«Δεν μπορείς να ανοίξεις την οικονομία χωρίς εμβολιασμό»

Της Μαρίας Βασιλείου

Ο Πίτερ Σπίγκελ, διευθυντής των «Financial Times» στις ΗΠΑ γνώρισε καλά την Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης όταν ήταν επικεφαλής της βρετανικής εφημερίδας στις Βρυξέλλες. Εκτοτε παρακολουθεί σχεδόν ανελλιπώς τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις της χώρας μας, όπου θα βρεθεί σύντομα για να συμμετέχει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (10-15 Μαΐου). Ετυχε να επικοινωνήσω μαζί του για να κανονίσουμε τη συνέντευξη λίγα μόλις λεπτά πριν λάβει τη δεύτερη δόση εμβολίου της Pfizer-BioNTech. Δεν άργησε να επικοινωνήσει πάλι μαζί μου, δηλώνοντας ότι εξήλθε «αλώβητος» και το ραντεβού κανονίστηκε. «Μπορώ να έρθω στην Αθήνα για το Φόρουμ των Δελφών διότι έχω εμβολιαστεί. Είναι το πρώτο υπερατλαντικό μου ταξίδι μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Δεν έχω ενδοιασμούς να επιβιβαστώ στο αεροπλάνο, να μιλήσω δια ζώσης με άλλους συμμετέχοντες, να κυκλοφορήσω στην Αθήνα» έλεγε με αρκετό ενθουσιασμό αργότερα, υπογραμμίζοντας πόσο σημαντική είναι η ανάγκη να επιταχυνθεί ο εμβολιασμός στην Ευρώπη.

Η συζήτησή μας ξεκίνησε από τις 100 πρώτες μέρες της προεδρίας Τζο Μπάιντεν. «Ο Μπάιντεν κατάφερε να περάσει από το Κογκρέσο το πακέτο στήριξης των 1,9 τρισ. δολαρίων. Δεν είναι μόνο τεράστιο. Εμπεριέχει προοδευτικά, πρωτόγνωρα στις ΗΠΑ, και αριστερής απόχρωσης μέτρα, όπως εγγυήσεις για τα παιδιά, κάτι που συμβαίνει επίσης με το δεύτερο πακέτο, το οποίο περιλαμβάνει παραδοσιακές επενδύσεις σε υποδομές κ.λπ., αλλά και προοδευτικά στοιχεία, όπως είναι μέτρα για την προστασία των ηλικιωμένων και οι δαπάνες κοινωνικής μέριμνας. Αυτή είναι η απροσδόκητη τόλμη στην εσωτερική πολιτική των 100 πρώτων ημερών του Μπάιντεν» λέει ο Σπίγκελ, θέτοντας το ερώτημα «αν ο Μπάιντεν ανταποκρίνεται σε μια νέα Αμερική της Covid εποχής, που θέλει μεγαλύτερη κυβερνητική παρέμβαση, ειδικά τα φτωχότερα στρώματα, και αν οι Δημοκρατικοί θα κινηθούν συνολικά προς την κατεύθυνσή αυτή». Αλλά και όσον αφορά στην εξωτερική πολιτική, ο έγκριτος δημοσιογράφος των FT, εντοπίζει τόλμη και αλλαγές.

Οι 100 ημέρες Μπάιντεν

Καταρχάς με την αποχώρηση των στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. «Δεν είναι έκπληξη, αλλά αποτελεί απότομη αλλαγή από την πολιτική των τελευταίων 20 ετών». Επίσης, έναντι της Κίνας ο Μπάιντεν εμφανίζεται σκληρότερος από τον Τραμπ, ιδίως για το Χονγκ Κονγκ, παρότι αναμενόταν ότι θα ήταν πιο μετριοπαθής, επεξηγεί ο Σπίγκελ. Σκληρότερος από τον Τραμπ εμφανίζεται ο Μπάιντεν έναντι και της Ρωσίας, ενώ η εμπλοκή με το Ιράν για τα πυρηνικά έγινε γρήγορα. Επιπλέον, η εξωτερική πολιτική στρέφεται αποφασιστικά προς τη στήριξη ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προαγωγή της δημοκρατίας.

«Οι πρώτες 100 μέρες του Μπάιντεν είναι πολύ δραστήριες, στο εξωτερικό, με εμπλοκή των ΗΠΑ σε όλα τα καυτά μέτωπα παγκοσμίως, και στο εσωτερικό με προσπάθεια αλλαγής τού πώς λειτουργεί η κυβέρνηση  έναντι της κοινωνίας, κάτι που βλέπουμε και με το πραγματικά αποτελεσματικό πρόγραμμα εμβολιασμών. Από το χάος επί Τραμπ, ο μισός πληθυσμός των Αμερικανών έχει σήμερα εμβολιαστεί» τονίζει.

Τον ρωτώ ειδικότερα για την πολιτική των ΗΠΑ στην ανατολική Μεσόγειο. «Στην Ουάσιγκτον περίμεναν ότι το ταξίδι Δένδια στην Αγκυρα θα είχε αντίθετο αποτέλεσμα από ό,τι έγινε, ανέμεναν ότι θα οδηγούσε σε μεγαλύτερη εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Υπάρχει ισχυρή διάθεση στις ΗΠΑ να μειωθούν οι εντάσεις, εξαιτίας του τι συμβαίνει στον κόσμο, αλλά και λόγω της έντονης ανησυχίας τους με την Κίνα. Αν οι εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο επιδεινωθούν θα δούμε μια πιο προσεκτική προσέγγιση από τον Μπάιντεν. Αλλωστε, σε αντίθεση με τον Τραμπ, που είχε φιλική προς την Τουρκία στάση, η ρητορική του Μπάιντεν είναι πιο φιλική προς την Ελλάδα, την οποία βλέπει ως ισχυρή σύμμαχο στο ΝΑΤΟ. Θα προτιμήσει να μην υπάρχει ένταση, αλλά αν υπάρξει, δεν θα διστάσει να εμπλακεί. Ο Μπάιντεν έχει τοποθετήσει στελέχη στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ που γνωρίζουν καλά την Ευρώπη. Αλλά λόγω της ανησυχίας με την Κίνα, δεν θέλουν άλλες εστίες εντάσεων. Η Κίνα θα ορίσει για τις επόμενες δεκαετίες την αμερικανική εξωτερική πολιτική και θα πρέπει να τεθεί σε σωστές βάσεις».

Οι εμβολιασμοί

Πώς βλέπει την αργή επίδοση της ΕΕ στο μέτωπο των εμβολιασμών; «Δεν ήταν ιδιαίτερα λαμπροί οι τελευταίοι μήνες για την ΕΕ ιδίως στα εμβόλια» λέει, επεξηγώντας, πάντως ότι «υπήρξε κάποιος βαθμός εθνικισμού εμβολίων» στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. «Οι ΗΠΑ επένδυσαν στην Pfizer και τη Moderna και το Ηνωμένο Βασίλειο στην AstraZeneca, ενώ δεν υπήρξε ανάλογη προσπάθεια από την ΕΕ, όταν στην πραγματικότητα τα εμβόλια δεν μπορούσαν να προχωρήσουν χωρίς κυβερνητική παρέμβαση. Αλλά όταν επενδύεις έχεις ανάλογες συμφωνίες και απαιτήσεις» επισήμανε, εκτιμώντας ότι η Κομισιόν θα πρέπει τώρα να κάνει μεγάλη προσπάθεια ώστε να ανακτήσει πάλι την εικόνα ενός ικανού θεσμού, καθώς οι εξελίξεις δεν την ευνόησαν ούτε στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής.

«Υπήρξε η καταστροφική συνάντηση των δύο προέδρων (Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Σαρλ Μισέλ) με τον Ερντογάν, ενώ είχε προηγηθεί η γελοιοποίηση του Μπορέλ στη Μόσχα από τον Λαβρόφ σε μια εποχή που η ΕΕ προσπαθεί να προωθηθεί ως παγκόσμια δύναμη» επισημαίνει. Αλλά και στο μέτωπο της οικονομίας ο Σπίγκελ δεν βλέπει ευρωπαϊκές επιτυχίες. «Το Ταμείο Ανάκαμψης έχει καθυστερήσει πολύ με γερμανική υπαιτιότητα, καθώς οι Γερμανοί είναι διστακτικοί σε ό,τι έχει να κάνει με δημοσιονομικές μεταβιβάσεις». Αναγνωρίζει, πάντως, ως εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη το γεγονός ότι «η ΕΕ υπερέβη την κόκκινη γραμμή τής από κοινού έκδοσης χρέους», υπογραμμίζοντας, όμως, την ανάγκη να προχωρήσει η ιδέα μιας πιο ομοσπονδιακής Ευρώπης.

«Ή θα αποκτήσει τα κατάλληλα εργαλεία ή θα αντιμετωπίζει συνεχώς κρίσεις, οι οποίες αναζωπυρώνουν τον λαϊκισμό της Λεπέν, του Σαλβίνι, του Ορμπάν» λέει κατηγορηματικά. Επιπλέον, θεωρεί κλειδί για την οικονομική ανάκαμψη την επιτάχυνση των εμβολιασμών. «Ο αργός ρυθμός στην Ευρώπη θα εμποδίσει την οικονομία να ανοίξει γρήγορα. Ειδικά για χώρες, όπως η Ελλάδα, που στηρίζονται στις υπηρεσίες, στον τουρισμό, ο εμβολιασμός είναι κρίσιμης σημασίας για την οικονομία. Δεν μπορείς να ανοίξεις την οικονομία χωρίς εμβολιασμό. Οι κλάδοι του τουρισμού δεν μπορούν να ανακάμψουν, αν δεν εμβολιαστούν όλοι» τονίζει.