Κλιματική Αλλαγή: Οι νέοι που πάνε τις χώρες τους στα δικαστήρια για χάρη του περιβάλλοντος

Πυρκαγιές, τυφώνες, ξηρασία, πλημμύρες: Τα αντιφατικά πρόσωπα της κλιματικής αλλαγής έχουν ένα κοινό. Διαγράφουν ένα σκοτεινό μέλλον, έλλειψης, κινδύνου, κλιματικής μετανάστευσης και θανάτου. Ένα μέλλον που είναι πολύ εύκολο να αγνοούμε, παρά τις συνεχείς και παγκόσμιες προειδοποιήσεις. Όμως η γενιά που θα κληρονομήσει όλο αυτό το χάος, θα αναγκαστεί να επιβιώσει σε αυτό και ενδεχομένως θα δει τα όνειρά της να γκρεμίζονται εξαιτίας του, είναι αποφασισμένη να αναλάβει δράση. Πέντε έφηβοι που έχουν καταθέσει μηνύσεις εις βάρος των κυβερνήσεών τους ή έχουν αναλάβει άλλου είδους πολιτική δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, μίλησαν στον Guardian για τα κίνητρα που τους μετέτρεψαν από μαθητές σε ακτιβιστές.

Σόφια Ολιβέιρα, 16 ετών

Η Σοφία είναι μία από τους έξι νεαρούς Πορτογάλους που υπέβαλαν μήνυση εναντίον 33 χωρών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανθρώπινων δικαιωμάτων, απαιτώντας οι κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα και τη διασφάλιση της μελλοντικής σωματικής και ψυχικής τους υγείας. Τον περασμένο Οκτώβριο, το δικαστήριο που έχει έδρα το Στρασβούργο έδωσε προτεραιότητα στην υπόθεσή τους.

«Αφού ανακοινώσαμε ότι είμαστε έξι νεαροί Πορτογάλοι που μηνύουμε 33 κράτη επειδή δεν κάνουν αρκετά για να περιορίσουν τις εκπομπές άνθρακα και να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή, η ανταπόκριση ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι θα μπορούσα να φανταστώ. Τα ΜΜΕ μας καλούσαν από όλο τον κόσμο. Και αυτό με έκανε πολύ χαρούμενη και αισιόδοξη.

Ανησυχούσα για την κλιματική αλλαγή εδώ και πολύ καιρό. Όταν ήμουν 11 ετών, ο αδερφός μου ο Αντρέ, που ανήκει επίσης στους νεαρούς της υπόθεσης, είχε μια πολύ άσχημη κρίση άσθματος. Ο καιρός ήταν ξηρός και καυτός κι εκείνος ασφυκτιούσε.

Εδώ στην Πορτογαλία τα αποτελέσματα της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο αισθητά. Καύσωνες προκαλούν λειψυδρία και επηρεάζουν την παραγωγή τροφίμων και ανεξέλεγκτες πυρκαγιές μας προκαλούν αγωνία. Καμιά φορά σκέφτομαι, αν ήδη η κλιματική αλλαγή είναι τόσο ακραία, τότε πώς θα είναι τα πράγματα στο άμεσο μέλλον, αν δεν αντιδράσουμε; Επομένως, ένας από τους σημαντικότερους λόγους που ενεπλάκην στην υπόθεση είναι για να εξασφαλίσω ένα καλύτερο μέλλον για τον μικρότερο αδερφό μου, αλλά και για τους γονείς μου, τον εαυτό μου και την επόμενη γενιά.

Αυτή τη στιγμή, τα δικαστήρια έχουν πει στις κυβερνήσεις ότι θα πρέπει να μας απαντήσουν μέχρι το τέλος του μήνα. Τα 33 κράτη προσπάθησαν η υπόθεση να απορριφθεί, όμως το δικαστήριο είπε όχι. Και χαρήκαμε πάρα πολύ. Φανταστείτε το, 33 από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη να λένε “Δεν το θέλουμε αυτό” και έξι νεαροί να απαντούν “Αυτό θα γίνει”.

