Τηλεπερσόνες στην Κίρκη του μικροφώνου και της μικρής οθόνης

«Πέτρου τι κάν’ς; Σ’ είδαμι τ’ς προάλλες και στη ‘ντιλιόραση, μπράβου παλικάρι μ’»!

Όποτε ταξιδεύω προς την πατρώα γη της Βοιωτίας, θυμάμαι αυτή τη φράση της αξέχαστης, πανέξυπνης και πάντα κεφάτης γριάς Τόληαινας, σε μια συνάντησή μας στην ανηφοριά προς το καταλανικό κάστρο της Λιβαδειάς.

Ήταν η δεκαετία του ’80, όπου η de facto εμφάνιση αμέτρητων ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών μέσων είχε αναστατώσει το σύμπαν. Ένα πυκνό δάσος από κεραίες, στις κορυφογραμμές του Υμηττού και λιγότερο της Πάρνηθας. Στα υπουργεία από το ισόγειο μέχρι τον τελευταίο όροφο γεμάτα από χοντρά καλώδια των συνεργείων εξωτερικών μεταδόσεων των ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών για συνεντεύξεις από υπουργούς.

Χωρίς υπερβολές  και αρνητικές προκαταλήψεις, τα ερτζιανά της εποχής αυτής έστελναν στο εκτελεστικό απόσπασμα τη μακραίωνη και θαυμαστή παράδοση της τυπογραφίας. Στο ίδιο απόσπασμα και οι στοίβες από τα… καλλιγραφημένα χειρόγραφα, με τον υπέροχο ελληνικό γραπτό λόγο, που μεσονυχτίς όδευαν στα τυπογραφεία των εφημερίδων και στις λινοτυπικές μηχανές του αντιμονίου και από εκεί στα πιεστήρια των εφημερίδων.

Στο πληκτρολόγιο αυτών των λινοτυπικών μηχανών που έλιωναν το τοξικό μέταλλο του αντιμονίου, μετατρέποντάς το σε αρνητικά ανάγλυφα στοιχεία, οι λινοτύπες. Αυτή η ηρωική γενιά της έντυπης ελληνικής και παγκόσμιας ενημέρωσης, που εξουδετέρωνε τις τοξικές αναθυμιάσεις του λιωμένου αντιμονίου, πίνοντας ολόκληρα μπουκάλια από δροσερό παστεριωμένο γάλα…

Τι να πρωτοθυμηθώ; Την ευρυμάθεια αυτών των συναδέλφων που πληκτρολογούσαν τα κείμενα του Δημήτρη Ψαθά, του Άγγελου Τερζάκη, του Ευάγγελου Παπανούτσου, του Πάνου Κόκκα, του Αιμίλιου Χουρμούζιου, του Γιώργου Φτέρη, και παλιότερα του Ζαχαρία Παπαντωνίου, ή της άλλης γενιάς του Κώστα Βάρναλη, του Νίκου Παπαπερικλή γιατί όχι και της εθελοντικής αφεντιάς μου, που είχα άριστες σχέσεις με τη γενιά των λινοτυπών… Θεέ μου συγχώρα με, γιατί αν αρχίσω ν’ απαριθμώ και άλλα ονόματα από τους συντάκτες του λογοτεχνικού, φιλοσοφικού, ενημερωτικού, σχολιογραφικού και αρθρογραφικού λόγου θα εκτραπώ σε μακροσκελέστατο κείμενο.

Άξιζε όμως η παρένθεση αυτή. Ήταν κάτι σαν γεμάτο θαυμασμό, αλλά και πικρό δάκρυ για το κατοπινό εκτελεστικό απόσπασμα της οπτικοακουστικής και εν μέρει χυδαίας έντυπης Βαβυλωνίας, που μετέτρεψε την έρευνα, τη γνώση, την κριτική και κάθε λογής πνευματική και καλλιτεχνική πρωτοπορία, σ’ ένα αγωνιώδες και αναποτελεσματικό ζάπινγκ. Κάτι σαν πορεία στο έδαφος, μιας αποξηραμένης γης, από τη διαρκή ανθρωπιστική ανομβρία.

