Ελσίνκι, η πιο «έξυπνη» πόλη της Ευρώπης

Αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα και λεωφορεία. Σύστημα αποκομιδής απορριμμάτων με πεπιεσμένο αέρα. «Έξυπνα» δίκτυα. Συστήματα αυτοματισμού σε «πράσινα» κτίρια και σπίτια. Χρήση ρομπότ για διανομές.

Ψηφιακές λύσεις για την κυκλοφορία, τον φωτισμό, ακόμη και για το σύστημα υγείας, όπου με την ανάλυση δεδομένων των κατοίκων, οι υγειονομικές αρχές μπορούν να εντοπίζουν ελλείψεις, να δίνουν προτεραιότητα σε ασθενείς ή να υπενθυμίζουν στους πολίτες ότι έχουν αμελήσει να κάνουν εξετάσεις.

Όλα αυτά και άλλα πολλά ανήκουν πια στην καθημερινότητα των κατοίκων της Καλασατάμα. Εάν πριν από μερικά χρόνια τους έλεγε κανείς ότι η υποβαθμισμένη συνοικία τους, στο λιμάνι το Ελσίνκι, θα γινόταν μοντέλο «έξυπνης» πόλης, πιθανόν θα τον κοιτούσαν «στραβά».

Σήμερα, όμως, η περιοχή αποτελεί σημείο αναφοράς της καινοτομίας και της αειφόρου αστικής ανάπτυξης, με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον, σχεδιασμένη με τη συνδρομή των πολιτών της, για τους πολίτες της, με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον.

Πρόκειται για ένα τεράστιο και ήδη πετυχημένο πείραμα, σε μια έκταση 2 τετραγωνικών χιλιομέτρων, η οποία ανακατασκευάζεται, εκσυγχρονίζεται με συνεργασία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και μέχρι το 2030 αναμένεται να φιλοξενεί 25 χιλιάδες κατοίκους, 10 χιλιάδες εργαζόμενους, 400.000 γραφεία και σπίτια συνολικού εμβαδού 1 εκατομμυρίου τετραγωνικών μέτρων.

Οι προδιαγραφές επιτάσουν όλα τα κτίρια να είναι εφοδιασμένα με έξυπνα δίκτυα, φωτοβολταϊκά -ώστε να παράγουν το ένα τρίτο της ενέργειας που καταναλώνουν- και αισθητήρες IoT. Ήτοι του Internet Of Things, όπου όλες οι ηλεκτρονικές συσκευές που χρησιμοποιούμε καθημερινά θα είναι συνδεδεμένες στο διαδίκτυο και κάποιες θα μπορούν να συνδέονται και μεταξύ τους.

Κάθε κτίριο συνδέεται επίσης με ένα σύστημα θέρμανσης και κλιματισμού, που τροφοδοτείται μέσω γιγαντιαίων αντλιών θερμότητας από έναν υπόγειο σταθμό παραγωγής ενέργειας, με την αξιοποίηση επεξεργασμένων υγρών λυμάτων.

Το σκηνικό σε κάθε κτίριο συμπληρώνουν χώροι πρασίνου, κοινόχρηστες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, ακόμη και κοινόχρηστες κουζίνες, όπου μπορεί κανείς να μοιραστεί φαγητό με τους υπόλοιπους ενοίκους.

Στη διάθεση κάθε κατοίκου στην Καλασατάμα, άλλωστε, είναι προς χρήση εφαρμογές κινητών για προσωπική καταγραφή και έλεγχο της κατανάλωσης ενέργειας και της έκλυσης CO2, ηλεκτρονικές πλατφόρμες για διαμοιρασμό του φαγητού, ώστε να μην πηγαίνει τίποτε χαμένο, καθώς και συστήματα κοινής χρήσης αυτοκινήτων σε τοπική κλίμακα.

Η κυκλοφορία του δρόμους εν τω μεταξύ ρυθμίζεται από έξυπνα φανάρια που αλληλεπιδρούν με τους αισθητήρες των αυτοκινήτων, εκ των οποίων ολοένα και περισσότερα είναι ηλεκτρικά και αρκετά αυτοοδηγούμενα.

Υπάρχει επίσης πλατφόρμα με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, που βοηθά τους οδηγούς να βρουν άμεσα ελεύθερη θέση πάρκινγκ.

Παρεμπιπτόντως, πουθενά δεν θα αντιμετωπίσει κανείς μποτιλιάρισμα λόγω απορριμματοφόρων, γιατί πολύ απλά δεν υπάρχουν.

Αυτό χάρη σε ένα προηγμένο σύστημα απόρριψης σκουπιδιών σε ειδικές θύρες, απορρόφησής τους με πεπιεσμένο αέρα και συγκέντρωσής τους σε ένα υπόγειο σύστημα διαλογής.

Η ίδια η περιοχή είναι πάντως τόσο καλά πολεοδομημένη -με τα σχολεία και τα σούπερ μάρκετ κοντά στα σπίτια και τα κτίρια γραφείων κοντά στον νέο σταθμό μετρό- που η χρήση αυτοκινήτου είναι για πολλούς περιττή.

Το πρακτικό αποτέλεσμα; Οι κάτοικοι της περιοχής γλυτώνουν τουλάχιστον μια ώρα καθημερινά σε άσκοπες μετακινήσεις.

Ο απότερος, συλλογικός στόχος είναι μέχρι το 2035 η Καλασατάμα να έχει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, όπως και όλο το Ελσίνκι.

Το μοντέλο εφαρμόζεται ήδη και σε άλλα προάστια της φινλανδικής πρωτεύουσας, επίσης με πρόσκληση συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό.

Σοβαρό ερώτημα κατά πολλούς παραμένει η προστασία των προσωπικών δεδομένων, στο οποίο το Ελσίνκι προσπαθεί να απαντήσει με διάφορα μέτρα, μεταξύ αυτών τη χρήση Open Data (ανοικτά δεδομένα): πρακτική που ακολουθεί και για λόγους διαφάνειας εδώ και δέκα χρόνια.

Έτερο κατά άλλους δίλημμα είναι η χρήση της τεχνολογίας 5G, στην οποία πρωταγωνιστούν οι Κινέζοι και αρκετοί εκφράζουν φόβους ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συλλογή πληροφοριών και αυξημένη εποπτεία.