Διαστημικό τηλεσκόπιο Webb: Ο διάδοχος του Hubble ανοίγει για τελευταία φορά το μάτι του στη Γη

Λίγους μήνες πριν αναχωρήσει για πάντα από τη Γη, το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, ένας άθλος της μηχανικής που συχνά αποκαλείται διάδοχος του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble, ολοκληρώνει τις τεχνικές δοκιμές πριν αποσταλεί στην τροπική Γαλλική Γουιάνα για εκτόξευση.

Η τελική πρόβα αφορά το γιγάντιο πρωτεύον κάτοπτρο του τηλεσκοπίου, διαμέτρου 6,5 μέτρων. Το απόλυτα επίπεδο κάτοπτρο, αποτελούμενο από 18 επιμέρους εξαγωνικούς καθρέπτες, θα εκτοξευτεί διπλωμένο σε τρία τμήματα ώστε να χωράει στον ευρωπαϊκό πύραυλο Ariane-5 που θα το μεταφέρει σε απόσταση 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη.

Στο εργαστήριο της αεροδιαστημικής εταιρείας Northrop Grumman, βασικού εργολάβου της διεθνούς αποστολής, οι μηχανικοί της αποστολής άνοιξαν το πρώτο φύλλο του διπλωμένου κατόπτρου, προσομοιώνοντας μια διαδικασία που θα εξελιχθεί στο διάστημα όταν το τηλεσκόπιο φτάσει στην τελική του θέση. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ολοκληρωθεί και η δοκιμή του δεύτερου κινητού φύλλου, ένα από τα τελικά στάδια της φάσης δοκιμών.

Το JWST, όπως είναι γνωστό το τηλεσκόπιο των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων, είναι το προϊόν συνενεργασίας ανάμεσα στη NASA, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) και την Καναδική Υπηρεσία Διαστήματος (CSA).

Σε αντίθεση με το Hubble, το οποίο βλέπει κυρίως στο ορατό μέρος του φάσματος, το Webb είναι σχεδιασμένο να ανιχνεύει ακτινοβολία κυρίως στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, το οποίο αντιστοιχεί στην εκπομπή θερμικής ακτινοβολίας.

Αυτό θα του επιτρέψει να κοιτάξει μέσα από νεφελώματα αερίου και σκόνης για να διακρίνει ακόμα πιο μακρινά αντικείμενα, ακόμα και τα πρώτα άστρα που άναψαν στο Σύμπαν περίπου 600 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.

Μοντέλο του JWST σε πλήρες μέγεθος ένω από το Κέντρο Διαστημικής Πτήσης «Γκόνταρντ» της NASA

Θα μπορέσει επίσης να εξετάσει τις ατμόσφαιρες μακρινών εξωπλανητών αναζητώντας σημεία εξωγήινης ζωής.

Ο έλεγχος του πρωτεύοντος κατόπτρου, το οποίο αποτελείται από εξαγωνικές πλάκες βηρυλλίου επιστρωμένες με χρυσό παίζει κρίσιμο ρόλο στην αποστολή, δεδομένου ότι οποιαδήποτε ατέλεια στη γεωμετρία του θα μείωνε δραματικά την ανάλυση του οργάνου.

Απαραίτητη είναι επίσης η προστασία του κατόπτρου και των ανιχνευτών από την ακτινοβολία του Ήλιου –γι’ αυτό και το JWST θα αναπτύξει στο Διάστημα ένα ελαστικό αλεξήλιο σε μέγεθος γηπέδου του τένις. Προκειμένου να προστατευτούν από την υπέρυθρη ακτινοβολία, τα βασικά όργανα του τηλεσκοπίου θα λειτουργούν κατεψυγμένα λίγους βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν.

Μετά τον τελικό έλεγχο των συστημάτων στο εργαστήριο της Northrop Grumman στην Καλιφόρνια, το Webb θα τοποθετηθεί σε κοντέινερ και θα μεταφερθεί στο ευρωπαϊκό διαστημικό κέντρο του Κουρού στη Γαλλική Γουιάνα, αφού πρώτα περάσει με πλοίο από τη Διώρυγα του Παναμά.

Η εκτόξευση, που έχει ήδη καθυστερήσει αρκετά χρόνια, προγραμματίζεται τώρα για τις 31 Οκτωβρίου 2021.

Σε αντίθεση με το Hubble, το οποίο κινείται σε χαμηλή γήινη τροχιά, το JWST δεν θα είναι δυνατό να επισκευαστεί μετά την εκτόξευση, καθώς θα κινείται γύρω από τον Ήλιο στην απαγορευτική απόσταση του 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη.