Γιατί η Φλόριντα απελευθερώνει μεταλλαγμένα κουνούπια που φθορίζουν

Γενετικά τροποποιημένα κουνούπια απελευθερώθηκαν για πρώτη φορά στις ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών στην τροπική νότια Φλόριντα.

Έπειτα από μια δεκαετία προσπαθειών για την εξασφάλιση άδειας από την ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας (EPA), η βρετανική εταιρεία βιοτεχνολογίας Oxitec ξεκίνησε τη δοκιμή στα τέλη Απριλίου με στόχο να μειώσει τον πληθυσμό του Aedes aegypti, ενός είδους κουνουπιού που ενοχοποιείται για κρούσματα δάγκειου και κίτρινου πυρετού τα τελευταία δέκα χρόνια.

Σύμφωνα με την εταιρεία, η απελευθέρωση των γενετικά τροποποιημένων εντόμων είχε θεαματικά αποτελέσματα στις δοκιμές ανοιχτού πεδίου που είχαν πραγματοποιηθεί νωρίτερα σε Βραζιλία, Παναμά, Νησιά Κέιμαν και Μαλαισία.

Παλαιότερα, η Oxitec είχε δοκιμάσει στην Ελλάδα μια γενετικά τροποποιημένη μεσογειακή μύγα, σχεδιασμένη για την προστασία των οπωροφόρων δέντρων, ωστόσο η δοκιμή πραγματοποιήθηκε σε κλειστές εγκαταστάσεις και όχι στο ανοιχτό περιβάλλον.

H δοκιμή πραγματοποιείται σε συνεργασία με την τοπική υπηρεσία καταπολέμησης των κουνουπιών (Reuters)

Σε πρώτη φάση, περίπου 12.000 αρσενικά κουνούπια θα απελευθερωθούν στα Φλόριντα Κιζ, ένα αρχιπέλαγος που εκτείνεται σε απόσταση περίπου 200 χιλιομέτρων από το νότιο άκρο της ηπειρωτικής Φλόριντα. Ακόμα 20 εκατομμύρια κουνούπια προγραμματίζεται να απελευθερωθούν στην ίδια περιοχή εντός του έτους.

Το πρόγραμμα εγκρίθηκε σε τοπικό δημοψήφισμα το 2016, συνεχίζει όμως να προκαλεί αντιδράσεις μεταξύ κατοίκων που ανησυχούν για άγνωστες παρενέργειες.

Το γενετικά τροποποιημένο κουνούπι της σειράς OX5034 φέρει ένα γονίδιο που προκαλεί τον θάνατο των θηλυκών ατόμων στο στάδιο της προνύμφης. Τα αρσενικά κουνούπια, τα οποία δεν τσιμπούν και δεν μεταδίδουν ασθένειες στον άνθρωπο, επιζούν και διασταυρώνονται με με άγρια θηλυκά κουνούπια, οδηγώντας έτσι σε κατάρρευση τον τοπικό πληθυσμό.

Επιπλέον, τα κουνούπια φέρουν ένα γονίδιο που τα κάνει να φθορίζουν όταν εκτεθούν σε υπεριώδες φως, έτσι ώστε να είναι δυνατή η αναγνώρισή τους στο περιβάλλον.

Η τοπική υπηρεσία ελέγχου του πληθυσμού των κουνουπιών απευθύνθηκε στην Oxitec μετά την καταγραφή των πρώτων κρουσμάτων δάγκειου πυρετού το 2009 και το 2010, ανέφερε η USA Today.

Κουτιά που περιέχουν νερό και αβγά των «μεταλλαγμένων» κουνουπιών αφήνονται σε προκαθορισμένα σημεία (Reuters)

Όπως εξήγησε στο Reuters εκπρόσωπος της υπηρεσίας, οι ψεκασμοί είναι όλο και λιγότερο αποτελεσματικοί, καθώς τα κουνούπια σταδιακά αναπτύσσουν ανθεκτικότητα στα εντομοκτόνα.

Η διευθύντρια της υπηρεσίας Άντρια Λιλ επισήμανε ότι τα κουνούπια του είδους Aedes aegypti ευθύνονται σχεδόν για όλα τα περιστατικά μετάδοσης ασθενειών, παρά το γεγονός ότι αντιστοιχούν μόλις στο 4% του συνολικού πληθυσμού κουνουπιών.

«Στα Φλόριντα Κιζ έχουμε πάνω από 45 είδη. Το συγκεκριμένο είδος είναι επεκτατικό, δεν κατάγεται από εδώ και δεν αποτελεί μέρος του φυσικού οικοσυστήματος» είπε η Λιλ απαντώντας στις ανησυχίες για ενδεχόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Σύμφωνα με τον δικτυακό τόπο του Nature, είναι η πρώτη φορά που απελευθερώνονται στις ΗΠΑ γενετικά τροποποιημένα κουνούπια, αν και η Oxitec είχε λάβει άδεια για δοκιμές δύο γενετικά τροποποιημένων εντόμων που προσβάλλουν καλλιέργειες, την πλουτέλλα των σταυρανθών και το ρόδινο σκουλήκι του βαμβακιού.

Αν το πείραμα στη Φλόριντα στεφθεί με επιτυχία, η εταιρεία σχεδιάζει να υποβάλει αίτηση στην Υπηρεσία Περιβαλλοντικής Προστασίας για την εφαρμογή της νέας τεχνολογίας και σε άλλες περιοχές.

Η εταιρεία απελευθερώνει τα αρσενικά κουνούπια μόνο σε ιδιωτικές εκτάσεις που κρατά μυστικές, καθώς εξοργισμένοι κάτοικοι είχαν απειλήσει να ψεκάσουν με εντομοκτόνο τα σημεία απελευθέρωσης.