Άρση πατέντας εμβολίων: «Όχι» από την Μέρκελ – Θα δημιουργούσε «σοβαρές επιπλοκές»

Κατά της αμερικανικής πρότασης για κατάργηση της πατέντας στα εμβόλια κατά του κοροναϊού τάσσεται η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ.

Το σχέδιο των ΗΠΑ θα δημιουργούσε «σοβαρές επιπλοκές» στην παραγωγή εμβολίων, δήλωσε εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, σύμφωνα με το Bloomberg.

Οι φαρμακοβιομηχανίες στέκονται στο κίνητρο για κέρδη, έπειτα από την αύξηση στις δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης.

Όπως τονίζει το Bloomberg, οι μετοχές φαρμακοβιομηχανιών, που κατέγραψαν πτώση μετά την πρόταση των ΗΠΑ, επηρέασαν τη στάση της κ. Μέρκελ.

Οι ΗΠΑ, η Γερμανία και άλλες χώρες θα ξεκινήσουν συζήτηση για την πρόταση προσωρινής κατάργησης της πατέντας στα εμβόλια τις προσεχείς εβδομάδες μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες προειδοποίησαν ότι οι συζητήσεις θα διαρκέσουν μήνες και πιθανότατα θα οδηγήσουν σε μερική άρση των πατεντών, καθώς υπάρχει μικρή πιθανότητα η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ να συμφωνήσουν να παραχωρήσουν τα πνευματικά δικαιώματα για την τεχνολογία mRNA στην Κίνα.

Η αιφνιδιαστική στήριξη των ΗΠΑ στο αίτημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας επί των εμβολίων κατά της covid-19 προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγή τους γιορτάστηκε από τους υποστηρικτές της πρωτοβουλίας ως “ιστορική στιγμή”.

Διαβάστε επίσης: Καυγάς για την… πατρότητα της πατέντας – Μπορεί η Ελλάδα να κάνει παραγωγή εμβολίων;

Όμως αναμφισβήτητα θα χρειαστούν μήνες διαπραγματεύσεων προτού υπάρξει ομοφωνία για το θέμα και οι φαρμακευτικές βιομηχανίες, που αντιτίθενται σθεναρά στο σχέδιο αυτό, θα εξακολουθήσουν να μάχονται εναντίον της άρσης των παντεντών.

Η πρόταση

Η πρόταση, που κατατέθηκε στις 2 Οκτωβρίου από τη Νότια Αφρική και την Ινδία, στηρίχθηκε από περίπου 100 χώρες και μεγάλες μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Το αρχικό κείμενο προτείνει να υπάρξει προσωρινή άρση κάποιων υποχρεώσεων που πηγάζουν από τη Συμφωνία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στον Τομέα του Εμπορίου (TRIP), προκειμένου οποιαδήποτε χώρα να μπορεί να παράξει εμβόλια χωρίς να ανησυχεί για τις πατέντες, αλλά και φάρμακα και άλλο ιατρικό εξοπλισμό.

Η εξαίρεση από τις υποχρεώσεις βάσει της TRIP θα ίσχυε “μέχρι να έχει επεκταθεί ευρέως σε παγκόσμιο επίπεδο ο εμβολιασμός και να έχει ανοσοποιηθεί ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός”.

Το γενικό συμβούλιο του ΠΟΥ, το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων συζήτησε το θέμα χθες πριν την αιφνιδιαστική ανακοίνωση των ΗΠΑ και η Ινδία και η Νότια Αφρική δεσμεύθηκαν να παρουσιάσουν σύντομα ένα τροποποιημένο κείμενο, το οποίο θα περιλαμβάνει “συμβιβασμούς”, σύμφωνα με τον οργανισμό.

