Επιστροφή στην κίνηση σε ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση

Ελπίδες στην αποκατάσταση της κίνησης και της όρασης σε ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας φέρνουν οι νέες τεχνολογίες που εφαρμόζονται στην κλινική έρευνα για την ανάπτυξη νέων θεραπειών.

Από την επόμενη χρονιά και στη συνέχεια, αναμένεται να εγκριθούν νέες θεραπείες που θα στοχεύουν στη μυελίνη των νευραξόνων και θα την αποκαθιστούν, δίνοντας λύση κατ΄αρχήν στα συμπτώματα και στη συνέχεια και στην αντιμετώπιση της ασθένειας. Οι θεραπείες που υπάρχουν σήμερα μειώνουν τη φλεγμονή στο κεντρικό νευρικό σύστημα, καθυστερώντας την εξέλιξη της νόσου και αποτρέποντας περαιτέρω βλάβες, όμως οι νέες θεραπείες που βρίσκονται υπό έρευνα, στοχεύουν στην επιδιόρθωση των βλαβών, φέρνοντας στην κυριολεξία, τον χρόνο, πίσω.

Η ανάπτυξη παραγόντων που οδηγούν στην επαναμυελίνωση, έχουν εφαρμογή και στη νόσο του Πάρκινσον και στην πλάγια μυατροφική σκλήρυνση, παρότι ο μηχανισμός δράσης είναι διαφορετικός, αφού οι ασθένειες αυτές προκαλούνται από εκφύλιση των νευρώνων. Παρόλα αυτά, οι επαναμυελινωτικοί παράγοντες εμποδίζουν την απώλεια των μιτοχονδρίων και προάγουν την επιβίωση των νευρώνων που χάνονται στην Πάρκινσον (ντοπαμινεργικοί νευρώνες) και στην ALS (κινητικός νευρώνας).

Στην έρευνα για την αποκατάσταση της μυελίνης εστιάζουν 14 μελέτες, μία εκ των οποίων βρίσκεται σε τελικό στάδιο ΙΙΙ και αναμένεται να καταλήξει σε ένα νέο φάρμακο από το 2022. Λίγο αργότερα αναμένονται και τα αποτελέσματα από άλλες 11 κλινικές μελέτες που τώρα βρίσκονται σε φάση ΙΙ. Ως το 2026 αναμένεται να κυκλοφορούν στην αγορά έξι νέα φάρμακα.

Το 85% των μελετών στοχεύουν στην επαναμυελίνωση με τις πιο υποσχόμενες τεχνολογίες να αφορούν τη χρήση νανοκρυστάλλων χρυσού, αντισώματα, βιοτίνη σε εξαιρετικά υψηλή συγκέντρωση σε συνδυασμό με ορμονοθεραπεία.  Σε ότι αφορά την αντιμετώπιση της Πάρκινσον και της ALS, χρησιμοποιούνται οι νανοκρύσταλλοι χρυσού, όμως με διαφορετικό μηχανισμό.

Οι τελευταίες προσεγγίσεις της απομυελίνωσης, στρέφονται στην αναστολή των παραγόντων που εμποδίζουν τη μυελίνωση, ενίσχυση των ολιγοδενδροκυττάρων του εγκεφάλου που ευθύνονται για την παραγωγή μυελίνης και στον «καθαρισμό» των «θραυσμάτων» μυελίνης που απέμειναν μετά την καταστροφή της και τα οποία εμποδίζουν την επαναμυελίνωση των νευραξόνων.

Οι νέες τεχνολογίες

Για την επίτευξη της επαναμυελίνωσης οι έρευνες έχουν δείξει καλά αποτελέσματα μέχρι στιγμής από τρεις παράγοντες:

Τον χρυσό, που σε μορφή νανοκρυστάλλων χρησιμοποιείται ως καταλύτης για την ενίσχυση αντιδράσεων μέσα στο κύτταρο, οι οποίες παράγουν ενέργεια. Μια από τις εφαρμγοές είναι η βελτίωση της διαφοροποίησης και ωρίμανσης των πρόδρομων ολιγοδενδροκυττάρων που εξελίσσονται σε ολιγοδενδροκύτταρα, τα οποία ευθύνονται για τη διαδικασία μυελίνωσης των νευραξόνων στον εγκέφαλο.

Ένα μικρό μόριο υπό έρευνα, που προάγει την ανάπτυξη των κυττάρων που παράγουν τη μυελίνη και ενδεχομένως να επιτραπεί έτσι η επαναμυελίνωση και η επικοινωνία των νευρώνων στους ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση.

Υψηλή συγκέντρωση βιοτίνης που ενεργοποιεί τις κυτταρικές διεργασίες των ολιγοδενδροκυττάρων, ενώ παράλληλα καλύπτει και τις ενεργειακές απαιτήσεις των νευρικών ινών που έχουν υποστεί απομυελίνωση.

Οι θεραπείες αυτές αναμένεται να έχουν δραστική επίδραση στη ζωή των ασθενών και των οικογενειών τους, καθώς πάνω από το 70% των πασχόντων από σκλήρυνση κατά πλάκας χρειάζονται υποστήριξη από την οικογένειά τους, ανάγκη που αυξάνεται με την εξέλιξη της νόσου.

Σημειώνουμε ότι στην Ευρώπη, περισσότεροι από 750.000 άνθρωποι πάσχουν από πολλαπλή σκλήρυνση, οι οποίοι διαγνώσκονται με τη νόσο στη δεύτερη ή τρίτη δεκαετία της ζωής τους. Το ετήσιο κόστος της νόσου υπολογίζεται περίπου στα  7,9 δισ. ευρώ για την περίθαλψη των ασθενών, χωρίς να έχουν συνυπολογιστεί το έμμεσο κοινωνικό και οικονομικό κόστος της νόσου.