Πιστεύω ότι ίσως κερδίσουμε την υπόθεση. Ελπίζω ότι η υπόθεση θα βελτιώσει τα πράγματα, ότι θα αναγκάσει τα κράτη να περιορίσουν τις εκπομπές τους και να σταματήσουν να χρησιμοποιούν τόσα ορυκτά καύσιμα. Η υπόθεση αυτή είναι επαναστατική – έχει δείξει ότι όταν είμαστε ενωμένοι, η φωνή μας είναι ισχυρή και μπορεί να φτάσει σε όλο τον κόσμο»

Σαούλ Αμαρού Αλβάρεζ Κεντοράλ, 15 ετών

Ο Αμαρού είναι ένας από τους επτά μικρούς Περουβιανούς που έχουν υποβάλει μήνυση εναντίον του κράτους του Περού για την φερόμενη ως αποτυχία του να αποτρέψει επαρκώς την αποψίλωση του Αμαζονίου. Υποστηρίζουν ότι το μέλλον τους απειλείται σημαντικά από την κλιματική κρίση, ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά το δικαίωμά τους να απολαμβάνουν ένα υγιεινό περιβάλλον, αλλά και το δικαίωμά τους στη ζωή, το νερό και την υγεία. Η μήνυση υποβλήθηκε τον Δεκέμβριο του 2019, όμως δεν έχει προχωρήσει εξαιτίας της πανδημίας.

«Καταθέσαμε αυτή τη μήνυση επειδή το κράτος δεν έχει αναπτύξει ουσιαστικές εθνικές πολιτικές για την προστασία του περιβάλλοντος. Υψώνοντας τη φωνή μας ως παιδιά και έφηβοι μπορούμε να αναγκάσουμε το κράτος να μας ακούσει και να αναπτύξει πιο ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Εμπνευστήκαμε από την Γκρέτα Τούνμπεργκ και την ιδέα ότι τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Πιστεύουμε ότι οι νέοι πρέπει να υψώσουμε τις φωνές μας όταν οι ενήλικες δεν το κάνουν, ιδιαιτέρως όταν οι πολιτικοί μας δεν είναι και οι καλύτεροι.

Στον Αμαζόνιό μας, το κυριότερο πρόβλημα είναι η αποψίλωση. Δεν υπάρχουν μέτρα για την επίλυση αυτού του προβλήματος. Τα δέντρα που κόβονται αυξάνονται κάθε χρόνο, επομένως αν δεν περιορίσουμε τώρα το πρόβλημα, θα γίνεται όλο και χειρότερο και όλο και πιο δύσκολο να το σταματήσουμε.

Από όταν ήμουν μικρός, μου έμαθαν για το πρόβλημα της ρύπανσης και της κλιματικής αλλαγής, όμως ποτέ δεν πίστευα ότι θα κάνω κάτι για αυτό, γιατί πίστευα ότι θα το φρόντιζαν οι πολιτικοί ή ότι θα μεγάλωνα και θα γινόμουν ειδικός για να επιφέρω κάποια αλλαγή. Μετά, συνειδητοποίησα ότι μπορούσα να κάνω κάτι και ως έφηβος χωρίς να αφήνω άλλο καιρό να περάσει – Θα αναλάμβανα δράση.
Μπορείς να δεις με τα μάτια σου την κλιματική αλλαγή. Οι ενήλικες σου λένε πάντα πώς ήταν κάποτε ο καιρός. Οι εποχές, για παράδειγμα, πλέον είναι πιο ανεξέλεγκτες. Πώς γίνεται τη μια μέρα να κάνει ζέστη και την επόμενη κρύο;

Περιμένουμε για μια απάντηση στη μήνυσή μας γιατί είναι μια μακρά διαδικασία. Επιπλέον, έχουμε πολλά προβλήματα στη χώρα. Είμαστε διαρκώς σε κρίση, επομένως νομίζω ότι αυτή τη στιγμή δεν είναι προτεραιότητά τους.

