Πατέντες εμβολίων: Δίκοπο μαχαίρι εν μέσω πανδημίας

Η εμβολιαστική επανάσταση του Τζο Μπάιντεν ίσως οδηγήσει σε παρατεταμένες παρενέργειες, εκτιμά το Reuters σχολιάζοντας την δήλωση του αμερικανού προέδρου ότι στηρίζει την άρση των πατεντών για τα εμβόλια της πανδημίας.

Η απόφαση του Μπάιντεν είναι μια λογική κίνηση, ωστόσο οι πρακτικές δυσκολίες ίσως τελικά εμποδίσουν την παροχή βοήθειας στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία.

Ο κίνδυνος είναι ότι οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες θα είναι απρόθυμες να αναπτύξουν νέες θεραπείες σε μια επόμενη κρίση, εξηγεί το πρακτορείο.

Η αμερικανική κυβέρνηση είχε προηγουμένως αντισταθεί σε πρόταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου να αναγκαστούν οι φαρμακευτκές εταιρείες να μοιράζονται τις ευρεσιτεχνίες τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η κίνηση του Μπάιντεν έρχεται εν μέσω μιας δραματικής αύξησης των θανάτων από Covid-19 στην Ινδία και τη Βραζιλία. Η υποστήριξή του δίνει στις προτάσεις μια ρεαλιστική πιθανότητα επιτυχίας: η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ουρσούλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε λίγο μετά τις δηλώσεις Μπάιντεν ότι η Ευρώπη είναι πρόθυμη να το συζητήσει.

Δείτε επίσης: 

• Μπορεί η Ελλάδα να κάνει παραγωγή εμβολίων;
• Υπέρ της άρσης των πατεντών για τα εμβόλια όλο και περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες
• Ηχηρό «νάιν» από την Μέρκελ για την άρση της πατέντας στα εμβόλια

Θεωρητικά, η άρση της προστασίας των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας έχει νόημα. Θα μείωνε το κόστος παραγωγής εμβολίων για φτωχότερες χώρες και θα τις διευκόλυνε να αναπτύξουν ένα ευρύτερο φάσμα θεραπειών. Οι πολίτες σε πλουσιότερες χώρες επίσηγς θα κερδίσουν, καθώς η μείωση των λοιμώξεων θα περιορίσει την εμφάνιση και εξάπλωση επικίνδυνων μεταλλάξεων.

Ωστόσο, οι πρακτικές προκλήσεις σημαίνουν ότι είναι απίθανο να υπάρξει μεγάλη διαφορά. Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην διανομή εμβολίων δεν είναι οι πατέντες αλλά η έλλειψη πρώτων υλών και το παραγωγικό δυναμικό.

Φαρμακευτικές εταιρείες όπως η AstraZeneca έχουν οργώσει τον πλανήτη για να εξασφαλίσουν συνεργασίες με εταιρείες όπως το Ινστιτούτο Serum της Ινδίας και το Siam Bioscience στην Ταϊλάνδη.

Οι GlaxoSmithKline και Sanofi, οι οποίες δεν ανέπτυξαν δικά τους εμβόλια, βοηθούν στην παρασκευή εμβολίων άλλων εταιρειών. Εξάλλου, τα εμβόλια mRNA των Pfizer και Moderna απαιτούν συνθήκες βαθιάς κατάψυξης, ιδιαιτερότητα που καθιστά δύσκολη την παραγωγή από μη εξειδικευμένους παρασκευαστές.

Οι δηλώσεις Μπάιντεν έφεραν εξάλλου αναστάτωση στα χρηματιστήρια, με τις μετοχές της Moderna και της Novavax να πέφτουν κατά 13% την Τετάρτη. Η βασική ανησυχία είναι ότι η επέμβαση έκτακτης ανάγκης ανοίγει την πόρτα σε παρόμοιες κινήσεις για άλλες παθήσεις, για παράδειγμα στην παραγωγή ινσουλίνης ή στα φάρμακα για τον καρκίνο.

Αυτό όμως δείχνει απίθανο σύμφωνα με το Reuters, αφού σε συνθήκες κανονικότητας θα ήταν δύσκολο να συγκεντρωθεί διεθνής υποστήριξη.

Όμως η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι κατά την επόμενη πανδημία οι εταιρείες θα είναι λιγότερο πρόθυμες να αναπτύξουν νέα φάρμακα και θα χρεώνουν υψηλότερες τιμές για να αντισταθμίσουν το κόστος. Αυτό θα ήταν μια ανεπιθύμητη παρενέργεια στην περίπτωση νέας παγκόσμιας κρίσης.