Κουμάντα και εξουσίες

«Εδώ μέσα κάνω κουμάντο εγώ» ο ένας. «Θα σου δώσω μια μπάτσα και η μισή θα πάει χαμένη. …Δεν ντρέπεσαι που είσαι έτσι; …Θα σε σκοτώσω, μα την Παναγία» ο άλλος. Και οι δύο οδηγοί σε αστικά λεωφορεία. Ο πρώτος στην Αθήνα, ο δεύτερος στη Θεσσαλονίκη. Μέσα σε 48 ώρες, δυο περιπτώσεις πεζοδρομιακού τσαμπουκά, δομημένου με μπετόν αρμέ ρατσισμού. Στη μία περίπτωση ασκήθηκε εις βάρος μετανάστη που δεν σηκώθηκε για να δώσει τη θέση του σε κάποια κυρία. Στην άλλη εναντίον ηλικιωμένου και, κατά πώς φαίνεται ανήμπορου, που μπερδεύτηκε με τις στάσεις. Αμφότερες μας θύμισαν τον 19χρονο που το 2013 έχασε τη ζωή του πηδώντας από το εν κινήσει τρόλεϊ καθώς είχε «συλληφθεί» από τον ελεγκτή επειδή δεν είχε κόψει εισιτήριο.

Συμπτωματικά οι τρεις περιπτώσεις αναφέρονται σε εργαζόμενους στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Θα μπορούσαν να δουλεύουν σε οποιοδήποτε πόστο – δημόσιο ή ιδιωτικό – όπου η θέση τους θα τους έδινε μια μικρή ψευδαίσθηση εξουσίας. Ενα «τίποτα» Αρχής. Δεν μιλάμε για ανθρώπους που διαφθείρονται από την απόλυτη εξουσία αλλά γι’ αυτούς που «διαφθείρουν» τη μικροποσότητα εξουσίας που τους δόθηκε. Που καταχρώνται το ξέφτι της. Που δεν μπορούν να διαχειριστούν ψήγματα από δαύτην.

Ο Οργουελ περιέγραφε τον κομμουνιστή ως έναν λάτρη της εξουσίας χωρίς εξουσία. Νομίζω ότι ταιριάζει σε πάρα πολλούς  ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων. Το λέμε και εξουσιολαγνεία. Επειδή οι ίδιοι υποκλίνονται μπροστά της με μεγάλη οσφυοκαμψία, απαιτούν ακόμη μεγαλύτερη απέναντι στη δική τους ελάχιστη και στιγμιαία δύναμη. Αυτό σημαίνει το «εδώ μέσα κάνω κουμάντο εγώ». Κι ας είναι το «εδώ μέσα» «καμαρούλα μια σταλιά δύο επί τρία». Και κοίτα τώρα που δεν θυμάμαι ποιος έχει πει ότι η εξουσία (και η κουλτούρα) είναι σαν τη μαρμελάδα. Οσο πιο λίγη έχεις, τόσο πιο πολύ την απλώνεις.

Last but not least. Τα περιστατικά αυτά έγιναν γνωστά διότι κάποιος, προφανώς, τα βιντεοσκόπησε με το κινητό του. Δεν θα τα μαθαίναμε αν κανένας από τους επιβάτες δεν είχε αυτήν τη δυνατότητα. Οπως, αν υπήρχαν κάμερες στα λεωφορεία, θα γνώριζε η αστυνομία τους νεαρούς που τραμπούκισαν, χτύπησαν και λήστεψαν οδηγό λεωφορείου επειδή… σταματούσε στις στάσεις – ενώ έκανε το δρομολόγιό του. Αυτό το περιστατικό δεν το κατέγραψε κανένας. Και δεν νομίζω διότι δεν είχε κινητό.

Περί διδακτορικών και άλλων δαιμονίων

Με αφορμή τον (διαδικτυακό) κουρνιαχτό που σήκωσε η δήλωση του Αλέξη Πατέλη περί διδακτορικών, θυμήθηκα μία συνέντευξη, πριν από κάμποσα χρόνια, του Νίκου Δήμου στην τηλεόραση. Τον είχαν ρωτήσει με τι κριτήρια έκανε προσλήψεις στη διαφημιστική εταιρεία του. Απάντησε ότι έπαιρνε τα βιογραφικά τους, πολλά από τα οποία έβριθαν από τίτλους σπουδών, τα έβαζε στην άκρη, έθετε στους υποψήφιους ένα πρόβλημα και τους ζητούσε να του έχουν μία λύση την επόμενη ημέρα. Αυτό που επισήμαινε είναι ότι σπανιότατα οι αποτελεσματικές λύσεις προέρχονταν από τα «πλούσια» βιογραφικά.

Υπάρχουν βέβαια επαγγέλματα όπου το διδακτορικό είναι πολύ πιο σημαντικό από την εργασιακή εμπειρία. Αυτό τονίζει και ο Νίκος Δρανδάκης, ιδρυτής της Taxibeat / Beat, που έγραψε χθες στον λογαριασμό του στα σόσιαλ μίντια. «…Οι ακαδημαϊκές σπουδές και δη ένα διδακτορικό, ήταν πάντα το ιερό δισκοπότηρο της μέσης ελληνικής οικογένειας (…) Σε μια κοινωνία που το μεγαλύτερο μέρος της ταϊζόταν από τον δημόσιο τομέα (ο οποίος δεν μπορούσε να εφαρμόσει ιδιωτικά κριτήρια στις προσλήψεις, άρα κοίταζε τα χαρτιά σου) και στο υπόλοιπο επιτυχημένος ήσουν μόνο αν γινόσουν γιατρός ή δικηγόρος, είναι λογικό το πάθος για τα διδακτορικά να είναι στο DNA μας…».

Τι να προσθέσω εγώ εκτός από το ότι η αριστεία δεν έχει να κάνει με τα διδακτορικά αλλά με την επιθυμία να είσαι ο καλύτερος σε αυτό που κάνεις. Να έχεις μάθει, τέλος πάντων, πέντε «εγγλέζικα» αν θέλεις να γίνεις πρωθυπουργός.