Χριστός αληθώς ανέστη

Η τοιχογραφία που απεικονίζεται στην κεντρική φωτογραφία του παρόντος άρθρου βρίσκεται στο κεντρικό κλίτος του ναού του Πρωτάτου, στις Καρυές, την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους.

Άποψη του ναού του Πρωτάτου από τα νοτιοδυτικά (πηγή: 10η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων)

Η εν λόγω τοιχογραφία, με θέμα την Ανάσταση και την Εμφάνιση του Χριστού στους μαθητές του, είναι ένα λαμπρό δείγμα της τέχνης των Παλαιολόγων, έργο του ζωγράφου Μανουήλ Πανσέληνου, που χρονολογείται περί το 1290.

Η παρουσίασή της σχετίζεται ασφαλώς με τη σημερινή ημέρα, όπου η πίστη διώχνει το φόβο και προσφέρει τη χαρά.

Σήμερα ανοίγουν οι ουρανοί, προκειμένου να κατανοήσει ο φθαρτός άνθρωπος το δώρο της αφθαρσίας.

Ο Υιός και Λόγος του Θεού εκπληρώνει την αποστολή του, προσφέροντας εαυτόν ως εξιλαστήριο θύμα για τις αμαρτίες όλου του κόσμου: παθαίνει, σταυρώνεται, θανατώνεται και ανασταίνεται.

Ο αναστάς Χριστός νικά το θάνατο, διαλύει τη φθορά και αναμορφώνει κάθε κτιστό δημιούργημα.

Ο Μανουήλ Πανσέληνος

Φημισμένος αγιογράφος της Υστεροβυζαντινής Περιόδου (άκμασε στα τέλη του 13ου και τις αρχές του 14ου αιώνα), ο γεννημένος στη Θεσσαλονίκη Μανουήλ Πανσέληνος θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της λεγόμενης Μακεδονικής Σχολής.

Τα έργα του σημαντικότερου καλλιτέχνη της εποχής των Παλαιολόγων χαρακτηρίζονται από τη μνημειακότητα των συνθέσεων, τον αφηγηματικό χαρακτήρα στην απόδοση των σκηνών, τη λιτότητα των χρωματισμών και την έντονη απόδοση των συναισθημάτων.

Πέραν του ναού του Πρωτάτου, στον Πανσέληνο ή στο εργαστήριό του αποδίδονται τοιχογραφίες και φορητές εικόνες των αγιορείτικων μονών της Μεγίστης Λαύρας και του Βατοπεδίου, καθώς και του ναϋδρίου του Αγίου Ευθυμίου Θεσσαλονίκης (παρεκκλήσι στο νοτιοανατολικό τμήμα του εγκάρσιου κλίτους του ναού του Αγίου Δημητρίου, πολιούχου της Θεσσαλονίκης).