Τώρα είναι η καλύτερη εποχή να ξεκινήσεις bird watching (ακόμα και στην Αθήνα)

Ο ενήλικος μελισσοφάγος έχει λαμπερό τιρκουάζ σώμα και κατακίτρινο λαιμό ενώ η πλάτη και του και το κεφάλι του στην κορυφή είναι καστανοκόκκινα. Αυτό το φανταχτερό πτηνό που πετάει με μακρές κυματιστές κινήσεις θα περίμενες να το συναντήσεις εκεί που φύονται μάνγκο, αβοκάντο και φοινικόδεντρα όμως στην πραγματικότητα, αν είσαι τυχερός, μπορεί να το πετύχεις, κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής περιόδου, σε διάφορα σημεία της Αττικής να τσιμπάει κάποιο μικρό έντομο ή να στέκεται σαν απρόσμενο στολίδι σε κάποιο κλαδί κάνοντάς σε να αμφιβάλλεις σχετικά με το που βρίσκεσαι.

Με δεδομένο ότι πρόσφατα πέρασα ένα γεμάτο τέταρτο παρατηρώντας με πραγματικό ενδιαφέρον τις ακατανόητες (σε εμένα) ανταλλαγές ανάμεσα σε τρία περιστέρια στο μπαλκόνι μου, μπορώ μόνο να φανταστώ τον ενθουσιασμό που μπορεί να προκαλέσει το θέαμα ενός μελισσοφάγου.

Ένα χρόνο (και βάλε) μέσα στη πανδημία, με τους συνεχείς περιορισμούς να εντείνουν την ανάγκη μας να βρεθούμε κοντά στη φύση, το ενδιαφέρον για το bird watching, την ενασχόληση με την παρατήρηση των πουλιών δηλαδή, έχει αυξηθεί κατακόρυφα σε όλο τον κόσμο.

Ο αρσενικός μελισσοφάγος προσφέρει μια πεταλούδα στο ταίρι του

Τα καλά νέα είναι πως στην Ελλάδα- στην Αθήνα ακόμη!- είμαστε τυχεροί. «Στο νομό έχουν καταγραφεί περισσότερα από τα μισά είδη του επίσημου καταλόγου πουλιών της χώρας. Το γεωγραφικό σημείο που βρίσκεται η Αττική, το πλούσιο ανάγλυφό της και το εξαιρετικό μεσογειακό της κλίμα, την κάνουν ιδανικό προορισμό για πολλά είδη πουλιών.

Χαμηλά βουνά, δάση, θαμνώνες, αγροτικά τοπία, λιμνοθάλασσες, έλη, τεχνητές λίμνες, ακτές και αρκετά εποχιακά ρέματα, δίνουν την ευκαιρία σε πολλά είδη όχι μόνο να χρησιμοποιήσουν την περιοχή σαν σταθμό στις ετήσιες μετακινήσεις τους, αλλά και να εκμεταλλευτούν τον τόπο στον ετήσιο κύκλο της ζωής τους σαν χώρο αναπαραγωγής ή ακόμα και μόνιμης διαμονής» λέει ο Αντώνης Τσακνάκης, ιδρυτικό μέλος της δραστήριας ομάδας Birding Greece που υπό κανονικές συνθήκες διοργανώνει εκδρομές, σχεδιασμένες γύρω από την παρατήρηση πτηνών σε όλη τη χώρα.

Ο ίδιος αναφέρει πως στην Αθήνα μόνο μπορείς να συναντήσεις περισσότερα από 60 είδη πουλιών. Η εντύπωση πως στην πόλη υπάρχουν μόνο περιστέρια δεν βασίζεται στην πραγματικότητα.

Αιγαιοτσιροβάκος

«Για τις μεγάλες πόλεις νομίζουμε ότι είναι τελείως βιομηχανοποιημένες και ότι δεν υπάρχει φύση όμως τα πουλιά βρίσκουν καταφύγιο και σ’ αυτές. Η φύση βρίσκει τον χώρο της και αναπτύσσεται μέσα στη πόλη ενώ τα πουλιά πολλές φορές θέλουν και την παρουσία του ανθρώπου για να επιβιώσουν και να εξελιχθούν» λέει.

Έτσι, την ίδια περίοδο που οι κάτοικοι της πόλης άρχισαν να στέλνουν μηνύματα για να μπορέσουν να βγουν από τα σπίτια τους και οι οθόνες τους γέμιζαν με απαισιόδοξους αριθμούς και καμπύλες, ξεκίνησαν να στέλνουν όλο και περισσότερα μηνύματα στον Αντώνη και την ομάδα του, αν και δυστυχώς λόγω της κατάστασης όλες οι εκδρομές έχουν αναβληθεί προσωρινά. «Υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για το birdwatching. Έδωσε ώθηση η πανδημία. Αν μας έχει βοηθήσει σε κάτι αυτό που ζούμε είναι ότι κοιτάμε περισσότερο γύρω μας» λέει.

Αλκυόνη

Η πολύχρωμη αλκυόνη ή ο κίτρινος αμπελουργός εντυπωσιάζουν αμέσως με την εμφάνισή τους, ωστόσο ακόμα και το πιο ταπεινό είδος μπορεί να είναι συναρπαστικό στην παρατήρηση.

