Γλυκά Νερά: Τα ιδιαζόντως ειδεχθή εγκλήματα κι εμείς

Όταν η βία είναι απερίγραπτη, οι δημοσιογράφοι δεν χρειάζεται να κάνουν πολλά πέρα από το να παρακολουθούν τις εξελίξεις. Καμιά φορά το να γράψεις λίγα καλά επιλεγμένα λόγια σε μικρές προτάσεις φτάνει για να έχει δύναμη το κείμενο και η περιγραφή σου. Όλα αυτά ,επαναλαμβάνω, : όταν η βία είναι απερίγραπτη. Δεν λέμε να φιμώνεται η δημοσιογραφία, ούτε να απέχει  .

Οτιδήποτε περιγράφει περισσότερο από αυτά που μπορούμε να αντέξουμε και επιμένει, είναι η  λεπτομέρεια που εκβιάζει τον αναγνώστη, σε  2-3 μέρες το πολύ «απονευρώνεται». Ο, τι και να γράψεις δεν του γυρίζει πλέον το στομάχι , χάνεις λοιπόν το νοσηρό ενδιαφέρον του που είναι πάντα στιγμιαίο .

Σε τέτοιες περιπτώσεις όταν τα ιδιαζόντως ειδεχθή  εγκλήματα σοκάρουν είναι που χρειάζεται καλό γράψιμο, γλώσσα και αίσθηση  ενός ορίου που δεν έχει σχέση με την δημοσιογραφική δεοντολογία.

Λίγοι θυμούνται πως στην μακρινή δεκαετία του 80, οι φωτογραφίες από το έγκλημα Φραντζή είχαν δημοσιευθεί στις εφημερίδες όπου  κομμάτια του θύματος που είχε τεμαχίσει ο σύζυγος της, διακρίνονταν  πεταμένα μέσα σε σακούλες σκουπιδιών. Ο εισαγγελέας επενέβη και η φρίκη τελείωσε με ένα πλήγμα για την ελληνική  δημοσιογραφία από αυτά που καταγράφονται στην συνείδηση του κόσμου με τρόπο ιδιαίτερο -τι σόι άνθρωποι μπορεί να ενέκριναν τέτοια splatter δημοσίευση; Θα «εμπλούτιζαν», οι φωτογραφίες που έσταζαν αίμα, την ενημέρωση του κοινού για το συγκεκριμένο έγκλημα;

Φανταστείτε πως στην δεκαετία του 80, δεν υπήρχε σπίτι που να μην είχε εφημερίδα πάνω στο τραπεζάκι του καφέ  μέχρι το μεσημέρι , έτσι παιδιά, παππούδες ,ευαίσθητοι άνθρωποι είχαν εκτεθεί σε ένα θέαμα φρικιαστικό μόνο και μόνο για να πουλήσει κάποιος  περισσότερες φυλλάδες.

Ευτυχώς ωριμάσαμε . Ξεφύγαμε από αυτά και οι δυτικές κοινωνίες έγιναν πιο ευαίσθητες και έβαλαν κανόνες, όμως και πάλι πιστεύω πως η λεπτή γραμμή είναι κάτι  δύσκολο για να το αντιληφθούν οι νέοι δημοσιογράφοι και αυτό που διακυβεύεται δεν είναι οι καλοί τους τρόποι αλλά η αξία της δημοσιογραφίας, η σχέση και η εμπιστοσύνη του τηλεθεατή, του χρήστη του διαδικτύου με αυτούς που του πουλάνε ενημέρωση .

Οι βρετανοί reporters  του BBC χρησιμοποιούν μεταφορικά τον φωτογραφικό όρο  zoom out, για να εκφράζουν πως πρέπει να απομακρύνεσαι από το ακραία  σοκαριστικο , συνήθως στο τελευταίο πλάνο του βίντεο , αν πρόκειται για πόλεμο , για παιδιά τραυματισμένα : “You zoom out”, ώστε ο τηλεθεατής με αυτό το κόλπο, να παίρνει μια ανάσα, να βγαίνει από το θέαμα ώστε  να μην φτάσει να αποστρέφεται τις ειδήσεις αλλά παράλληλα να μην χαθεί η αξιοπιστία  γιατί ο τηλεθεατής, πάντα, κατά βάθος αντιλαμβάνεται πως τα φουσκώνεις για εκμεταλλευτείς το σοκ του.

Ήθελαν άμεση δήλωση του συζύγου, της γυναίκας που δολοφονήθηκε, όλοι οι δημοσιογράφοι  έξω από το σπίτι στα Γλυκά Νερά. Η επιμονή τους ήταν σκληρή.  Σκληρή, «δημοσιογραφίσια» και όχι αναγκαία.

Θα έπαιρναν το Πούλιτζερ και έβαλαν τόσα μικρόφωνα μπροστά στο παγωμένο πρόσωπό του ;Έπρεπε να υποστεί  και το σοκ της κάμερας, μετά το σοκ της δολοφονίας ; Κάπου πρέπει να ξέρουμε να κάνουμε πίσω, ειδικά όταν  δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο δράστης, τι συνέβη πραγματικά. Μόνο η αστυνομία θα εξιχνιάσει το έγκλημα (προλαβαίνω τους ερασιτέχνες ειδικούς – καχύποπτους )

Μια άλλη μεγάλη ζημιά που κάνει η δημοσιογραφίσια τραχύτητα , είναι πως σκληραίνει τη συζήτηση για ένα θέμα και  αποπροσανατολίζει από τα σημαντικά και τα κοινωνικά και αυτό είναι το βούτυρο στο ψωμί κάθε ακραίου  που έχει απόψεις όπως : να επιτρέπεται όλοι να έχουμε όπλα στο σπίτι μας, ώστε να «αυτοπροστατευόμαστε». Λες και μπορείς να εκπαιδεύσεις κάθε Έλληνα πολίτη  να γίνει φύλακας, ιππότης, cowboy, να του πεις και να μην πάθει ποτέ ψυχολογικά προβλήματα και βεβαίως να σιγουρευτείς πως το παιδί του δεν θα βρει πότε το όπλο και  δεν θα σκεφτεί να το πάρει σχολείο.

Ευτυχως τέτοιες κουβέντες είναι ανούσιες, παιδαριώδεις. Δεν θα γίνουμε ποτέ Τέξας. Σεν θα «απελευθερωθεί» η  οπλοφορία όμως  τέτοια κοινωνικά αντανακλαστικά ξέρουμε  πολύ καλά τι ιδεολογίες τρέφουν.

Ο Έλληνας είναι κουρασμένος και σε αντίθεση με τους δημοσιογράφους που ζουν στον κόσμο τους, ξέρει και έχει λουστεί  τη κοινωνική διάσταση. Αν αυτός που έκλεψε το σπίτι σου ή το αυτοκίνητο σου (χωρίς να σε σκοτώσει), συλληφθεί ,μπορεί έπειτα από αλλεπάλληλες αναβολές και εξαντλητικές διαδικασίες για το θύμα, επικαλούμενος  προβλήματα να μην πάει φυλακή. Να μην τιμωρηθεί  ειδικά αν δεν είναι σεσημασμένος. Αν πάλι πάει φυλακή , θα βγει και όταν βγει θα είναι ίσως χειρότερος, πιο βίαιος , πιο απελπισμένος και πλήρως περιθωριοποιημένος. Αυτοί οι  φαύλοι κύκλοι, δυστυχώς δεν σπάνε, πολλαπλασιάζονται όσο φτωχαίνουμε , όσο το έγκλημα δεν τιμωρείται και όσο επιλέγουμε τη φρίκη για να πουλήσουμε.