Κλιματική αλλαγή: Ακόμη και αν επιτευχθούν οι στόχοι για το κλίμα, το 10% των παγετώνων θα χαθεί

Το ένα δέκατο των παγετώνων που καλύπτουν τα βουνά πρόκειται να λιώσουν μέχρι τα μέσα του αιώνα που διανύουμε, ακόμη και αν η ανθρωπότητα πετύχει τους στόχους που έχει θέσει η Συμφωνία του Παρισιού, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν αποκλειστικά για τον Guardian.

Η απώλεια αυτή μεταφράζεται σε περισσότερα από 13.200 κυβικά χιλιόμετρα νερού – ποσότητα αρκετή για να γεμίσει περισσότερα από 10 εκατ. στάδια του Γουέμπλεϊ. Το γεγονός αυτό θα έχει σαρωτικές επιπτώσεις για τα γεμάτα άγρια ζωή δέλτα των ποταμών, τα φυσικά οικοσυστήματα και, φυσικά, τη στάθμη των ωκεανών.

Σε ορισμένες περιοχές που πλήττονται από την τήξη των παγετώνων με μεγαλύτερη ένταση, συμπεριλαμβανομένων της κεντρικής Ευρώπης, της βόρειας Αμερικής και των περιοχών του πλανήτη που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο, η μάζα των παγετώνων αναμένεται να μειωθεί κατά περισσότερο από 50%.

Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος αυτής της τήξης, που δεν αφορά τη Γροιλανδία ή την Ανταρκτική, δεν μπορεί να αποφευχθεί, εξαιτίας της υπερθέρμανσης που έχει προκαλέσει στον πλανήτη η ανθρώπινη δραστηριότητα στη διάρκεια των τελευταίων ετών.

Ωστόσο, όπως εξηγούν στον Guardian, τα βήματα που θα κάνουν σήμερα οι κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων των πρόσφατων ανακοινώσεων για πιο φιλόδοξους στόχους στον περιορισμό των εκπομπών των ΗΠΑ, της Βρετανίας και άλλων κρατών, θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό την εξέλιξη της κατάστασης στο δεύτερο μισό του αιώνα μας.

«Αυτό που βλέπουμε στα βουνά αυτή τη στιγμή έχει προκληθεί από τα αέρια του θερμοκηπίου που πριν από δυο ή τρεις δεκαετίες», εξηγεί στον Guardian ο παγετωνολόγος Μπεν Μάρζιον του Πανεπιστημίου της Βρέμης. «Κατά κάποιο τρόπο, θα μπορούσαμε να το δούμε ως καταδίκη, αφού είναι ήδη πολύ αργά για να σταματήσουμε την τήξη πολλών παγετώνων. Όμως είναι σημαντικό οι άνθρωποι να γνωρίζουν πώς οι αποφάσεις που λαμβάνονται σήμερα μπορούν να επηρεάσουν το πώς θα μοιάζει ο κόσμος μας μετά από δύο ή τρεις γενιές».

Ο Μάρζιον συγκέντρωσε τα δεδομένα για τη μελέτη από μια σύνθεση περισσότερων από 100 υπολογιστικών μοντέλων που δημιουργήθηκαν από ερευνητικά ινστιτούτα σε όλο τον κόσμο. Αυτές οι μελέτες προέβλεψαν πολλές πιθανές εκβάσεις για τους περίπου 200.000 παγετώνες των βουνών του πλανήτη, με βάση τις διαφορετικές εξελίξεις των εκπομπών, αλλά και τα μοτίβα των αλλαγών του καιρού.

Τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα θεωρούνται η πιο ακριβής μέχρι στιγμής εκτίμηση για το πώς τα βουνά της Γης θα χάσουν τις λευκές κορυφές τους και τα γαλάζια, παγωμένα ποτάμια τους.

Μεταξύ του 2021 και του 2050, ο Μάρζιον υπολόγισε ότι η μέση απώλεια μάζας από όλα τα διαφορετικά σενάρια κυμαίνεται στους 13.200 γιγατόνους. Για να αντιληφθείτε την ποσότητα, αυτός ο όγκος αντιστοιχεί στο να έλιωναν σχεδόν πέντε πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων γεμάτες πάγο κάθε δευτερόλεπτο, για τα επόμενα 30 χρόνια.

Ο αποφασιστικός περιορισμός των εκπομπών άνθρακα δεν θα μπορούσε να επιβραδύνει αυτή τη διαδικασία παρά ελάχιστα. Η διαφορά ανάμεσα στο καλύτερο και το χειρότερο σενάριο είναι μικρότερη από 20%. Το υπόλοιπο 80% είναι καταδικασμένο να λιώσει.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τις προβλέψεις για το δεύτερο μισό του αιώνα, όταν οι σημερινές αποφάσεις θα διαδραματίσουν τεράστιο ρόλο. Σε ένα σενάριο χαμηλών εκπομπών, η σημερινή παγετωνική μάζα αναμένεται να μειωθεί κατά 18% έως το 2100, γεγονός που θα συνιστούσε επιβράδυνση. Αντιθέτως, σε ένα σενάριο υψηλών εκπομπών, η απώλεια θα επιταχυνόταν στο 36%.

Αυτό θα είχε πολλαπλές συνέπειες. Οι παγετώνες των βουνών ευθύνονται για περισσότερο από το ένα τρίτο της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, δηλαδή για μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με τους παγετώνες της Ανταρκτικής, σύμφωνα με την τελευταία Ευρωπαϊκή Έκθεση για την Κατάσταση του Κλίματος, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα. Το γεγονός αυτό αυξάνει σταθερά τον κίνδυνο για πλημμύρες των περιοχών που βρίσκονται κοντά σε ακτές ή ποτάμια.

Βάσει της ταχύτητας της μείωσης των εκπομπών, η τήξη αναμένεται να οδηγήσει σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας της τάξης των 79 έως 159mm έως το 2100, σύμφωνα με το άρθρο της σύνθεσης.

Σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ενδέχεται να μειωθεί και η σταθερότητα των συστημάτων των ποταμών. Σε εποχικό επίπεδο, οι παγετώνες των Άλπεων συμβάλλουν στη ρύθμιση της προμήθειας νερού, αποθηκεύοντάς το τον χειμώνα και απελευθερώνοντάς το στη διάρκεια του καλοκαιριού.

Όμως καθώς εξαφανίζονται σε βάθος δεκαετιών, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη, όλο και περισσότερες περιοχές πρώτα θα γεμίσουν νερό, και μετά θα υποφέρουν από ξηρασία. Παλιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι 1,9 δισ. άνθρωποι κινδυνεύουν από τη λειψυδρία στα βουνά, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζουν στην Ινδία και την Κίνα.

Η επιτακτικότητα του προβλήματος εξαρτάται από το υψόμετρο, τον όγκο του πάγου, τις καιρικές συνθήκες και μια σειρά από άλλους παράγοντες. Οι οροσειρές με χαμηλότερο υψόμετρο, όπως οι ευρωπαϊκές Άλπεις ή τα Πυρηναία αναμένεται να πληγούν περισσότερο. Στην Ελβετία και την Ιταλία ήδη παρατηρείται υποχώρηση διάσημων παγετώνων – ή και πλήρης εξαφάνισή τους.

«Είναι πολύ σημαντικό να σκεφτούμε μακροπρόθεσμα», τονίζει στον Guardian o Σάμιουελ Νουσμπάουμερ της Παγκόσμιας Υπηρεσίας Επιτήρησης των Παγετώνων, του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης. «Οι παγετώνες έχουν πολύ καλή μνήμη».