οποίο έφερε λευκά, κόκκινα και πράσινα φώτα.

Ταυτόχρονα, σμήνη από drones φέρονται να εμφανίστηκαν και στις γειτονικές πολιτείες της Νεμπράσκα και του Κάνσας. Από τον Δεκέμβριο του 2019 έως τον Ιανουάριο του 2020, οι κάτοικοι των τριών πολιτειών ταλαιπωρούνταν από τις πολλαπλές εμφανίσεις πολυάριθμων μη-επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAV) με άνοιγμα φτερών που φέρεται να έφτανε ακόμη και τα δύο μέτρα, τα οποία πετούσαν μεταξύ της 6^ης και της 10^ης πρωινής σε σχηματισμούς. Τη νύχτα που το τηλέφωνο του Ιοβινέλα δεχόταν ασταμάτητα κλήσεις, ένας αστυνομικός στη Νεμπράσκα εντόπισε 30 έως 50 drones στον ουρανό. Οι μάρτυρες αυτών των γεγονότων θορυβήθηκαν από το μέγεθος και την ταχύτητα των οχημάτων: «Είχαμε φτάσει σε σημείο που ετοιμαζόμασταν να πάρουμε τα όπλα», λέει στον Guardian ο 39χρονος Μάικ από το Λίντον του Κολοράντο, που ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του.

Όμως όσο γρήγορα εμφανίστηκαν τα drones, έτσι και εξαφανίστηκαν.

Πάνω από ένα χρόνο αργότερα, κανείς δεν ξέρει ποιος κρυβόταν πίσω από αυτές τις πτήσεις. Παρά το γεγονός ότι διενεργήθηκε έρευνα από το FBI, την αμερικανική αεροπορία και την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αερομεταφορών (FAA), δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής επίσημες απαντήσεις. Η Amazon, η Google και η Uber έχουν διαψεύσει ότι εμπλέκονταν στην υπόθεση, όπως και μια τοπική αεροπορική βάση. «Κάποιος κάνει κάτι και κανείς δεν λέει τίποτα για αυτό», συνοψίζει ο Μεντόγια. Όμως ακόμη και αυτό τίθεται υπό αμφισβήτηση: Δεν λείπουν και οι φωνές που υποστηρίζουν ότι ο λόγος που δεν εντοπίστηκαν τα drones, είναι ότι… δεν υπήρξαν ποτέ.

Τι συνέβη, λοιπόν, στ’ αλήθεια στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ πέρσι τον χειμώνα και τι μπορούμε να μάθουμε από το περιστατικό για τις νέες τεχνολογίες και τους παλιούς φόβους;

Υπήρξαν στ’ αλήθεια τα μυστηριώδη drones και, αν υπήρξαν, γιατί κανείς δεν μπορεί να βρει ποιος κρύβεται από πίσω; Πρόκειται για μια νέα θεωρία συνωμοσίας; Είναι τα drones τα νέα UFO;

Αρχικά, υπάρχουν τα βίντεο. Στο YouTube μπορεί κανείς να βρει εύκολα υλικό από φώτα που αναβοσβήνουν πάνω από σπίτια, χωράφια και λεωφόρους στο Κολοράντο. Είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον κάποια από αυτά τα φώτα προέρχονται από drones, παρά το γεγονός ότι δεν γίνεται να διαπιστωθεί αν όντως είχαν μέγεθος δύο μέτρων. Στις αρχές του 2020, ο Ντάγκλας Ντ. Τζόνσον, ερευνητής της Επιστημονικής Συμμαχίας για τη Μελέτη Άγνωστης Προέλευσης Εναέριων Φαινομένων, χρησιμοποίησε την Αμερικανική Νομοθεσία για την Ελευθερία της Πληροφόρησης (FOIA) για να αποκαλύψει έγγραφα του FAA που σχετίζονται με το μυστήριο των drones. Η έρευνα του Τζόνσον αποκάλυψε ότι αστυνομικοί σε 16 κομητείες της Νεμπράσκα και του Κολοράντο υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες των παράξενων πτήσεων, ενώ ένας αστυνομικός από το Κάνσας χρησιμοποίησε κιάλια νυχτερινής οράσεως για να υπολογίζει ότι ένα drone είχε άνοιγμα φτερών τριών μέτρων.

Ο Μπρετ Τίνγκλεϊ είναι δημοσιογράφος για το περιοδικό War Zone που ασχολείται με ζητήματα εθνικής άμυνας.

