Κοροναϊός: Μέτρα εξάλειψης της πανδημίας καλύτερα για οικονομία και ελευθερίες

Στην αξιολόγηση των μέτρων κατά της πανδημίας, η δημόσια υγεία, η οικονομική ανάπτυξη, η δημοκρατική αλληλεγγύη και οι πολιτικές ελευθερίες αποτελούν σημαντικούς παράγοντες, αν και δεν έρχονται απαραίτητα σε σύγκρουση με τις πολιτικές κατά της νόσου. Χώρες που στοχεύουν με συνέπεια στην εξάλειψη της νόσου υιοθετώντας τις ισχυρότερες δράσεις για τον έλεγχο του ιού και τη διακοπή της κοινοτικής μετάδοσης το συντομότερο δυνατό, έχουν γενικά καλύτερη πορεία από τις χώρες που επιλέγουν τον μετριασμό των επιπτώσεων, δηλαδή, αυξάνουν τις δράσεις τους σταδιακά, στοχεύοντας στη μείωση των περιστατικών ώστε να μην κατακλύζονται τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει επιστημονική ομάδα υπό τον αναπληρωτή καθηγητή Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Paris – Dauphine Miquel Oliu-Barton, η οποία μελέτησε τους θανάτους από COVID-19, την αύξηση του ΑΕΠ και την αυστηρότητα των μέτρων, κατά τους πρώτους 12 μήνες της πανδημίας, σε χώρες του ΟΟΣΑ που στοχεύουν στην εξάλειψη ή τον μετριασμό των επιπτώσεων.

Οι χώρες του ΟΟΣΑ που επέλεξαν την εξάλειψη του ιού και συμπεριελήφθησαν στη σχετική μελέτη είναι η Αυστραλία, η Ισλανδία, η Ιαπωνία, η Νέα Ζηλανδία και η Νότια Κορέα. Στις χώρες του ΟΟΣΑ που επέλεξαν τον μετριασμό των επιπτώσεων, οι ερευνητές συμπεριέλαβαν την Αυστρία, το Βέλγιο, τον Καναδά, την Χιλή, Κολομβία, Τσεχία,  Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ισραήλ, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μεξικό, Ολλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Τουρκία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ.

Στην μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Lancet, οι συγγραφείς παρατηρούν πως παρότι όλα τα μέτρα στοχεύουν στην εξάλειψη του ιού, δεν καταγράφεται η αιτία που οι στρατηγικές είχαν τελικά διαφορετική έκβαση.

Επισημαίνουν όμως, ότι οι θάνατοι από COVID-19 ανά εκατομμύριο πληθυσμού στις 5 χώρες του ΟΟΣΑ που επέλεξαν την εξάλειψη (Αυστραλία, Ισλανδία, Ιαπωνία, Νέα Ζηλανδία και Νότια Κορέα) ήταν περίπου 25 φορές χαμηλότεροι από ό, τι στις υπόλοιπες που οδηγήθηκαν στον μετριασμό των επιπτώσεων. Η θνησιμότητα αποτελεί δείκτη για την ευρύτερη επιβάρυνση της κάθε χώρας. Έτσι, σημειώνουν πως οι αρχές του κάθε κράτους θα πρέπει επίσης να εξετάσουν τους αυξανόμενους θανάτους από χρόνια νοσήματα, μετά την πανδημία.

Καλύτερα η οικονομία

Καθώς η εξάλειψη είναι προτιμότερη από τον μετριασμό των επιπτώσεων για τις οικονομικές επιδόσεις μιας χώρας, οι ερευνητές παρέθεσαν άλλη μελέτη, η οποία ποσοτικοποίησε τον βέλτιστο βασικό αριθμό αναπαραγωγής Rt μεταξύ 0,53 – 0,85 και οπωσδήποτε κάτω της μονάδας, έτσι ώστε η εξάλειψη να επιτυγχάνεται με το ελάχιστο οικονομικό κόστος.  Στη συνέχεια, εξέτασαν την εβδομαδιαία αύξηση του ΑΕΠ στις χώρες του ΟΟΣΑ που επέλεξαν την εξάλειψη ή τον μετριασμό σε σχέση με το 2019. Η εξάλειψη αποδείχθηκε καλύτερη από τον μετριασμό των επιπτώσεων σε ότι αφορά την αύξηση του ΑΕΠ σχεδόν σε όλες τις χρονικές περιόδους. Χαρακτηριστικά, η αύξηση του ΑΕΠ επέστρεψε στα επίπεδα πριν την πανδημία στις αρχές του 2021 στις πέντε χώρες που επέλεξαν την εξάλειψη, ενώ η ανάπτυξη εξακολουθεί να είναι αρνητική για τις άλλες 32 χώρες.

Πολιτικές ελευθερίες

Οι στρατηγικές εξάλειψης επικρίθηκαν για τον περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών παρά την υγεία του πληθυσμού και τα οικονομικά τους πλεονεκτήματα. Εντούτοις, αυτός ο ισχυρισμός μπορεί να αμφισβητηθεί αναλύοντας τον δείκτη αυστηρότητας που αναπτύχθηκε από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, επισημαίνεται στη μελέτη. Ο συγκεκριμένος δείκτης μετρά την αυστηρότητα των πολιτικών τύπου lockdown και 17 περιορισμούς στη συμπεριφορά των ανθρώπων από 8 δείκτες πολιτικών περιορισμού, 8 δείκτες πολιτικών συστήματος υγείας και έναν δείκτη εκστρατειών ενημέρωσης του κοινού.

Μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, οι ελευθερίες επηρεάστηκαν σοβαρότερα στις χώρες που επέλεξαν τον μετριασμό, ενώ τα μέτρα άμεσου lockdown και εξάλειψης του ιού, θεωρήθηκαν λιγότερο αυστηρά και μικρότερης διάρκειας. Κι αυτό γιατί η εξάλειψη έχει χαρακτηριστεί ως μια προσέγγιση αλληλεγγύης των πολιτών που θα επαναφέρει τις πολιτικές ελευθερίες το συντομότερο, κάτι το οποίο δεν συνυπολογίζεται συνήθως στην πολιτική συζήτηση.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι χώρες που επέλεξαν ταχεία δράση για την εξάλειψη του SARS-CoV-2 – με την ισχυρή υποστήριξη των κατοίκων τους – προστάτευσαν επίσης καλύτερα τις οικονομίες τους και ελαχιστοποίησαν τους περιορισμούς στις πολιτικές ελευθερίες σε σύγκριση με εκείνες που επέλεξαν τον μετριασμό των επιπτώσεων.

Τα εμβόλια δεν είναι πανάκεια

Κοιτώντας μπροστά, ο μαζικός εμβολιασμός κατά της COVID-19 είναι το κλειδί για την επιστροφή στη κανονικότητα, αλλά η αποκλειστική εξάρτηση από τα εμβόλια ενέχει κινδύνους λόγω της άνισης διάθεσής τους, της περιορισμένης ανοσίας στον χρόνο και της εμφάνισης νέων παραλλαγών.

Ήδη γνωρίζουμε ότι ο εμβολιασμός από μόνος του δεν μπορεί ούτε να ελέγξει μεμονωμένα ούτε γρήγορα έναν ιό και ότι απαιτείται ένας συνδυασμός μέτρων δημόσιας υγείας για τον περιορισμό του ιού. Η εξάλειψη της ευλογιάς απαίτησε συντονισμένες προσπάθειες για δεκαετίες, συμπεριλαμβανομένου και του εμβολιασμού, επικοινωνία και δέσμευση των δημόσιων λειτουργών και τεστ, ανίχνευση και μέτρα απομόνωσης.

Ακόμα και στη λήξη των εκστρατειών εμβολιασμού, τα μέτρα δημόσιας υγείας θα πρέπει να διατηρηθούν σε κάποιο βαθμό ή διαφορετικά, νέα κύματα μολύνσεων μπορεί να οδηγήσουν και πάλι σε αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα.

Με τον πολλαπλασιασμό των νέων ανησυχητικών παραλλαγών του ιού, πολλοί επιστήμονες ζητούν μια συντονισμένη διεθνή στρατηγική για την εξάλειψη του SARS-CoV-2.

Απειλή οι χώρες που ζουν με τον ιό

Η εθνική δράση από μόνη της είναι ανεπαρκής και είναι απαραίτητο ένα σαφές παγκόσμιο σχέδιο για την έξοδο από την πανδημία. Οι χώρες που επιλέγουν να ζήσουν με τον ιό πιθανότατα θα αποτελέσουν απειλή για άλλες χώρες, ιδίως εκείνες που έχουν λιγότερη πρόσβαση στα εμβόλια COVID-19. Η αβεβαιότητα του χρόνου εφαρμογής των lockdown, της διάρκειας και της σοβαρότητάς τους, θα καταπνίξει την οικονομική ανάπτυξη καθώς οι επιχειρήσεις μεταθέτουν τις επενδύσεις και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών επιδεινώνεται. Το παγκόσμιο εμπόριο και τα ταξίδια θα συνεχίσουν να επηρεάζονται. Πολιτική αναποφασιστικότητα και κομματικές πολιτικές αποφάσεις μειώνουν την εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση. Και αυτό δεν ευνοεί ιδιαίτερα τις χώρες που η δημοκρατία τους έχει ήδη υποστεί περιορισμούς.

Από την άλλη πλευρά, οι χώρες που επιλέγουν την εξάλειψη της νόσου, είναι πιθανότερο να επανέλθουν σε μια σχετική κανονικότητα: θα μπορούν να επανεκκινήσουν τις οικονομίες τους, να επιτρέψουν τα ταξίδια σε «πράσινες ζώνες» και να υποστηρίξουν και άλλες χώρες στις εκστρατείες εμβολιασμού κλπ. Η επίδραση των κυβερνητικών αποφάσεων κατά της COVID-19 θα είναι μακροχρόνια ακόμη και μετά το τέλος της πανδημίας. Τα πρώτα οικονομικά και πολιτικά οφέλη στις χώρες που στοχεύουν στην εξάλειψη του SARS-CoV-2 αναμένεται να αποδώσουν μακροπρόθεσμα.