Υπάρχει μια συνεχιζόμενη και έντονη σύγκρουση μεταξύ της κουλτούρας του ναπολιτάνικου καφέ και της υπόλοιπης Ιταλίας, και οι δύο ζητούν διεθνή αναγνώριση για τη συμβολή τους στην παγκόσμια κληρονομιά του καφέ.

Τίνος είναι ο καφές;

Συγκεκριμένα, η συμπερίληψή του καφέ στη λίστα της «Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας» της Unesco. Αυτή η ασυνήθιστη αντιπαλότητα εμφανίζεται σε άρθρο των Pietro Lombardi και Cecilia Butini σε πρόσφατο τεύχος της Wall Street Journal.

Σύμφωνα με την ιστορία, η συζήτηση καταλήγει σε μια απλή ερώτηση: Ποιος πρέπει να πάρει τις διακρίσεις για την παράδοση του εσπρέσο, οι Ιταλοί ή μόνο οι Ναπολιτάνοι;

Για τους Ναπολιτάνους, διακυβεύεται ένας βασικός πυλώνας της ταυτότητάς τους. «Ο ναπολιτάνικος πολιτισμός δεν μπορεί να γίνει κατανοητός χωρίς καφέ», δήλωσε ο Μαρίνο Νιόλα, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο Suor Orsola Benincasa της Νάπολης. «Αν φανταστείτε τη Νάπολη ως σώμα, ο καφές είναι το αίμα που ρέει μέσα από αυτό», είπε.

Πίσω στην αναγνώριση της Unesco, δύο υποψήφιοι κονταροχτυπιούνται για την ιταλική συμμετοχή. Μια κοινοπραξία που εδρεύει στη βορειοανατολική πόλη του Τρεβίζο (κοινοπραξία για την προστασία του παραδοσιακού ιταλικού καφέ Espresso) υπέβαλε αίτηση αναγνώρισης του παραδοσιακού ιταλικού εσπρέσο. Μια αντίθετη προσφορά ήρθε από τη Νάπολη, η οποία ζήτησε αναγνώριση για την κουλτούρα του ναπολιτάνικου καφέ.

Τον Μάρτιο, η ιταλική επιτροπή προώθησε και τις δύο υποψηφιότητες, συμβουλεύοντας τις ομάδες να επανέλθουν ενωμένες το επόμενο έτος.

Πόλεμος μεταξύ Βορρά και Νότου για ένα εσπρεσάκι;


Ο κ. Νιόλα χαρακτήρισε την προσφορά του Τρεβίζο «μια πράξη πολέμου από τον Βορρά ενάντια στον Νότο». Ο ανθρωπολόγος, ο οποίος έχει εργαστεί για την πολιτεία της Νάπολης, δήλωσε ότι η σύγκρουση είναι το τελευταίο παράδειγμα λανθάνουσας έντασης μεταξύ Βορρά και Νότου που χρονολογείται από την ενοποίηση του 19ου αιώνα της χώρας, οι οποίες τροφοδοτούνται από αποκλίνουσες οικονομικές περιουσίες και που περιορίζονται.

Η κοινοπραξία με έδρα το Τρεβίζο για τη διασφάλιση του παραδοσιακού ιταλικού καφέ Espresso προσπάθησε να γιορτάσει το τελετουργικό γύρω από την ιταλική κατανάλωση καφέ και τον ιταλικό τρόπο παρασκευής εσπρέσο, παρά περιφερειακές ιδιαιτερότητες, δήλωσε ο ιδρυτής Τζιόρτζιο Καμπαλίνι.

Στο νότο, είπαν, «Θέλουν να πουν ότι ο καφές προέρχεται από τη Νάπολη, αλλά μια τέτοια δήλωση είναι απαράδεκτη. Σημαίνει να αναγνωρίσεις επίσημα κάτι που δεν είναι μόνο δικό τους. Αλλά είναι και δικό τους.»

Πρέπει να σημειωθεί ότι το μηχάνημα εσπρέσο εφευρέθηκε στο Τορίνο (βόρεια Ιταλία) που κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας από τον Άντζελο Μοριόντο το 1884, το οποίο έφερε επανάσταση στον τρόπο σερβιρίσματος του ροφήματος, δίνοντας στους baristas την ευκαιρία να φτιάχνουν πολλά φλιτζάνια σε σειρά. Κατόπιν αρκετοί συνέβαλαν στη διάδοση του εσπρέσο: καινοτόμοι baristas που έκαναν σημαντικές αλλαγές, κάνοντας έτσι τον ιταλικό καφέ διάσημο σε όλο τον κόσμο.

Στη Νάπολη, αυτό που δημιουργήθηκε  με την υποψηφιότητα της Unesco άγγιξε ορισμένα βαθιά ριζωμένα ζητήματα ταυτότητας.

«Το εσπρέσο μοιάζει με την πίτσα: Έχει γίνει ιταλικό σύμβολο, αλλά η μοναδική κουλτούρα και οι ρίζες του είναι Ναπολιτάνικες», δήλωσε ο Νάντο Τσιρέλα, πρόεδρος του Neapolitan Espresso Association.

Η προσφορά της πόλης επικεντρώθηκε γύρω από τον εσπρέσο στη Νάπολη και γιορτάστηκε σε ταινίες, έργα και βιβλία. Η πιο γνωστή είναι η παράδοση «ανασταλμένος καφές», στην οποία οι πελάτες πληρώνουν για τον καφέ τους, αφήνοντας αρκετά επιπλέον για να πληρώσουν για ένα φλιτζάνι για όσους έχουν ανάγκη.

Μια πιθανή κοινή προσφορά της Unesco πρέπει να αναγνωρίσει αυτήν τη μοναδική κουλτούρα του ναπολιτάνικου καφέ ενσωματώνοντας τον στον τίτλο, δήλωσε ο Μικέλε Σέρτζιο του Gran Caffè Gambrinus, ο οποίος μετέτρεψε το θέμα του καφέ σε ανοιχτό πόλεμο, συγκεντρώνοντας περισσότερες από 40.000 υπογραφές.

Ως εκ τούτου, μια πρόταση ειρήνης από τον Ντανιέλε Πουλιέσε, κωμικό και ιδρυτή της Casa Surace, ο οποίος κάνει αστεία βίντεο που σατιρίζουν τα στερεότυπα του Βορρά και του Νότου. «Το φαγητό πρέπει να είναι σαν τις γιαγιάδες που προσπαθούν πάντα να ενώσουν την οικογένεια», είπε.