Πιστεύει ότι τα έγγραφα αποδεικνύουν πως πράγματι συνέβη κάτι παράξενο. «Υπάρχουν αντιστοιχίες στις καταθέσεις αυτόπτων μαρτύρων που δείχνουν ότι τα drones πετούσαν για περισσότερη ώρα σε σχέση με το μέσο UAS του εμπορίου», υποστηρίζει. Πιστεύει ότι οι μαρτυρίες «φάνηκαν αρκετά αξιόπιστες στις τοπικές και πολιτειακές δυνάμεις ασφαλείας και στο FAA ώστε να τις αντιμετωπίσουν με σοβαρότητα».

Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έπαιξε ρόλο και η μαζική ψυχολογία. Στις 29 Ιανουαρίου του 2020, ο δημοσιογράφος του Vice, Άαρον Γκόρντον έγραψε σε άρθρο του ότι οι μυστηριώδεις πτήσεις των drones δεν ήταν παρά μια «κλασική περίπτωση μαζικής υστερίας», ενώ σε προηγούμενο άρθρο του είχε αναφέρει ότι η Υπηρεσία Δημόσιας Ασφάλειας του Κολοράντο (CDPS) είχε πετάξει αεροσκάφος επί σχεδόν πέντε ώρες πάνω από το Κολοράντο στις 6 Ιανουαρίου, χωρίς να εντοπίσει την παραμικρή ύποπτη δραστηριότητα.

Ο Τζόνσον διαφωνεί, όμως ο Τίνγκλεϊ παραδέχεται ότι κάποιες μαρτυρίες μπορεί όντως να οφείλονται σε «υστερία», ιδίως από τη στιγμή που η υπόθεση των drones πήρε εθνική διάσταση. Κάποιοι αξιωματούχοι ενδέχεται να παρασύρθηκαν επίσης από την «υστερία»: Αστυνομικοί της Νεμπράσκα δήλωσαν ότι εντόπισαν… «διαστημικές πατάτες», αφού ακολούθησαν τα drones μέσα στα χωράφια. Τελικά δεν ήταν παρά φυσιολογικότατες προμήθειες των αγροτών.

Ο Ιοβινέλα συμφωνεί ότι υπήρξε υστερία, ενώ προσθέτει ότι είναι βέβαιο πως ορισμένοι μάρτυρες δεν είδαν παρά κανονικά αεροπλάνα. Όμως: «Με ενοχλούν οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι δεν είδαμε τίποτα, επειδή αυτό δεν είναι αλήθεια. Ξέρω τι συνέβη εκείνες τις πρώτες ημέρες που ήρθαν τα drones. Ήταν όντως εδώ».

Στις 6 Ιανουαρίου του 2020 σχηματίστηκε ειδική ομάδα δράσης από πολλαπλές υπηρεσίες για τη διερεύνηση της υπόθεσης, που αποτελούνταν συνολικά από 70 άτομα. Ωστόσο, η δράση της διακόπηκε στις 22 Ιανουαρίου, καθώς μειώθηκαν δραματικά οι σχετικές καταγγελίε3ς. Ο υπεύθυνος επικοινωνίας του FAA, Ίαν Γκρέγκορ εξηγεί στον Guardian: «Δεν λάβαμε καμιά πληροφορία που να μας βοηθήσει να διαπιστώσουμε τι ακριβώς έβλεπαν αυτοί οι άνθρωποι και, σε περίπτωση που ήταν drones, ποιος τα ήλεγχε». Σε ξεχωριστή έρευνα, το CDPS εξέτασε 23 μαρτυρίες από τις 6 έως τις 13 Ιανουαρίου και διαπίστωσε ότι 13 από αυτές αφορούσαν πλανήτες, αστέρια ή «μικρά drones που χρησιμοποιούνται για διασκέδαση». Έξι μαρτυρίες κρίθηκε ότι αφορούσαν «ατμοσφαιρικά φαινόμενα ή κάποια πτήση επιβατικών αεροσκαφών», ενώ τέσσερις μαρτυρίες δεν κατάφεραν να διευκρινιστούν.

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να διαπιστωθεί ποιος ελέγχει τα drones;

Ο Τζέιμς Σκάνλαν, καθηγητής σχεδιασμού και μηχανολογίας και υπεύθυνος του Κέντρου Στρατηγικών Ερευνών για τα Αυτόνομα Συστήματα στο Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον, εξηγεί στον Guardian ότι όταν κάποιος ελέγχει ένα drone από το έδαφος, οι συχνότητες του ασυρμάτου μπορούν να αξιοποιηθούν για να διαπιστωθεί από πού προέρχεται η εκπομπή. «Το πρόβλημα προκύπτει όταν ένα drone πετά με σιγή ασυρμάτου, δηλαδή δεν εκπέμπει και κανείς δεν εκπέμπει σε αυτό – μπορεί να έχει σχέδιο πτήσης προκειμένου να εκτελέσει την αποστολή του χωρίς κανένα έλεγχο από το έδαφος», τονίζει. «Είναι πολύ δύσκολο να γίνει κάτι σε αυτές τις περιπτώσεις».

