Το μέλλον του ΚΕΘΕΑ συζητιέται έντονα το τελευταίο διάστημα εξαιτίας των αλλαγών που επιχειρούνται στο οργανωτικό του μοντέλο από την κυβέρνηση. Οι συγκεκριμένες αλλαγές χαρακτηρίζονται από τη νέα διοίκηση του ΚΕΘΕΑ ως αναδιοργάνωση ενώ από τους εργαζόμενους, απερχόμενα μέλη του ΔΣ και τις οικογένειες των θεραπευόμενων ως διάλυση των βασικών δομών του.

Τι τελικά ισχύει; Ποιος λέει αλήθεια;

Οι αλλαγές στο ΚΕΘΕΑ ξεκίνησαν το 2019 όταν με ΠΝΠ άλλαξε η εκλεγμένη διοίκηση του ΚΕΘΕΑ με άλλη που διορίστηκε από την κυβέρνηση. Ήταν μία απόφαση που έφερε αντιδράσεις καθώς το ΚΕΘΕΑ λειτουργούσε με εκλεγμένη διοίκηση από τη Γενική Συνέλευση και με καθεστώς αυτοδιοίκητου. Από τότε οι εργαζόμενοι του ΚΕΘΕΑ αλλά και άνθρωποι που είχαν υπηρετήσει ως μέλη του ΔΣ του, κατηγορούσαν την κυβέρνηση ότι προσπαθεί να φέρει κομματικά διορισμένες διοικήσεις προκειμένου να προχωρήσει σε περαιτέρω αλλαγές.

Η νέα αυτή διοίκηση παρουσίασε έναν νέο Κανονισμό Λειτουργίας που λειτούργησε σαν «κόκκινο πανί». Οι αντιδράσεις ήταν πολλές και από πολλές πλευρές. Οι εργαζόμενοι του φορέα, οι οικογένειες και οι φίλοι των θεραπευομένων, επίτιμα μέλη του ΔΣ του οργανισμού αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους και τον φόβο τους ότι οι αλλαγές θα βλάψουν ανεπανόρθωτα τον φορέα.

Οι βασικές ενστάσεις όσων αντιδρούν είναι ότι με τον νέο κανονισμό, συγχωνεύονται και υποβαθμίζονται οι θεραπευτικές κοινότητες, διογκώνεται η γραφειοκρατική του δομή, καταργείται επί της ουσίας ο αποφασιστικός ρόλος της Γενικής Συνέλευσης, υποτιμάται η προσπάθεια που καταβάλεται από το ΚΕΘΕΑ για την ουσιαστική απεξάρτηση και επανένταξη των θεραπευομένων.

Το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ αλλά και το υπουργείο Υγείας απάντησαν στις αντιδράσεις κάνοντας λόγο για fake news Και διαψεύδοντας ότι οι αλλαγές που επιχειρούνται θα υποβαθμίσουν τις θεραπευτικές κοινότητες, σημειώνοντας ότι ο νέος κανονισμός αναδιοργανώνει το ΚΕΘΕΑ. «Όχι μόνο δε συγχωνεύεται, αλλά για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια έχουμε ενίσχυσή του με 46 άτομα μόνιμο προσωπικό. Την ίδια ώρα που συνδικαλιστικά καλλιεργείται κλίμα κλεισίματος, δημοσιευόταν η καινούργια προκήρυξη για 46 προσλήψεις. Το σχέδιο που κατατέθηκε περιλαμβάνει διπλασιασμό των εργαζομένων του ΚΕΘΕΑ», αναφέρει ο πρόεδρος του οργανισμού, Χρ. Λιάπης.

Από τη μεριά τους οι εργαζόμενοι του ΚΕΘΕΑ αναφέρουν:

  • «Το σχέδιο νόμου που μετατρέπει το ΚΕΘΕΑ σε γραφειοκρατικό μόρφωμα, περικόπτει ανεξήγητα τη θεραπευτική και επιστημονική του εμβέλεια, υπονομεύει την αποτελεσματικότητά του και υποβαθμίζει τον ρόλο των εργαζομένων. Το μόνο που μένει είναι να αλλάξει και το όνομα.
  • Συρρικνώνει θεραπευτικά και επιστημονικά το ΚΕΘΕΑ, μειώνοντας κατά το ένα τρίτο τις μονάδες πρώτης γραμμής μέσω συγχωνεύσεων ενώ ενισχύει τη γραφειοκρατία και τον συγκεντρωτισμό, διογκώνοντας τις κεντρικές και διοικητικές του υπηρεσίες.
  • Εξαφανίζει τις Θεραπευτικές Κοινότητες, και καταργεί τις επωνυμίες των προγραμμάτων απεξάρτησης που είναι η ταυτότητα του ΚΕΘΕΑ την ώρα που ο οργανισμός προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή και αντιπροεδρεύει στην Παγκόσμια Ομοσπονδία Θεραπευτικών Κοινοτήτων.
  • Δεν παρέχει καμία αιτιολόγηση ή τεκμηρίωση για τη σκοπιμότητα, τα κριτήρια και τη στόχευση των αλλαγών και πώς αυτές υπηρετούν τη Δημόσια Υγεία.
  • Μετατρέπει το ΔΣ του ΚΕΘΕΑ από άμισθο σε έμμισθο, σφραγίζοντας τη μετάβαση από ένα αιρετό συμβούλιο εθελοντών σε ένα κομματικά ελεγχόμενο συμβούλιο το οποίο θα επιβαρύνει οικονομικά τον οργανισμό, σε αντίθεση με τις δηλώσεις σε όλους τους τόνους που θυμόμαστε την περίοδο της ΠΝΠ.
  • Καταργεί όλα τα συλλογικά όργανα που είχε το ΚΕΘΕΑ, εκτός από τη Γενική του Συνέλευση την οποία διατηρεί σε διακοσμητικό ρόλο και συγκεντρώνει όλες τις εξουσίες στο διορισμένο από την εκάστοτε κυβέρνηση ΔΣ, ενάντια στις διακηρύξεις της κυβέρνησης και του ίδιου του ΔΣ.
  • Καταρτίζει έναν κανονισμό εργασίας με πειθαρχικό και τιμωρητικό χαρακτήρα καταργώντας τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας και τις ελεύθερες διαπραγματεύσεις.

Διαβάστε επίσης: ΚΕΘΕΑ : Διεθνείς διακρίσεις για δυο προγράμματα

Η απάντηση του ΔΣ του ΚΕΘΕΑ σε αντιδράσεις και δημοσιεύματα

Η κατάρτιση του Κανονισμού Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ, σε εφαρμογή της ΠΝΠ, σε καμία περίπτωση δεν συνιστά «τίτλους τέλους», αλλά σηματοδοτεί μια νέα αρχή για τον Οργανισμό, με διαφάνεια και λογοδοσία, που σέβεται τα 20 και πλέον εκατομμύρια ευρώ κρατικών πόρων που η Πολιτεία διαθέτει στο ΚΕΘΕΑ, αναφέρει το ΔΣ του οργανισμού.

Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι δεν καταργείται κανένα θεραπευτικό πρόγραμμα ούτε θεραπευτική κοινότητα. Αντιθέτως, τα προγράμματα αναμορφώνονται και ενισχύονται λειτουργικά και διαχειριστικά, με στόχο την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια για το κοινωνικό σύνολο και για όσους έχουν ανάγκη από τις υπηρεσίες τους.

Οι όποιες αλλαγές στην οργανωτική δομή του ΚΕΘΕΑ, που προτείνονται στο Προσχέδιο Κανονισμού Λειτουργίας, αποσκοπούν στην αναμόρφωση και αναδιάρθρωση του Οργανισμού, με στόχο τη καλύτερη αξιοποίηση των πόρων και του προσωπικού, ενώ παράλληλα ο διοικητικός μηχανισμός ενισχύεται σε έμψυχο δυναμικό προκειμένου να αξιοποιηθούν στο μέγιστο βαθμό οι ανθρώπινοι και οικονομικοί πόροι επ’ ωφελεία του επιστημονικού έργου του ΚΕΘΕΑ.

Η Ομάδα Εργασίας θα επεξεργαστεί τις παρατηρήσεις που εστάλησαν στο πλαίσιο της διαβούλευσης και το κείμενο στο οποίο θα καταλήξει θα σταλεί προς έγκριση στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΚΕΘΕΑ».

Εδώ αξίζει να αναφερθεί ότι οι εργαζόμενοι του ΚΕΘΕΑ αναφέρουν ότι δεν κλήθηκαν να συμμετέχουν αλλά πρότειναν οι ίδιοι να παρακολουθήσουν ως παρατηρητές στην ομάδα εργασίας, αλλά αποχώρησε καταγγέλοντας την διοίκηση ότι προσπάθησε να τους παρουσιάσει ως συμμέτοχους.