Πιστεύω ότι μπορεί να νικήσουμε. Σχεδόν το θεωρώ δεδομένο ότι θα νικήσουμε, επειδή ο αγώνας μας είναι ένας δίκαιος αγώνας. Είναι η πρώτη τέτοια μήνυση στο Περού και ελπίζω, για αυτό το λόγο, ότι μπορεί να γίνει η αρχή ενός πράγματος και η πρώτη από τις πολλές που θα ακολουθήσουν». 

Αντζαλί Ραμάν-Μίντλετον, 17 ετών

Η Αντζαλί, που ζει στο νότιο Λονδίνο, είναι μια εκ των συνιδρυτριών της εκστρατείας κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, Chocked Up

«Πήγα στο δημοτικό μαζί με την Έλα Κίσι-Ντέμπρα [ένα κορίτσι που πέθανε εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης] και, όπως κι εκείνη, μεγάλωσα σε μια περιοχή όπου ένιωθα την πραγματικότητα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε όλη μου τη ζωή.

Γνώρισα τις τρεις άλλες ιδρύτριες του Chocked Up – που είναι όλες νεαρές γυναίκες μειονοτικής καταγωγής από το νότιο Λονδίνο – πέρσι. Ήταν πολύ ωραίο να γνωρίζω νέους ανθρώπους που, όπως κι εγώ, ενδιαφέρονταν τόσο για τον καθαρό αέρα και το περιβάλλον, ενώ παράλληλα αντιλαμβάνονταν ότι τα άτομα μειονοτικής καταγωγής επηρεάζονται σε δυσανάλογο βαθμό από την περιβαλλοντική κρίση – είτε πρόκειται για την ατμοσφαιρική ρύπανση στη Βρετανία, είτε για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον παγκόσμιο νότο.

Πολύ συχνά οι εμπειρίες μας δεν λαμβάνονται υπόψη του παγκόσμιου περιβαλλοντικού κινήματος που αποτελείται κυρίως από λευκούς της μεσαίας τάξης. Ως νέα άτομα μειονοτικής καταγωγής, εκνευριζόμασταν από αυτό. Όμως ελπίζω πως αυτό θα αλλάξει, επειδή οι νέοι αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο τη διεπιστημονικότητα της κλιματικής δικαιοσύνης.

Υπάρχει αυξανόμενη κατανόηση ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά όσο υπονοεί η φράση «επίλυση ή διόρθωση» της κλιματικής αλλαγής. Υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα, μια τεράστια πολλαπλότητα ζητημάτων που σχετίζονται με τη φυλή και την κοινωνική δικαιοσύνη και τα οποία διαπλέκονται με την κλιματική κρίση. Το Chocked Up έχει στόχο να αναδείξει αυτές τις συνδέσεις και τις εμπειρίες των νέων ατόμων μειονοτικής καταγωγής. Επιλέξαμε την ατμοσφαιρική ρύπανση για την εκστρατεία μας γιατί και οι τέσσερίς μας ζούμε σε πολύ επιβαρημένες περιοχές και βλέπουμε κάθε μέρα τις συχνά καταστροφικές επιπτώσεις της στις κοινότητές μας».

Τζέιμι Μαργκόλιν, 19 ετών

Η Τζέιμι διοργάνωσε μια διαδήλωση νέων για την κλιματική αλλαγή όταν ήταν 15 ετών και είναι μια εκ των ιδρυτών του κινήματος This Is Zero Hour. Είναι μία εκ των εναγόντων στη μήνυση Our Children’s Trust εις βάρος της πολιτείας της Ουάσινγκτον στις ΗΠΑ.

«Όταν πρωτοξεκίνησα, θεωρούσα ότι το να είσαι Δημοκρατικός σημαίνει να κάνεις κάτι για την κλιματική αλλαγή. Δεν καταλάβαινα ότι το γεγονός ότι ζω σε μια «μπλε» πολιτεία δεν σημαίνει αυτομάτως ότι οι ηγέτες μου θα με ακούσουν.