«Το ενδιαφέρον με τη φύση είναι ότι κάθε φορά είναι διαφορετική, ακόμα και στο ίδιο μέρος το σκηνικό θα είναι αλλαγμένο κάθε φορά που θα το επισκεφθείς. Τα πουλιά είναι διαφορετικά ανάλογα με την εποχή, οι συνήθειες τους είναι διαφορετικές. Ακόμα και ένα είδος που μπορεί να βρίσκεται στην Ελλάδα όλο τον χρόνο, έχει άλλες συνήθειες την Άνοιξη, το Φθινόπωρο και τον Χειμώνα. Η παρατήρηση είναι κάτι μοναδικό ακόμα και αν αφορά κάτι που έχεις δει πάρα πολλές φορές» λέει ο Αντώνης.

Πότε είναι όμως η καλύτερη στιγμή να ξεκινήσεις να ασχολείσαι με την παρατήρηση;

«Στην Ελλάδα όλες οι εποχές είναι γενικά καλές για παρατήρηση. Η Άνοιξη είναι καλύτερη για πολλούς λόγους. Καταρχάς έρχονται τα μεταναστευτικά είδη που φωλιάζουν στην Ελλάδα. Από τα χελιδόνια μέχρι τους μελισσοφάγους που είναι πάρα πολύ εντυπωσιακοί, σαν τροπικά πτηνά.

Επίσης τα είδη την Άνοιξη είναι πάρα πολύ δραστήρια. Φτιάχνουν φωλιά, τραγουδάνε για να βρουν ταίρι, ταΐζουν τα θηλυκά για να ζευγαρώσουνε. Ο μελισσοφάγος συγκεκριμένα στο πλαίσιο του τελετουργικού της γονιμοποίησης προσφέρει μια μέλισσα ή μια πεταλούδα στο θηλυκό για τροφή. Μπορείς να τον δεις όταν περνάει απ’ την Αθήνα τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο όταν γυρνά πίσω στην Αφρική.

Αμπελουργός

Προσωπικά, με εντυπωσιάζει πάρα πολύ το κομμάτι της μετανάστευσης. Ένα πουλάκι που είναι στην Αφρική τον χειμώνα και θα ξεκινήσει κάποια στιγμή στις αρχές Μάρτη να φύγει, θα περάσει όλη την θάλασσα και θα έρθει στον Υμηττό σε ένα συγκεκριμένο θάμνο. Είναι συγκλονιστικό να το βλέπεις να έρχεται. Αν ξέρεις τις σωστές ημέρες του χρόνου μπορεί να το δεις τη μέρα που φτάνει. Ακόμα και την στιγμή ακριβώς που έρχεται. Το φοβερό είναι ότι το βλέπεις ότι είναι κουρασμένο, ότι είναι φοβισμένο, ότι πεινάει. Και μετά από λίγες μέρες να τραγουδάει, να διεκδικεί τον χώρο του και να προσπαθεί να φτιάξει τη φωλιά του.

Τα πουλιά ακολουθούν συγκεκριμένα μοτίβα, περνούν από τα ίδια σημεία, σταματάνε στα ίδια μέρη. Όλο αυτό είναι μοναδικό. Η άνοιξη για όλους τους παρατηρητές είναι φοβερή εμπειρία» σημειώνει.

Σταχτοπετροκλής

Που και πώς να ξεκινήσεις bird watching στην Αθήνα;

Το μόνο που χρειάζεται για να ξεκινήσει κάποιος είναι να έχει διάθεση. Είναι καλό να έχεις κιάλια και τηλεσκόπια αλλά δεν είναι αυτό το νόημα. Το νόημα είναι να βρεις χρόνο και να πας να περπατήσεις, να ακούσεις, να ηρεμήσεις και να δεις τη φύση.

Μπορείς να ξεκινήσεις από τον Εθνικό Κήπο και το Πάρκο Τρίτση ή στο Υμηττό, στις φοβερές διαδρομές με θέα την πόλη, να παρατηρήσεις αρπακτικά, μεταναστευτικά και μικρότερα πουλιά. Επίσης στα χωράφια των Σπάτων που είναι ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον ή στο εθνικό πάρκο σχοινιά που είναι υγρότοπος. Οι αττικοί βιότοποι κρύβουν μεγάλες εκπλήξεις κατά καιρούς και υπόσχονται αξέχαστες στιγμές.

Φριγανοτσίχλονο

Ο Λυκαβηττός, το Ζάππειο, η Ακρόπολη και ο λόφος του Στρέφη βρίσκονται σαν οάσεις κυριολεκτικά στο κέντρο της Αθήνας. Πάρνηθα, Υμηττός και Πεντέλη είναι τα τρία από τα σημαντικότερα βουνά του νομού, σε αποστάσεις πολύ κοντινές από το κέντρο της πόλης. Αγροτικές εκτάσεις, κυρίως με αμπέλια και ελαιώνες, βρίσκονται διάσπαρτα στο νομό, κυρίως στο ανατολικό του τμήμα. Υγρότοποι, όπως το Εθνικό Πάρκο του Σχοινιά, η Βραυρώνα, η Αρτέμιδα, ο Ωρωπός, το Βουρκάρι, το Φαληρικό Δέλτα, βρίσκονται από λίγα λεπτά έως το πολύ μία ώρα από την πόλη.

Το να πας και να κάνεις birdwatching στο Σούνιο στο ναό του Ποσειδώνα ή κάτω απ’ την Ακρόπολη είναι κάτι μοναδικό.

Όλα αυτά είναι αφορμή για εκδρομές στις οποίες θα δεις πράγματα και μέρη που υπό άλλες συνθήκες δεν θα έβλεπες». Πράγματα που κρύβονταν κάτω απ΄ τη μύτη μας, πάνω απ’ το κεφάλι μας και- σε κάποιες περιπτώσεις- ακριβώς έξω απ’ το παράθυρό μας.

Εδώ θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη δράση της Birding Greece.