Σεισμός : Συναγερμός μετά το νέο ξύπνημα του Εγκέλαδου

Με περισσότερες από 3.000 σεισμικές δονήσεις να έχουν εκδηλωθεί στη Θεσσαλία σε διάστημα 50 ημερών και με μια τοπική σεισμική έξαρση να βρίσκεται σε εξέλιξη στο Νότιο Αιγαίο, συνεχίζει τη δραστηριότητά του στη χώρα ο Εγκέλαδος. Tο επίκεντρο της σεισμικής δραστηριότητας έχει μεταφερθεί πλέον μεταξύ Τήλου και Νισύρου, όπου 10 σεισμοί μεγαλύτεροι των 4 ρίχτερ – ο ισχυρότερος εκ των οποίων είχε μέγεθος 5,2 ρίχτερ – έχουν καταγραφεί μέσα σε δύο εβδομάδες. Παράλληλα, προχθές δόνηση μετρίου μεγέθους σημειώθηκε στον θαλάσσιο χώρο της Σαντορίνης, κοντά στο υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπος, σε μια περιοχή όπου παρατηρείται ελαφρά σεισμική διέγερση εδώ και σχεδόν έναν μήνα. Οι σεισμολόγοι εμφανίζονται καθησυχαστικοί και επισημαίνουν πως τα φαινόμενα δεν συνδέονται μεταξύ τους, όμως τονίζουν πως απαιτείται παρακολούθηση της πορείας τους ειδικά για τους σεισμούς που εκδηλώνονται σε ηφαιστειογενές περιβάλλον.

3.000 σεισμοί στη Θεσσαλία

Οπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο σεισμολόγος Αθανάσιος Γκανάς, διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, «στο Νότιο Αιγαίο εντοπίζεται μια περιορισμένη σεισμική έξαρση, που ξεκίνησε με έναν σεισμό μεγέθους 4 ρίχτερ στις 7 Απριλίου 2021. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει 10 σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο ή ίσο των 4 ρίχτερ, ενώ ο μεγαλύτερος σεισμός κατεγράφη στις 13 Απριλίου και είχε μέγεθος 5,2 ρίχτερ». Ο ίδιος επισημαίνει πως «το μέτωπο της διέγερσης έχει μήκος περίπου 10 χιλιομέτρων και πως όλα ξεκίνησαν όταν ενεργοποιήθηκε ένα ρήγμα νοτιοδυτικά της Νισύρου. Η κατάσταση δεν προκαλεί ανησυχία, καθώς δεν είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται μια τέτοια διέγερση στην περιοχή». Αντιθέτως, ιδιαίτερα σημαντική χαρακτηρίζει ο δρ Γκανάς τη σεισμική ακολουθία στη Θεσσαλία, όπου στις 3 Μαρτίου 2021 εκδηλώθηκε ισχυρός σεισμός 6,3 ρίχτερ με επίκεντρο κοντά στην Ελασσόνα. «Από τότε μέχρι σήμερα στην περιοχή έχουν καταγραφεί 3.000 σεισμοί μεγέθους από 1 έως και 6,3 ρίχτερ», λέει ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.

Στο ηφαίστειο

Αποτιμώντας από την πλευρά του τον προχθεσινό σεισμό που εκδηλώθηκε στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Σαντορίνης και Ιου, ο σεισμολόγος Γεράσιμος Παπαδόπουλος εξηγεί στα «ΝΕΑ» πως πρόκειται για έναν μετρίου μεγέθους σεισμό, ο οποίος δεν θα πρέπει να διαφύγει την επιστημονική προσοχή καθώς εκδηλώθηκε σε ηφαιστειογενές περιβάλλον: «Στο σημείο αυτό παρατηρείται μια αυξημένη δραστηριότητα από τις 12 Μαρτίου με μικρότερα μεγέθη σεισμών. Προς το παρόν φαίνεται να κινείται σε φυσιολογικά πλαίσια, εντούτοις πιστεύω ότι αξίζει να αξιολογούμε κάθε τόσο την πορεία της δραστηριότητας. Και αυτό επειδή ο προχθεσινός σεισμός των 4 ρίχτερ είναι ο μεγαλύτερος, εδώ και αρκετά χρόνια, σεισμός που καταγράφεται στο ηφαίστειο Κολούμπος, το οποίο είναι ένα ενεργό ηφαίστειο με την πιο πρόσφατη έκρηξη του οποίου να λαμβάνει χώρα το 1650». Ο ίδιος τονίζει πως η έλλειψη επαρκών σεισμολογικών δεδομένων για την εν λόγω διέγερση, και συγκεκριμένα ο χαμηλός αριθμός προσδιορισμένων σεισμών μικρού μεγέθους στην περιοχή, δεν επιτρέπει την πλήρη αξιολόγηση του φαινομένου.

Τεκτονικός σεισμός

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που τονίζουν οι επιστήμονες είναι ότι πρόκειται για έναν τεκτονικό και όχι ηφαιστειογενή σεισμό, δηλαδή για έναν σεισμό που προήλθε από τις διεργασίες τεκτονικών δυνάμεων και όχι από ηφαιστειακή δραστηριότητα. Στο Νότιο Αιγαίο συχνά εκδηλώνονται σεισμοί ενδιάμεσου βάθους, με εστίες που φθάνουν σε βάθος έως και τα 200 χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης, καθώς η αφρικανική λιθοσφαιρική πλάκα κάμπτεται κατά μήκος του ελληνικού τόξου και βυθίζεται στο εσωτερικό της Γης. «Εξαιτίας της ίδιας διαδικασίας παράγεται θερμό μάγμα που ανεβαίνει προς την επιφάνεια και σχηματίζει το ηφαιστειακό τόξο του Νότιου Αιγαίου με κύρια ηφαιστειακά κέντρα στη Σαντορίνη και τη Νίσυρο, που θεωρούνται ενεργά ηφαίστεια». Στα ηφαιστειακά κέντρα παράγονται κατά καιρούς και σεισμοί ηφαιστειακής προέλευσης, κάτι το οποίο, όμως, δεν ισχύει στην περίπτωση της παρούσας σεισμικής έξαρσης.