Λοιπόν, άλλαξα αυτή την πραγματικότητα πολύ γρήγορα. Συμμετείχα σε μια μήνυση εις βάρος της πολιτείας της Ουάσινγκτον που αρνείται στη γενιά μου το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και το κυνήγι της ευτυχίας συνεχίζοντας να επιδεινώνει την κλιματική κρίση. Όμως οι μηνύσεις χρειάζονται χρόνια. Δεν μπορούσα απλώς να περιμένω μέχρι τα δικαστήρια να κάνουν τη δουλειά τους.

Σημειώθηκε ένα απίστευτο συνονθύλευμα πραγμάτων βγαλμένων από την κόλαση. Οι πυρκαγιές που κάλυψαν την πόλη του Σιάτλ με ένα παχύ στρώμα καπνού. Ήταν πολύ τρομακτικό επειδή η περιοχή είναι γνωστή για την καταπληκτική ποιότητα του αέρα. Ξαφνικά όλα χάθηκαν. Δεν μπορούσα να αναπνεύσω, σε βαθμό που πονούσα. Και μετά ήρθαν ο Τυφώνας Μαρία, ο Τυφώνας Χάρβεϊ, όλες αυτές οι κλιματικές καταστροφές. Και ο προηγούμενος πρόεδρός μας μας έβγαλε από τη Συμφωνία του Παρισιού. Ήταν όλα αυτά τα πράγματα που συνέβησαν ταυτόχρονα.

Αυτό έγινε πριν τις Παρασκευές για το Μέλλον, πριν η Γκρέτα Τούνμπεργκ αρχίσει τις απεργίες. Οι κινητοποιήσεις των νέων δεν ήταν ακόμη στη μόδα. Το κίνημα του Standing Rock, που ήταν μαζικό εκείνη την εποχή, ξεκίνησε από αυτόχθονες νέους, επομένως δεν είναι ότι οι νέοι δεν κινητοποιούνταν. Απλώς οι περισσότεροι δεν τους έδιναν σημασία.

Όταν ήμουν 15 ετών, γνώρισα και άλλους νεαρούς ακτιβιστές μέσω των κοινωνικών δικτύων και οργανώσαμε 25 διαδηλώσεις για το κλίμα, με την κεντρική να γίνεται στην πόλη της Ουάσινγκτον. Επιπλέον, είχαμε μια ημέρα πίεσης για το κλίμα σε όλη τη χώρα. Το κίνημα άλλαξε την κουλτούρα. Τα πράγματα που τότε θεωρούνταν καινοτόμα, τώρα είναι κοινώς αποδεκτά. Η Γκρέτα κι εγώ είμαστε πλέον ενήλικες. Πρέπει να καταλάβουμε ότι κάθε γενιά έχει τη δική της σοφία.

Αυτοπροσδιορίζομαι ως λεσβία. Όταν ανήκεις σε μια περιθωριοποιημένη κοινότητα, είσαι αναγκασμένος να παλέψεις ενεργά για τη δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα παλεύεις για το κλίμα. Αυτή τη στιγμή σπουδάζω κινηματογράφο και δεν έχω σκοπό να γυρίζω ντοκιμαντέρ για το κλίμα. Αυτό που πραγματικά με παθιάζει είναι η εκπροσώπηση των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στα ΜΜΕ και τη μυθοπλασία. Οι άνθρωποι συχνά εκπλήσσονται όταν τους λέω ότι το όνειρό μου είναι να γυρίζω ταινίες της Disney με γκέι πριγκίπισσες.

Ονειρεύομαι κι άλλα πράγματα πέρα από το να αποτρέψω το τέλος του κόσμου. Κανείς δεν θέλει να σκέφτεται την κλιματική αλλαγή. Όλοι έχουν κι άλλα όνειρα. Όταν ήμουν παιδί δεν σκεφτόμουν ότι μια μέρα ελπίζω να αποφύγω στο παρά πέντε την καταστροφή του πλανήτη. Δεν ήταν αυτό το όνειρό μου. Όμως το κάνω γιατί είμαι αναγκασμένη, για να επιβιώσω». 