Στη «διαμάχη» μεταξύ διοίκησης και εργαζομένων 14 συνολικά Σύλλογοι Οικογένειας θεραπευτικών προγραμμάτων παίρνουν θέση ζητώντας να αποσυρθεί το νομοσχέδιο και εκφράζοντας την ανησυχία τους για το μέλλον του οργανισμού. Ακόμα μιλάνε για την χρόνια υποβάθμιση του ΚΕΘΕΑ όπως και όλων των στεγνών προγραμμάτων απεξάρτησης.

Στην επιστολή των συλλόγων οικογένειας μεταξύ άλλων αναφέρεται:

«Αυτό που με προσοχή μελετήσαμε στο προσχέδιο για διαβούλευση, δεν μοιάζει σε τίποτα με το ΚΕΘΕΑ που γνωρίζουμε όλα αυτά τα χρόνια, με το ΚΕΘΕΑ που βοήθησε κι εμάς και τα παιδιά μας να σταθούν στα πόδια τους. Από δική μας πλευράς βλέπουμε χρόνο με το χρόνο τα προβλήματα να πολλαπλασιάζονται, αντί να λύνονται για να καλύψουν τις ανάγκες τις δικές μας και της κοινωνίας μας που πληθαίνουν.

Ξέρουμε, γιατί το ζήσαμε, πόσο σημαντικό είναι οι άνθρωποι που μας βοήθησαν, οι εργαζόμενοι του ΚΕΘΕΑ, να είναι μόνιμοι με πλήρη δικαιώματα, να βρίσκονται κοντά μας, ακόμα και αν είναι σε διευθυντικές θέσεις, να μας υπολογίζουν ως συμμέτοχους στη δουλειά του προγράμματος.

Η αλληλοβοήθεια, η συλλογικότητα, το ότι βρισκόμασταν στο δεύτερο μας σπίτι, στη δεύτερη οικογένειά μας ανάμεσα στους ανθρώπους του ΚΕΘΕΑ στον τόπο μας, φαίνεται ότι θα χαθεί μετά τις αλλαγές που προετοιμάζει η κυβέρνηση.

Απρόσωπες διευθύνσεις, ασφυκτικός έλεγχος από τη διορισμένη διοίκηση από το κράτος, θα γίνουμε αριθμοί σε δημόσιες υπηρεσίες και τα παιδιά μας ασθενείς.

Για εμάς είναι ξεκάθαρο, ότι η κατάργηση του αυτοδιοίκητου αποσκοπούσε στην απαξίωση του χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ και της μεθοδολογίας του (θεραπευτική κοινότητα, θεραπεία χωρίς υποκατάστατα) που εφαρμόζει.

Αυτό αποδεικνύεται και τώρα με το προσχέδιο νόμου, αλλά και όλα αυτά τα χρόνια, με την κυριαρχία της πολιτικής που θέλει τα στεγνά προγράμματα τουλάχιστον υποβαθμισμένα ή ακόμα καλύτερα εξαφανισμένα.

Γι’ αυτό και όλες οι κυβερνήσεις, όλα αυτά τα χρόνια κρατάνε τις μονάδες του ΚΕΘΕΑ υποχρηματοδοτούμενες, με πολύ λιγότερες υποδομές και προσωπικό από αυτό που χρειάζονται.

Αυτό που ξέρουμε εμείς ότι χρειάζεται το ΚΕΘΕΑ, είναι η αύξηση του προσωπικού και των υποδομών, μιας και κάθε μέρα μεγαλώνει ο αριθμός των παιδιών και των οικογενειών που ζητούν βοήθεια.

Κι ενώ η συμμετοχή είναι η καρδιά της ίδιας της θεραπείας που εφαρμόζει το ΚΕΘΕΑ, αντί για αυτό, ακόμα και η ΓΣ υποβαθμίζεται και διατηρείται μόνο για τα προσχήματα.

Αυτό που ξέρουμε εμείς ότι χρειάζεται το ΚΕΘΕΑ είναι οι μονάδες του να πληθύνουν, όχι να συρρικνωθούν. Αυτή είναι η ανάγκη της κοινωνίας σήμερα. Αντίθετα, το προσχέδιο ετοιμάζει όλο το πρόσφορο έδαφος ώστε και τώρα και στο μέλλον οι μονάδες του ΚΕΘΕΑ θα φτιάχνονται, θα συγχωνεύονται και θα καταργούνται με απόφαση του ΔΣ, και με βασικό κριτήριο την «επιβάρυνση στον Κρατικό Προϋπολογισμό». Έχουμε γνωρίσει από πρώτο χέρι όλα αυτά τα χρόνια τί σημαίνει όταν οι κυβερνήσεις προσπαθούν να μετρήσουν με μαθηματικά το κόστος και το όφελος των αναγκών μας.

