Επιστημονική διαμάχη για το εάν ο κοροναϊός ενσωματώνει γονίδιά του στα ανθρώπινα κύτταρα

Διακεκριμένοι επιστήμονες που αναστάτωσαν πέρυσι την επιστημονική κοινότητα, υποστηρίζοντας ότι σε σπάνιες περιπτώσεις ο SARS-CoV-2 ενσωματώνει το γενετικό υλικό του στο ανθρώπινο DNA, παρουσιάζουν τώρα νέες ενδείξεις για να στηρίξουν τον αμφιλεγόμενο ισχυρισμό τους.

Εάν έχουν τελικά δίκιο, τα ευρήματά τους θα εξηγούσαν σπάνια περιστατικά στα οποία άνθρωποι που είχαν αναρρώσει από την Covid-19 βρίσκονται ξανά θετικοί πολλούς μήνες αργότερα.

Εφόσον η θεωρία ευσταθεί, γονίδια του ιού που έχουν ενσωματωθεί στα κύτταρα των πρώην ασθενών μπορεί ενίοτε να ενεργοποιούνται εκ νέου και να δίνουν θετικό αποτέλεσμα, ακόμα κι αν ο φορέας παραμένει απολύτως υγιής.

«Διαθέτουμε πλέον ξεκάθαρες ενδείξεις ότι [γενετικές] αλληλουχίες του ιού μπορούν να ενσωματώνονται στο [ανθρώπινο] γονιδίωμα» υποστηρίζει στον δικτυακό τόπο του Science ο Ρούντολφ Γιένις του ΜΙΤ, συνεπικεφαλής της νέας μελέτης που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση PNAS.

Η διαμάχη ξεκίνησε τον περασμένο Δεκέμβιο, όταν ο Γιένις και ο εξίσου διακεκριμένος συνεργάτης του Ρίτσαρντ Γιανγκ, επίσης στο ΜΙΤ, παρουσίασαν την υπόθεσή τους σε προδημοσίευση, η οποία έγινε αμέσως αντικείμενο κριτικής.

Σύμφωνα με τους επικριτές της προδημοσίευσης, η ίδια η τεχνική που εφαρμόσαν οι Γιένις και Γιανγκ μπορεί από μόνη της να εισαγάγει γονίδια του ιού στις καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων που χρησιμοποιήθηκαν στο πείραμα.

Ο Γιένις παραδέχεται τώρα στο Science ότι οι επικριτές του είχαν εν μέρει δίκιο και πώς ήταν λάθος της ομάδας του να προχωρήσει στην προδημοσίευση χωρίς πειστικότερες ενδείξεις. Παραδέχεται επίσης ότι η προδημοσιευμένη μελέτη απορρίφθηκε από την επιθεώρηση στην οποία εστάλη για δημοσίευση.

Ωστόσο ο ερευνητής υποστηρίζει ότι οι ατέλειες της μεθόδου που εφαρμόστηκαν στην αρχική μελέτη δεν εξηγούν από μόνες τους τις ιικές γενετικές αλληλουχίες που εντοπίζονται στα εργαστηριακά πειράματα.

Σε αντίθεση με τα ανθρώπινα κύτταρα, τα οποία χρησιμοποιούν μόρια DNA ως γενετικό υλικό, ο πανδημικός κοροναϊός χρησιμοποιεί μόρια RNA.

Ορισμένοι ιοί RNA (όπως για παράδειγμα ο HIV) παράγουν τη λεγόμενη αντίστροφη μεταγραφάση, ένα ένζυμο που τους επιτρέπει να αντιγράφουν τα γονίδιά τους σε μόρια DNA, τα οποία στη συνέχεια ενσωματώνονται στο ανθρώπινο γονιδίωμα.

O SARS-CoV-2 δεν διαθέτει το γονίδιο της μεταγραφάσης. Όπως όμως επισημαίνουν οι ερευνητές, το ανθρώπινο γονιδίωμα περιέχει το γονίδιο λόγω μόλυνσης των προγόνων μας με ιούς RNA πριν από εκατομμύρια χρόνια.

Οι ερευνητές συνεργάστηκαν στη νέα μελέτη με έναν από τους επικριτές της αρχικής δημοσίευσης, τον Στίβεν Χιουζ του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Καρκίνου, ο οποίος δηλώνει ότι τα νέα πειράματα τον μετέπεισαν.

Άλλοι, όμως παραμένουν δύσπιστοι, υποστηρίζοντας ότι η θεωρία των Γιένις και Γιανγκ είναι λογικοφανής αλλά παραμένει αναπόδεικτη. Μια από τις επικρίσεις είναι ότι τα ανθρώπινα κύτταρα δεν παράγουν σημαντικές ποσότητες μεταγραφάσης σε κανονικές συνθήκες.

Η διαμάχη αναμένεται τώρα να συνεχιστεί μέχρι να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί ότι το φαινόμενο που παρατηρήθηκε στα εργαστηριακά πειράματα συμβαίνει όντως σε ασθενείς.

Περαιτέρω μελέτες απαιτούνται εξάλλου για να διαπιστωθεί αν η ενσωμάτωση γονιδίων του ιού είναι σπάνιο ή συχνό φαινόμενο και κατά πόσο επηρεάζει την υγεία και τα αποτελέσματα των μοριακών τεστ.