«Ξεχασμένη» ποικιλία καφέ για τον φρέντο της κλιματικής αλλαγής

Βαθιά στην πυκνή ζούγκλα της Σιέρα Λεόνε στη Δυτική Αφρική, ερευνητές εντόπισαν μια ποικιλία καφεόδεντρου που παρέμενε άφαντη εδώ και δεκαετίες, μια ποικιλία που υπόσχεται να σώσει την πρωινή μας απόλαυση από την κλιματική αλλαγή.

Σήμερα το 56% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ καλύπτεται από την ποικιλία αράμπικα (Coffea arabica), η οποία θεωρείται γευστικά ανώτερη αλλά απειλείται από τις υψηλές θερμοκρασίες. Προηγούμενες μελέτες υποδεικνύουν ότι η παραγωγή θα μπορούσε να μειωθεί στο μισό μέχρι τα μέσα του αιώνα.

Το «ξεχασμένο» είδος του στενόφυλλου καφεόδεντρου (Coffea stenophylla) έχει γεύση παρόμοια με την αράμπικα αλλά αντέχει σε σημαντικά υψηλότερες θερμοκρασίες, διαπιστώνει μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature Plants.

H Coffea stenophylla ξεχωρίζει για τους κατάμαυρους καρπούς της (E. Couturon / Reuters)

Οι 18 γευσιγνώστες που συμμετείχαν στην έρευνα αξιολόγησαν την ξεχασμένη ποικιλία ως καλύτερη από την ποικιλία ρομπούστα (Coffea canephora), η οποία είναι γενικά πιο πικρή, λιγότερο όξινη και πιο πλούσια σε καφεΐνη. Η ρομπούστα αντιστοιχεί σήμερα στο 43% της παγκόσμιας παραγωγής και χρησιμοποιείται περισσότερο σε χαρμάνια και στιγμιαίους καφέδες.

Σύμφωνα με τον Άαρον Ντέιβις, υπεύθυνο καφεόδεντρων στους διάσημους Βασιλικούς Κήπους του Κιους έξω από το Λονδίνο, επικεφαλής της μελέτης, το είδος Coffea stenophylla καλλιεργείτο μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα σε χώρες της Αφρικής, τελικά όμως εγκαταλείφθηκε για χάρη της ρομπούστα.

Το στενόφυλλο καφεόδεντρο παράμενε άφαντο στη Σιέρα Λεόνε και είχε θεαθεί τελευταία φορά στη φύση τη δεκαετία του 1980 στην Ακτή του Ελεφαντοστού, είπε ο Ντέιβις στο Reuters. Δείγματα καλλιεργούνται πάντως στο Κιους και άλλους βοτανικούς κήπους.

Η ποικιλία είναι ιδανική για χώρες με θερμά κλίματα που γίνονται θερμότερες λόγω της κλιματικής αλλαγής, εκτιμά η μελέτη. Φύεται σε τροπικές περιοχές με μέση θερμοκρασία 24,9 βαθμών Κελσίου, δηλαδή 1,9 βαθμούς πάνω από τις προτιμήσεις της ρομπούστα και 6,8 βαθμούς ψηλότερα σε σχέση με την αράμπικα.

Μόνο ένας πληθυσμός της στενόφυλλης βρέθηκε στη διάρκεια αποστολής στη Σιέρα Λεόνε τον Δεκέμβριο του 2018. «Προτιμά τα ξηρά, πιο ανοιχτά σημεία, όπως πλαγιές και βραχώδεις εκτάσεις» ανέφερε ο Ντέιβις.

Η ειρωνεία είναι ότι η ξεχασμένη αλλά δυνητικά πολύτιμη ποικιλία αντιμετωπίζει άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης στις τρεις χώρες όπου πιστεύεται ότι υπάρχει στη φύση –Σιέρα Λεόνε, Γουινέα και Ακτή Ελεφαντοστού. Η αποδάσωση είναι μακράν η μεγαλύτερη απειλή.

Τελικά, όμως, η ανθρώπινη ανάγκη για μια κούπα αρωματικού καφέ το πρωί ίσως σώσει από την εξαφάνιση τον παραγνωρισμένο θησαυρό.