Τα ίδια τα drones μπορούν φυσικά να δώσουν κάποια στοιχεία – για αυτό και οι κάτοικοι των μεσοδυτικών πολιτειών ήθελαν να τα πυροβολήσουν. Καθώς σύμφωνα με τις μαρτυρίες τα συγκεκριμένα drones ήταν και πολύ μεγάλα και πολύ γρήγορα, υπέθεσαν ότι ήταν στρατιωτικά. Όμως η βάση της πολεμικής αεροπορίας του Γουαϊόμινγκ αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή.

Ποιος θα μπορούσε να πετά τα drones;

Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι πρόκειται για εμπόρους ναρκωτικών, μυστικές κυβερνητικές επιχειρήσεις ή ξένους πράκτορες. Όμως ο Σκάνλαν υπογραμμίζει ότι τέτοιου είδους ισχυρά drones θα μπορούσαν να αγοραστούν από τον καθένα, καθώς υπάρχουν διαθέσιμες επιλογές στην αγορά.

Μέχρι και σήμερα, ο Τίνγκλεϊ λαμβάνει emails που υποστηρίζουν ότι τα μυστηριώδη drones δεν έφυγαν ποτέ. Ο Μάικ, ο αυτόπτης μάρτυρας από το Λίντον, έχει δημιουργήσει μια σχετική ομάδα στο Facebook που πλέον διαθέτει 3.700 μέλη. «Υπάρχουν ακόμη άνθρωποι που παρακολουθούν πολύ στενά τη δραστηριότητα των drones», εξηγεί. Ο Μάικ ισχυρίζεται ότι τα drones παρεμβάλλονται στο σήμα του κινητού του τηλεφώνου και πιστεύει ότι είναι εξοπλισμένα με συστήματα ακουστικής παρακολούθησης, «επειδή τη στιγμή που εντοπίζουμε πού βρίσκονται και σηκώνουμε τις κάμερές μας για να τα αποτυπώσουμε, ξαφνικά εξαφανίζονται». Άλλοι μάρτυρες έχουν διατυπώσει αντίστοιχους ισχυρισμούς.

Ο Μάικ ισχυρίζεται στον Guardian ότι οι αναφορές σε μαζική υστερία είναι «εκνευριστικές». Όμως αμέσως μετά παραπέμπει στον συνωμοσιολόγο που «ειδικεύεται» στα ΑΤΙΑ, Μίλτον Γουίλιαμ Κούπερ. Όταν τον ρωτούν αν θεωρεί τον εαυτό του συνωμοσιολόγο, απαντά: «’Όχι, τείνω να ελέγχω λίγο-πολύ όλα τα στοιχεία και αν δεν βρω αξιόπιστες αποδείξεις που να υποστηρίζουν το καθένα από αυτά, δεν συνεχίζω να επιμένω στην ύπαρξή τους». Πέντε λεπτά αργότερα, συζητά για το οπτικοακουστικό υλικό από την επίθεση της 11^ης Σεπτεμβρίου: «Αν δείτε καρέ-καρέ τα βίντεο από την κατάρρευση των πύργων και τα συγκρίνεται με μια ελεγχόμενη κατεδάφιση…»

Στην ομάδα του, συμμετέχουν οι πάντες, από αυτόπτες μάρτυρες που είναι περίεργοι να μάθουν τι έχει συμβεί, μέχρι συνωμοσιολόγους που επιχειρούν να συνδέσουν τα drones με… την πανδημία.

Κάποιοι ομολογούν ότι είναι λάτρεις των ΑΤΙΑ. Το 2018, δυο από τους πιο δημοφιλείς ιστότοπους που ασχολούνται με τα ΑΤΙΑ είχαν παραδεχτεί ότι έχει σημειωθεί ραγδαία μείωση των μαρτυριών σε όλο τον κόσμο, από το 2014 και έπειτα. Τον Ιανουάριο του 2019, η ερευνήτρια των drones Φέιν Γκρίνγουντ ισχυρίστηκε: «Αυτή η μείωση συμπίπτει με την περίοδο κατά την οποία πρωτοέγιναν διαθέσιμα στους καταναλωτές drones σχετικά προηγμένης τεχνολογίας», σε άρθρο στο Slate με τίτλο «Τα drones είναι οι νέοι ιπτάμενοι δίσκοι».

