Έως τα 19 του δικαιούται, πλέον, να αποποιηθεί ο ανήλικος κληρονόμος

Γράφει η Παρασκευή Πέξα – Καλφέλη*

Πολλοί γονείς ανήλικων κληρονόμων που απέκτησαν κατάχρεη κληρονομιά, μετά τη νέα ρύθμιση του άρθρου 35 του Ν. 4786/2021, με ρωτούν το εξής πράγμα :

Να φροντίσουν τώρα οι ίδιοι να αποποιηθούν (που τα παιδιά τους είναι ακόμη ανήλικα) ή να αφήσουν να αποποιηθούν εκείνα μέσα στον 1 χρόνο από την ενηλικίωσή τους ;

Δηλαδή από τα 18 έως τα 19 τους ;

Κατά τη γνώμη μου, δυστυχώς, ο καινούργιος νόμος 4786/2021 μάλλον έκανε τα πράγματα χειρότερα  !

Έτσι, με απλά λόγια και με παραδείγματα θα εξηγήσω πολύ σύντομα το γιατί :

Καταρχήν, είναι αναγκαίο να αντιληφθούν όλοι, ότι καμία κληρονομιά (με κινητά, ακίνητα ή και χρέη) δεν μένει ποτέ «ορφανή» !

Υπ’ αυτή την έννοια ο Νομοθέτης καθόρισε ποιοι και πότε θα την αποκτήσουν και χωρίς να πράξουν το οτιδήποτε.

Και μόνο εφόσον δεν την θέλουν, τότε είναι ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟ να προβούν σε συγκεκριμένες ενέργειες, μέσα σε συγκεκριμένη προθεσμία. Αυτή η προθεσμία – μέχρι την ψήφιση του Ν. 4786/2021- ήταν η ίδια για τους ενήλικες και τους ανήλικους κληρονόμους, γιατί ο Νόμος δεν διέκρινε.

Επιπλέον,  είναι απαραίτητο να αναφέρουμε, ότι ήταν «στραγγαλιστικά» σύντομη (!) η 4μηνη προθεσμία την οποία έθετε ο Νομοθέτης για την επίμαχη αποποίηση.

Ωστόσο το έκανε αυτό για την ασφάλεια των συναλλαγών !

Τι εννοώ ; Είναι σημαντικό να κατανοήσουν όλοι, ότι οι Δανειστές μιας κληρονομιάς (δημόσιο, τράπεζες, τρίτοι) δικαιούνται να γνωρίζουν ποιοι την αποκτούν, για να μπορούν να ικανοποιηθούν άμεσα από  αυτή.

Παράδειγμα : Μια καλή μου φίλη, όσο ζούσα μου είχε δανείσει 30.000,00 ευρώ.

Και το ερώτημα είναι το εξής:

Για πόσο καιρό άραγε μετά το θάνατό μου θα πρέπει να βλέπει τους «δυνητικούς» κληρονόμους μου να απολαμβάνουν τα σπίτια μου, να εισπράττουν τα νοίκια μου και να ξοδεύουν τα χρήματά μου, χωρίς να της επιστρέφονται τα λεφτά της ;

Και για πόσο καιρό άραγε θα πρέπει να περιμένει για να τα πάρει πίσω, με ορατό τον κίνδυνο στο τέλος να ξοδευτούν όλα, χωρίς εκείνη να ικανοποιηθεί ;

Και εδώ βρίσκεται το πιο κρίσιμο σημείο !

Δηλαδή, πριν από το Ν. 4786/2021 (και) ο ανήλικος κληρονόμος όφειλε πολύ σύντομα να ενεργήσει (και να αποποιηθεί ή μη την κληρονομιά) !

Κατά συνέπεια  το «μήνυμα» το οποίο ήθελε να περάσει ο Νομοθέτης  ήταν το εξής :

«…αποφασίστε γρήγορα κληρονόμοι μου αν θα πάρετε τελικά την κληρονομιά μου (σπίτια, λεφτά και χρέη ), για να πάψει η ανασφάλεια της φίλης μου και να ξέρει από ποιους θα ζητήσει πίσω τα δανεικά. Και μάλιστα ταχύτατα, πριν ξοδέψετε όσα σας άφησα».