Χάουι Ου, 18 ετών

Είναι μια από τις ελάχιστες νεαρές ακτιβίστριες της Κίνας που έλαβε μέρος στις δραστηριότητες των Παρασκευών για το Μέλλον και του Extinction Rebellion στη διάρκεια των τελευταίων ετών, πριν εμπνεύσει και άλλους νέους να αναλάβουν δράση.

Η Ου Χονγκιί, γνωστή και ως Χάουι Ου, διαδηλώνει για την ανάληψη περιβαλλοντικής δράσης, παρά το γεγονός ότι οι διαδηλώσεις απαγορεύονται στην Κίνα, αν πρώτα δεν τους έχει δοθεί ρητή έγκριση από τις αρχές. Τον Οκτώβριο, η Χάουι στάθηκε μόνη της μπροστά από ένα ξενοδοχείο για περισσότερες από 10 ώρες για να διαμαρτυρηθεί για την απουσία προσπάθειας εκ μέρους της ξενοδοχειακής βιομηχανίας της Κίνας για τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα.

Όμως ενώ ορισμένοι νεαροί Κινέζοι έχουν κινητοποιηθεί από το παράδειγμά της, πολλές προσπάθειες διαδηλώσεων κατεστάλησαν, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων της για διαδήλωση στις 19 Μαρτίου.

«Η αστυνομία παρενέβη πριν συμβεί οτιδήποτε», δήλωσε η Ου στον Guardian. «Δυο ακτιβιστές που γνωρίζω πήγαν στο Τσενγκντού, όμως οι οικογένειές τους τους κάλεσαν και τους προειδοποίησαν ή προσπάθησαν να τους τρομάξουν, για να μην συμμε΄τεχουν. Τους είπαν να πάνε στο γραφείο διαχείρισης των ΜΚΟ στο Τσενγκντού για να “δώσουν στοιχεία” ξεχωριστά, πριν τη δράση και μετά το πρωί της Παρασκευής 19 Μαρτίου τους προσήγαγαν σε αστυνομικό τμήμα για ανάκριση, τους ανάγκασαν να υπογράψουν έγγραφα, τους πήραν δείγμα DNA και στη συνέχεια τους άφησαν ελεύθερους το ίδιο βράδυ. Έτσι, δεν κατέβηκαν στο δρόμο».

«Την επόμενη εβδομάδα επέστρεψαν στο σπίτι τους και η αστυνομία τους περίμενε σαν παλιόφιλος στον σταθμό του τρένου, ενώ τους επισκέφθηκε ξανά αργότερα την ίδια εβδομάδα».

«Εκτός αυτών, μίλησα με άλλους μαθητές που οργανώνονταν στα σχολεία τους, όμως τώρα δεν έχουν σκοπό να το ξανακάνουν. Δέχθηκαν προειδοποιήσεις από τα σχολεία τους ή ήρθαν σε σύγκρουση με τους γονείς τους και σταμάτησαν».

Αυτή τη στιγμή, η Ου βρίσκεται στην Ευρώπη, ενώ πρόσφατα έκανε απεργία πείνας για να διαμαρτυρηθεί για τις βιομηχανικές πολιτικές της ηπείρου. Παραμένει αισιόδοξη για τον ρόλο που θα μπορούσαν να παίξουν οι διαμαρτυρίες αυτού του είδους.

«Το θέμα δεν είναι πόση καταστολή έχουμε δεχθεί, αλλά το γεγονός ότι παρά το ότι ξέρουμε πως είναι δύσκολο, τολμάμε να υπάρχουμε. Τολμάμε να λέμε την αλήθεια για το κλίμα και τον οικολογικό κίνδυνο, να αμφισβητούμε τον καπιταλιστικό και υπερκαταναλωτικό κόσμο. Αρνούμαστε να γίνουμε τρόφιμοι της αδικίας».