Στο άρθρο της η Γκρίνγουντ εξηγεί ότι ο λόγος που οι άνθρωποι τείνουν να αναγνωρίσουν κάθε ιπτάμενο αντικείμενο ως drone ενδέχεται να είναι ψυχολογικός. «Όταν βλέπουμε κάτι που δεν μπορούμε να αναγνωρίσουμε, τείνουμε να επιλέγουμε την πιο ρεαλιστική για εμάς απάντηση – και αυτή ενδέχεται να αλλάζει βάσει των γεγονότων και των φόβων της εκάστοτε εποχής». Η Γκρίνγουντ παραπέμπει σε πολλαπλές περιπτώσεις στις οποίες πιλότοι ανέφεραν λανθασμένα ότι είδαν drones. Σε μια από αυτές, που συνέβη το 2016 στη Βρετανία, ο υπουργός μεταφορών είχε διευκρινίσει ότι το «drone» θα μπορούσε να είναι… «ακόμη και μια πλαστική σακούλα».

Όμως η Γκρίνγουντ σημειώνει επίσης ότι «είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να ανησυχούμε για τυχόν κακόβουλες χρήσεις των drones που ανήκουν σε πολίτες».

Ο Τζόνσον υποστηρίζει ότι έχει στα χέρια του έγγραφα της Αμερικανικής Ρυθμιστικής Επιτροπής Πυρηνικών που αποδεικνύουν ότι υπήρξαν 57 περιστατικά διάρρηξης της ασφάλειας εγκαταστάσεων της επιτροπής από drones στο διάστημα 2014 έως 2019. Μόνο πέντε από αυτά τα περιστατικά θεωρείται ότι έχουν διαλευκανθεί πλήρως. Επιπλέον διαπίστωσε ότι δυο νύχτες του Σεπτεμβρίου του 2019, φύλακες ανέφεραν ότι είδαν έναν αριθμό από drones να πετά πάνω από το μεγαλύτερο εργοστάσιο ενέργειας των ΗΠΑ, το Palo Verde Generating Station της Αριζόνα.

Τον Ιανουάριο του 2021, ένα χρόνο μετά την εμφάνιση των drones στον νυχτερινό ουρανό που είδε ο Μοντόγια, το Πεντάγωνο αποκάλυψε νέα στρατηγική αντιμετώπισης των drones μικρού μεγέθους, με τα επίσημα έγγραφα να αναφέρουν ότι «οι τάσεις της τεχνολογίας μεταμορφώνουν δραματικά τις νόμιμες χρήσεις των μικρών drones ενώ ταυτόχρονα τα καθιστούν όλο και πιο ισχυρά όπλα στα χέρια κρατικών και μη κρατικών οντοτήτων και εγκληματιών».

Πολλά από τα έγγραφα της FOIA που έχει στα χέρια του ο Τζόνσον έχουν υποστεί λογοκρισία, και έχουν αφαιρεθεί οι φωτογραφίες που τα συνόδευαν.

Ήταν λοιπόν όλα στη φαντασία των κατοίκων; Επρόκειτο για μια απλή θεωρία συνωμοσίας ή για μια μυστική επιχείρηση; Θα μπορούσαν σε κάποιο βαθμό να ισχύουν και τα δύο; Κάποιοι καχύποπτοι λάτρεις των drones πιστεύουν ότι ο ίδιος ο FAA κρύβεται πίσω από το μυστήριο, με τελικό στόχο την εφαρμογή αυστηρότερων περιορισμών στη χρήση των drones. Στις 26 Δεκεμβρίου του 2019, ο FAA πρότεινε όλα τα drones εκτός από εκείνα που έχουν πολύ μικρό μέγεθος να είναι υποχρεωμένα να εκπέμπουν σήματα εντοπισμού προκειμένου να μπορούν να αναγνωριστούν από απόσταση.

Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Είτε είναι πραγματικά, είτε πλασμένα από τη φαντασία των Αμερικανών, τα drones είναι ικανά να σπείρουν το χάος. «Αυτό που με έπιασε απροετοίμαστο είναι ότι μέχρι και σήμερα δεν έχουμε καμιά απάντηση και κανείς δεν μοιάζει να έχει πρόβλημα με αυτό», λέει στον Guardian ο Μοντόγια. Στην αρχή, πίστευε ότι πίσω από τα drones κρυβόταν η Amazon. Τώρα αναρωτιέται αν πρόκειται για την κυβέρνηση ή ακόμη και για ξένες δυνάμεις. Στο τέλος της συζήτησής του με τον δημοσιογράφο του Guardian δίνει και μια ακόμη εκδοχή:

«Μπορεί να ήταν και εξωγήινοι», λέει γελώντας.