Έτσι, με τη σοφή τούτη ρύθμιση του Αστικού Κώδικα αποκρυσταλλωνόταν ένα «ξεκάθαρο τοπίο», αφού ο δανειστής ήξερε πλέον τους κληρονόμους και για να διασφαλιστεί προχωρούσε σε αγωγές, διαταγές πληρωμής, κατασχέσεις κ.α.

Βεβαίως, συνήθως οι αντιδικίες τούτες δεν ενεργοποιούνταν, γιατί οι κληρονόμοι (ενήλικες και ανήλικοι) στην πλειονότητά τους έσπευδαν εγκαίρως και αποποιούνταν.

Παράδειγμα  : Εάν ο αποβιώσας χρωστούσε φόρους, ο κληρονόμος που είχε αποποιηθεί προσκόμιζε άμεσα στην εφορία τη δήλωση της αποποίησης, αποδεικνύοντας πάραυτα ότι δεν είναι κληρονόμος. Και έτσι το Δημόσιο δεν τον καταδίωκε.

Παράλληλα, επειδή καταχωρούνταν η δήλωση της αποποίησης στο Δικαστήριο, πληροφορούνταν ο δανειστής ποιος αποποιήθηκε και έτσι γνώριζε ποιον θα «κυνηγήσει».

ΟΜΩΣ, μετά τη ψήφιση του πρόσφατου νόμου 4786/2021, που ο ανήλικος κληρονόμος μπορεί να αποποιηθεί  μέχρι να γίνει 19 ετών (!) δημιουργείται μια κορυφαία ανασφάλεια στις συναλλαγές.

Γιατί ;

Παράδειγμα:  Αν ο ανήλικος κληρονόμος είναι ενός (1) έτους, μέχρι αυτός να αποποιηθεί πριν κλείσει τα 19 του, όλα αυτά τα χρόνια θα μένει μετέωρη η τύχη της κληρονομιάς. Έτσι, τα κληρονομιαία περιουσιακά στοιχεία θα αλλοιώνονται ή θα αναλώνονται ανεξέλεγκτα, θα φθείρονται κ.λ.π., προκαλώντας τεράστια ζημία στους δανειστές.

Και ενόψει αυτής της κορυφαίας διακινδύνευσης είναι προφανές, ότι οι δανειστές ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΕΠΙ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΑΞΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ, ΑΛΛΆ  θα κινούν άμεσα και δικαιολογημένα (!) κάθε νόμιμη διαδικασία, εναντίον των «προσωρινών» ανήλικων κληρονόμων !

Ποιο είναι το συμπέρασμα από όλα αυτά; ; Οφείλουμε να ομολογήσουμε, ότι η καινούργια ρύθμιση ευνοεί καταρχήν πολλούς ανήλικους κληρονόμους, όπως (ενδεικτικά) όσους «έχασαν» την προθεσμία και θα αποποιηθούν έγκυρα μέχρι τα 19 τους.

Ωστόσο, από την άλλη πλευρά η ακραία ανασφάλεια, που αναπόφευκτα θα κυοφορείται σε βάρος των δανειστών, θεωρώ ότι θα εμπλέκει τους γονείς των ανήλικων κληρονόμων σε πολυέξοδες και πολυετείς δικαστικές αντιδικίες μαζί τους, με αποτέλεσμα  την περαιτέρω επιβάρυνση και των δύο πλευρών !

Απαντώντας, λοιπόν, στους γονείς των ανήλικων κληρονόμων, τους συστήνω να συνεχίσουν να επιλέγουν τη γνωστή και πεπατημένη διαδικασία της αποποίησης κατά την ανηλικότητά τους και μέσα στη γνωστή σύντομη προθεσμία, αν δεν θέλουν εκκρεμότητες σε βάθος ετών !

ΚΑΙ ΝΑ ΜΗ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΝ ΜΕΧΡΙ Ο ΑΝΗΛΙΚΟΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΣ ΝΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΜΕΤΑΞΥ 18 και 19 ΕΤΩΝ !

*Η Παρασκευή Πέξα – Καλφέλη είναι Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω και εξειδικεύεται στο κληρονομικό δίκαιο  (evipexakalfeli@yahoo.gr)