Μετά τη συνεδρίαση ο εκπρόσωπος του ΠΟΥ Κιθ Ρόκγουελ χαρακτήρισε τις συζητήσεις “πολύ εποικοδομητικές”, πολύ περισσότερο απ΄ό,τι στο παρελθόν, παρά το γεγονός ότι τα μέλη του οργανισμού παραμένουν διχασμένα.

Τρεις συνεδριάσεις για το θέμα αναμένεται να πραγματοποιηθούν ως τα τέλη Μαΐου και στη συνέχεια στις 8 και 9 Ιουνίου.

Οι υπέρμαχοι της κατάργησης

Περισσότερες από 80 χώρες υποστηρίζουν την πρόταση. Μεταξύ τους, η Αργεντινή, το Μπαγκλαντές, η Κένυα, η Νιγηρία και η Βενεζουέλα.

Η Αίγυπτος, η Ινδονησία, το Μαρόκο και το Πακιστάν συγκαταλέγονται μεταξύ πολλών χωρών που έχουν δηλώσει ότι έχουν διαθέσιμη παραγωγική ικανότητα εάν αρθούν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.

Ορισμένες ΜΚΟ, όπως οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα», υποστηρίζουν την κατάργηση των πατεντών, εκτιμώντας ότι θα διευκολυνθεί η έγκαιρη πρόσβαση σε ιατρικά προϊόντα για όλες τις χώρες που έχουν ανάγκη.

Η ιδέα έχει επίσης την υποστήριξη του επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρέσιους, ο οποίος χαιρέτισε την κίνηση των ΗΠΑ ως «μνημειώδη στιγμή» στον αγώνα κατά της πανδημίας.

Η επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα,
χαιρέτισε θερμά την πρόταση των ΗΠΑ για κατάργηση της πατέντας στα εμβόλια κατά του κορωνοϊού.

Ποιοι τάσσονται κατά

Η Διεθνής Ομοσπονδία Φαρμακοβιομηχανιών αντιτίθεται στην πρόταση, κάνοντας λόγο για λανθασμένη απάντηση σε ένα περίπλοκο πρόβλημα.

Η Ομοσπονδία εκτιμά ότι η πραγματική πρόκληση για την ενίσχυση της παραγωγής είναι η εξάλειψη των εμπορικών φραγμών και η αντιμετώπιση των εμποδίων στην αλυσίδα εφοδιασμού, καθώς και της έλλειψης πρώτων υλών. Οι μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες εκτιμούν επίσης ότι η εμπιστοσύνη στο εμβόλιο θα μπορούσε να υπονομευθεί από τη δωρεάν παραγωγή για όλους.

Η γερμανική εταιρεία BioNTech σχολίασε ότι η προστασία της πατέντας για τα εμβόλια Covid-19 δεν εμποδίζει την παραγωγή ή την παροχή των δόσεων που ανέπτυξε με την Pfizer. «Οι πατέντες δεν είναι περιοριστικός παράγοντας για την παραγωγή ή την προμήθεια του εμβολίου. Δεν θα αυξήσουν την παγκόσμια παραγωγή και την παροχή δόσεων εμβολίου βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα» ανέφερε η εταιρεία στο AFP.

Πλούσιες χώρες όπου εδρεύουν μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες, όπως η Ελβετία και η Βρετανία, έχουν από καιρό αντιταχθεί στην ιδέα παραίτησης από τα πνευματικά δικαιώματα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μέχρι στιγμής κρατούσε αρνητική στάση, ωστόσο μετά την ανακοίνωση των ΗΠΑ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες είναι τουλάχιστον έτοιμες να συζητήσουν την ιδέα.

Όσοι τάσσονται κατά του σχεδίου, στέκονται στην τεράστια οικονομική επένδυση σε εργαστήρια για την ανάπτυξη εμβολίων σε χρόνο ρεκόρ. Λένε επίσης ότι οι ισχύοντες κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας του ΠΟΕ περιέχουν προβλέψεις για τις λεγόμενες υποχρεωτικές άδειες, που προορίζονται για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.