Αυτό που ξέρουμε εμείς είναι ότι το ΚΕΘΕΑ κάνει κατεξοχήν Θεραπεία, βοηθά τα παιδιά μας να αλλάξουν την ζωή τους και να ενταχθούν ξανά στην κοινωνία. Με ανησυχία διαβάζουμε λοιπόν στο προσχέδιο νόμου, να αναφέρεται η Μείωση Βλάβης σαν αυτοτελής σκοπός του ΚΕΘΕΑ.

Ακόμα και η μετονομασία των μονάδων ως «Διευθύνσεις Κλινικών Εφαρμογών», η μετονομασία της Θεραπευτικής Κοινότητας, που είναι η καρδιά του ΚΕΘΕΑ, σε Ξενώνα Φιλοξενίας, δυστυχώς προδίδουν την εξ’ ολοκλήρου επίθεση στο ΚΕΘΕΑ και την απαξίωση των στεγνών προγραμμάτων απεξάρτησης.

Διαβάστε επίσης: Υποβαθμίζοντας το ΚΕΘΕΑ: Το μέλλον της απεξάρτησης θα ανήκει στους λίγους

Παρέμβαση προς τον πρόεδρο και τα μέλη του Δ.Σ. του ΚΕΘΕΑ έγινε και από 24 επίτιμους προέδρους, αντιπροέδρους και μέλη του Οργανισμού αναφορικά με τις αλλαγές που επιχειρούνται

Στην επιστολή τους ζητούν την άμεση σύγκληση της γενικής συνέλευσης για το νέο προσχέδιο που αφορά στη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ και επισημαίνουν ότι αυτό «μοιάζει να έχει τώρα διαμορφωθεί από ανθρώπους που προσέγγισαν τη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ ακριβώς για να κατορθώσουν να το φθείρουν».

«Στις δύσκολες στιγμές όμως μέλη, στελέχη, οικογένειες φίλες και φίλοι από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό ενώνονται και αγωνίζονται για επιβίωση και αξιοπρέπεια. Η Γενική Συνέλευση πρέπει άμεσα να συγκληθεί, ως ανώτατο όργανο του Οργανισμού, να εκφράσει τη βούλησή του. Εμείς οι υπογράφοντες ελπίζουμε ότι η επιστολή μας αυτή θα κινητοποιήσει πολλούς για την επιβίωση του ΚΕΘΕΑ. Η Ιθάκη θα μείνει αβύθιστη, θα αντέχει τα κύματα και θα αγναντεύει τους ανοιχτούς ορίζοντες» σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Η στάση των κομμάτων

Η ΝΔ με ανακοίνωσή της κάνει λόγο για fake news για το κλείσιμο του ΚΕΘΕΑ  και αναφέρει ότι αυτό που φέρνει ο νέος κανοντισμός είναι η ανασυγκρότηση.

«Στην πραγματικότητα, το ΚΕΘΕΑ όχι μόνον δεν κλείνει, αλλά ανασυγκροτείται με στόχο ακόμη καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης. Όχι μόνο δεν χάνονται θέσεις εργασίας, αλλά για πρώτη φορά, μέσα στην τελευταία δεκαετία, το ΚΕΘΕΑ ενισχύεται με 46 νέες θέσεις μόνιμου προσωπικού, αορίστου χρόνου» αναφέρει η ανακοίνωση και συνεχίζει:

«Τα Προγράμματα και οι Κοινότητες του ΚΕΘΕΑ συνεχίζουν απρόσκοπτα τη λειτουργία τους. Το θεραπευτικό μοντέλο, όπως αυτό εκφράζεται μέσα από τις Δομές του ΚΕΘΕΑ παραμένει ανεπηρέαστο. Η χρηματοδότηση του Οργανισμού με 20 εκ. Ευρώ ετησίως συνεχίζεται αμείωτη.

Το μόνο που αλλάζει είναι ότι το ΚΕΘΕΑ παύει πια να λειτουργεί χωρίς οργανόγραμμα, χωρίς κανονισμό λειτουργίας και χωρίς λογοδοσία. Το Οργανόγραμμα και ο Κανονισμός Λειτουργίας που, βάσει νόμου, πρέπει να το συνοδεύει, αποτελούν βασικά θεσμικά εργαλεία διασφάλισης της λογοδοσίας, της διαφάνεια και της αξιολόγησης του παραγόμενου έργου.

Το Οργανόγραμμα κατοχυρώνει τις θέσεις όλων των εργαζομένων στο ΚΕΘΕΑ, βάζοντας τέλος στο «ισόβιο» καθεστώς που χαρακτήριζε την ανάδειξη κάποιου εργαζόμενου στις θέσεις των Υπευθύνων. Χωρίς αυτά τα απαραίτητα βήματα ανασυγκρότησης δεν θα ήταν δυνατόν, για παράδειγμα, να συνεχίσουν να χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ οι δράσεις του ΚΕΘΕΑ».

Από την άλλη τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιδρούν στις επερχόμενες αλλαγές

ΣΥΡΙΖΑ τομεάρχης Υγείας Ανδρέας Ξανθός: «Είναι σημαντικό να αποσαφηνίσει ο υπουργός Υγείας τις προθέσεις του αναφορικά με τις αλλαγές που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου που κοινοποιήθηκε στους εργαζομένους του ΚΕΘΕΑ, αλλά και την πολιτική του βούληση για την προοπτική αυτού του δημόσιου φορέα με την καθολικά αναγνωρισμένη προσφορά στο πεδίο της απεξάρτησης. Είναι απαραίτητος ο ουσιαστικός κοινωνικός και πολιτικός διάλογος και, κυρίως, ο συνολικότερος στρατηγικός σχεδιασμός για τον χώρο των Εξαρτήσεων. Με επίκεντρο πάντα τον εξαρτημένο, τις ανάγκες και την αξιοπρέπειά του».

ΚΚΕ: «Ο νέος Κανονισμός Λειτουργίας του ΚΕΘΕΑ είναι συνέχεια της ωμής κυβερνητικής παρέμβασης, μετά την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που κατάργησε το αυτοδιοίκητο του φορέα. Είναι άλλος ένας κρίκος στην αλυσίδα της αλλοίωσης του θεραπευτικού μοντέλου και της θεραπευτικής φιλοσοφίας του ΚΕΘΕΑ. Είναι άλλο ένα κυβερνητικό χτύπημα στη φιλοσοφία της “στεγνής θεραπείας” και στον εναρμονισμό στη λογική της “μείωσης της βλάβης”, όπως επιτάσσει η στρατηγική της Ε.Ε. για την αντιμετώπιση της τοξικοεξάρτησης».

Φώφη Γεννηματά: Η Κυβέρνηση που με απαράδεκτο τρόπο, με ΠΝΠ, κατήργησε το αυτοδιοίκητο του ΚΕΘΕΑ, πρέπει επιτέλους να σεβαστεί την προσφορά του και να μη προχωρήσει σε άλλες αυταρχικές παρεμβάσεις, με τη γνωστή λογική του «ελέγχου» του δήθεν επιτελικού κράτους.

ΜέΡΑ25: «Σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη μεθοδεύει το τέλος της θεραπευτικής κοινότητας και του ΚΕΘΕΑ, με ένα σχέδιο από τη διορισμένη διοίκησή της, για ένα γραφειοκρατικό μόρφωμα με έμμισθο φυσικά Δ.Σ. που θα συνιστά ένα ακόμα κομματικά ελεγχόμενο συμβούλιο διορισμού και εξυπηρέτησης ημετέρων κι όλα αυτά τη στιγμή κιόλας που αποδυναμώνει το έργο, τις δομές και επιτίθεται στους εργαζόμενους του φορέα και τα δικαιώματά τους».

Το έργο του ΚΕΘΕΑ

Το ΚΕΘΕΑ είναι το μεγαλύτερο δίκτυο υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας. Τα προγράμματά του αντιμετωπίζουν ολοκληρωμένα και χωρίς τη χορήγηση υποκαταστάτων το πρόβλημα της χρήσης και της εξάρτησης, με τη συμμετοχή της οικογένειας και της κοινωνίας. Διαθέτει περισσότερες από 100 μονάδες πανελλαδικά οι οποίες σε ετήσια βάση προσφέρουν υπηρεσίες σε 15.000 αποδέκτες, άτομα με διαφορετικές μορφές εξάρτησης (ναρκωτικά, αλκοόλ, τζόγο και διαδίκτυο) και τις οικογένειές τους.

Η δομή λειτουργίας του είναι άμεσα συνδεδεμένη με το θεραπευτικό του μοντέλο, με τη φιλοσοφία των στεγνών θεραπευτικών προγραμμάτων που στηρίζονται στις αρχές της ενεργούς συμμετοχής, της προσφοράς, της συλλογικότητας με στόχο να διαμορφώνονται άνθρωποι που αποτινάζοντας τη «σκλαβιά» της εξάρτησης θα αποκτούν φωνή και άποψη.

Headlines