Μάχη αλληλοεξόντωσης

Σ’ αυτή τη στέρφα και άγονη εποχή, κορυφώνονται οι μέχρις εσχάτων θανάσιμες αντιπαραθέσεις, για το ποιος ή ποια θα έχουν τα μεγαλύτερα μερίδια προβολής και αυτοπροβολής στο μικρόφωνο και στη μικρή οθόνη. Είναι οι διαφόρων μεγεθών τηλεπερσόνες, σημαντικού, μετρίου ή ασήμαντου διαμετρήματος στο εκκωφαντικό σκοπευτήριο για μια θέση στο εκτυφλωτικό φως των τηλεοπτικών πάνελς. Έστω και αν από τις συνάξεις αυτές δεν προκύπτουν σημαντικά αποτελέσματα. Το τελικό αποτέλεσμα είναι άλλο. Η μεγιστοποίηση της αναξιοκρατικής αναλογίας στα εθνικά και διεθνή κοινοβούλια, εις βάρος βέβαια της οποιασδήποτε αξιοκρατικής μειοψηφίας. Και όχι μόνον στην πολιτική. Αλλά και στις Τέχνες και στα Γράμματα.

Ας μη πάμε μακριά. Αρκεί το συνηθισμένο κατάντημα μιας Γιουροβίζιον που έχει απλωθεί μέχρι τα σύνορα της Μογγολίας, με το στερεότυπο στιλ των φωτεινών πολύχρωμων εφέ, των κροτίδων λάμψης και της σχεδόν μηδενικής λυρικής παρουσίας. Κατά τα άλλα η γνωστή αξιολόγηση: «Και από φωνή κορμάρα»!

Τηλεοπτικό μπουντουάρ και πασαρέλα

Φυσικά, δεν λείπουν ακόμη και σε εκπομπές ενημερωτικού και αυστηρώς ειδησεογραφικού χαρακτήρα αμφιέσεις και μακιγιάζ που μαρτυρούν ειδική προετοιμασία σε καμαρίνια (μπουντουάρ), για εμφανίσεις όχι για τηλεθεατές ειδήσεων, όσο για επιδείξεις σε πασαρέλα, με αστραφτερά faux bijoux (ψευδοκοσμήματα), με ενδυμασίες υψηλών δεξιώσεων και υπερτονισμένο μακιγιάζ που συχνά λειτουργεί παραμορφωτικά σε πρόσωπα νεανικά που θα γίνονταν καλύτερα δεκτά στο μάτι και τα συναισθήματα των τηλεθεατών με τη φυσική τους ομορφιά, αλλά το ανεπιτήδευτο και πειστικό τους ύφος.

Άλλωστε, παρουσίαση ειδήσεων δεν σημαίνει συμμετοχή σε επιδείξεις μόδας υψηλών σχεδιαστών, αλλά ούτε και σε επαρχιακά καλλιστεία.

Και τελειώνω, επιστρέφοντας στη γεμάτη αφελή θαυμασμό φράση της απονήρευτης γριάς Τόλιαινας στο καταλανικό κάστρο της Λιβαδειάς: «Πέτρου σ’ είδαμι τ’ς προυάλλες και στη’ ντιλιόραση»!

Ευτυχώς απέφυγα το δέλεαρ της εξαργυρώσιμης επιταγής για την κατάκτηση των ανώτερων στους στόχους της ζωής μου, μέσα από την επαγγελματική μου συμμετοχή σε πρες κόμφερανς ή άλλη εκδήλωση με ραδιοτηλεοπτική κάλυψη. Όχι μόνον η αφεντιά μου, αλλά και εκατοντάδες φίλων και συναδέλφων, που μένουμε ακόμη πιστοί στο χειρόγραφο, γιατί αυτό ακριβώς το χειρόγραφο επικοινωνεί με τις φλέβες της καρδιάς γιατί όχι και του νου. Τα ίδια αυτά χέρια και οι ίδιες αυτές παλάμες γράφουν παρτιτούρες, αλλά παράγουν και υπερκόσμιο ήχο, ή ζωγραφίζουν με χρώμα και φως… Ποιοι είναι οι πιο κερδισμένοι ή ορθότερα οι πιο ευτυχισμένοι;