Παγκόσμια πολιτική αρχιτεκτονική

Μπροστά μας ξεδιπλώνεται μια καινούργια παγκόσμια πολιτική αρχιτεκτονική. Που οφείλουμε να την καταλάβουμε για να τοποθετηθούμε σωστά. Σε μια εποχή ουσιαστικά παγκόσμιων μεταβολών και αστάθειας, ο κόσμος ολόκληρος σείεται από τις ροπές ανάμεσα στις εξελίξεις στους τομείς της ενέργειας, της κλιματικής αλλαγής και των συγκρουσιακών ανταγωνισμών μεταξύ εθνών. Ενας καινούργιος χάρτης των πιέσεων ανάμεσα στις γεωπολιτικές εντάσεις και τις ενεργειακές εξελίξεις αρχίζει να σχηματοποιείται. Μια πρωτοποριακή τεχνολογία υδραυλικής ρωγμάτωσης (fracking) για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου οδήγησε στη λεγόμενη επανάσταση του σχιστολίθου που σχεδόν αυτοστιγμεί μετέτρεψε τις Ηνωμένες Πολιτείες στη μεγαλύτερη ενεργειακή δύναμη της γής. Την ίδια περίπου περίοδο οι σοβαρές ανησυχίες, αν και αρκετά υπερβολικές, για τη μεταβολή του κλίματος ωθεί τον κόσμο σε αναζητήσεις πηγών ενέργειας χαμηλές σε περιεκτικότητα άνθρακα.

Αλλά και οι διεθνείς σχέσεις βρίσκονται σε φάση ριζικών αναπροσαρμογών εφόσον ένα νέο κλίμα ψυχρού πολέμου αναπτύσσεται ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα, αλλά αυξάνεται και το περιβάλλον ανταγωνισμού σε επικίνδυνα επίπεδα με τη Ρωσία, που την ωθεί ανατολικότερα. Με το ξεκίνημα της πρώτης του θητείας η κυβέρνηση του Μπάιντεν φαίνεται να ενθάρρυνε την Ουκρανία να εκδηλωθεί υπέρ της ένταξής της στο ΝΑΤΟ. Αυτό εξοργίζει τη Ρωσία, που ξεκινά στρατιωτικά ναυτικά γυμνάσια στη Μαύρη Θάλασσα.

Την ίδια ώρα ο Βλαντίμιρ Πούτιν κι ο Σι Τζινπίνγκ φαίνονται να προσεγγίζουν πολιτικά ο ένας τον άλλον και στον τομέα της ενέργειας αλλά και στην απόφασή τους να εμποδίσουν τις ΗΠΑ από το να κυριαρχήσουν στον κόσμο. Σε μια στιγμή μάλιστα που η Κίνα προωθεί την ισχύ και την επιρροή της προς κάθε κατεύθυνση – ιδιαίτερα προς τη Νότια Θάλασσα της Κίνας, που αποτελεί τον σημαντικότερο θαλάσσιο εμπορικό διαδρομο στον κόσμο, όπου ΗΠΑ και Κίνα μπορούν απευθείας να συγκρουστούν.

Ο χάρτης επίσης της Μέσης Ανατολής, που σχηματοποιήθηκε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο – κυρίως από τη Βρετανία και τη Γαλλία -, αμφισβητείται πλέον ανοιχτά από τους τζιχαντιστές οπαδούς του ακραίου Ισλάμ, από το επαναστατικό Ιράν κι από διάφορες εθνικές και θρησκευτικές συγκρούσεις. Ανάμεσά τους βέβαια η Τουρκία, που σαν κύρια αναθεωρητική δύναμη αμφισβητεί χερσαία και θαλάσσια σύνορα με όλους σχεδόν τους γείτονές της (με την εξαίρεση της Ρωσίας, που τη φοβάται). Η Μέση Ανατολή έχει επίσης ταρακουνηθεί σοβαρά από τη σχετικά πρόσφατη πτώση των τιμών του πετρελαίου και αντιλαμβάνεται τα προβλήματα που θα της δημιουργηθούν από το αμφίβολο μέλλον του πετρελαίου μέσα στον αιώνα.

Ολα αυτά έχουν γίνει πιο δύσκολα και πιο σοβαρά από τις κατακλυσμικές επιπτώσεις που έχουν προκαλέσει στις οικονομίες των περισσότερων χωρών η πανδημία του κορωνοϊού και η αναστάτωση που γεννά. Ο κόσμος είναι πλέον περίπλοκος και ασταθής. Η πλοήγηση μέσα σ’ αυτόν απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή κι επαγρύπνηση…